ปวดหัวหนัก แขนขาชา หลังฉีดวัคซีนโควิด-19 มาจากความเครียดรึเปล่า
ช่วงนี้หลายๆคนคงได้รับวัคซีนโควิด-19 กันไปบ้างแล้ว ไม่ว่าจะเป็นวัคซีนซิโนแวคหรือวัคซีนแอสตร้าเซนเนก้า ซึ่งหลังฉีดบางรายอาจได้รับผลข้างเคียง เช่น เป็นไข้ มีอาการอ่อนเพลีย หรือปวด ชาตามร่างกาย ซึ่งอาการไม่พึงประสงค์เหล่านี้ อาจเป็นอาการเครียดตอบสนองต่อการฉีดวัคซีนก็ได้ ซึ่งมีลักษณะคล้ายๆกับอาการแพ้วัคซีน
วันนี้ TrueID จึงจะพาทุกคนมาสำรวจร่างกายตัวเองให้ชัดว่า อาการปวดหัว หรือ อาการต่างๆที่เกิดขึ้นหลังรับวัคซีนใช่อาการ Immunization Stress Related Response หรือ ISRR ปฏิกิริยาเครียดตอบสนองต่อการฉีดวัคซีน หรือเปล่า
ปฏิกิริยาเครียดตอบสนองต่อการฉีดวัคซีน คืออะไร
เป็นปฏิกิริยาที่อาจเกิดขึ้นจากจิตใจที่มีความวิตกกังวล และแสดงออกมาทางร่างกาย ซึ่งเกิดขึ้นได้และมีอาการไม่เหมือนกันในแต่ละคน เมื่อมีความเครียดต่อการฉีดวัคซีน ก็จะไปกระตุ้นระบบต่างๆ ในร่างกาย บางคนไปกระตุ้นระบบฮอร์โมนที่เกี่ยวกับความเครียด (stress hormone) เช่น ฮอร์โมนคอร์ติซอล และหากไปกระตุ้นระบบประสาทซิมพาเทติก (Sympathetic Nervous System) ก็จะทำให้หลอดเลือดหดตัว ซึ่งเกิดขึ้นในแต่ละคนแตกต่างกัน
ขณะนี้วัคซีนโควิด 3 กลุ่ม คือ วัคซีนชนิดเชื้อตาย อย่างซิโนแวค วัคซีนชนิด Viral vecto vaccine อย่างแอสตราเซเนกา และวัคซีนชนิด RNA อย่างไฟเซอร์ โมเดอร์นา และสปุตนิก สำหรับภาวะแทรกซ้อนจากการรับวัคซีนนั้น สามารถแบ่งออกเป็นอาการไม่พึงประสงค์ และอาการแพ้วัคซีน ซึ่งอาการแพ้วัคซีนจะคล้ายคนแพ้อาการ แพ้อาหาร ส่วนอาการไม่พึงประสงค์อาจเกิดจากตัววัคซีน หรือส่วนประกอบของวัคซีน หรือเกิดจากปฏิกิริยาของร่างกายผู้รับวัคซีน ซึ่งเป็นกระบวนการภายในของแต่ละคนไม่เหมือนกัน
อาการเครียดหลังฉีดวัคซีนเป็นอย่างไร
ส่วนใหญ่มักเกิดขึ้นเร็วภายในไม่กี่นาทีหลังการฉีดวัคซีน แต่บางรายอาจเกิดช้า เป็นชั่วโมงหรือเป็นวันภายหลังการฉีดวัคซีน และอาการมักจะหายไปภายใน 1-3 วัน ซึ่งจะเกิดในเพศหญิงมากกว่าเพศชาย และพบมากในผู้ที่อายุน้อยและผู้ที่มีน้ำหนักตัวมาก
สังเกตุลักษณะอาการ
1.มีอาการชาอย่างเดียว
2.ปวด เสียว ชา หรือ แปล๊บๆ ตามแขนขา ชารอบปาก
3.พูดไม่ชัดอย่างเดียว
4.Transient abnormal movement เช่น เกร็ง กระตุก
5.ง่วง
6.อ่อนแรง หรืออ่อนเพลีย
7.มึนหรือเวียนศีรษะ
8.ตามัว
ปัจจุบันจึงมีข้อแนะนำเมื่อพบผู้ป่วยกลุ่มที่มีอาการทางระบบประสาทหลังรับวัคซีน เช่น ชา อ่อนแรง ตามัว ต้องทำอย่างไร ซึ่งต้องมีแพทย์มาประเมินและให้คำแนะนำว่า ปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นมาจาก ISRR หรือเกิดจากปัญหาอย่างอื่น เช่น มีลิ่มเลือดอุดตันในสมอง หรือมีเลือดออก เพราะเกร็ดเลือดต่ำ ซึ่งมีน้อยมากกรณีแบบนี้ในต่างประเทศ และในไทยก็ยังไม่มี จึงเป็นเหตุผลที่ว่าหลังฉีดวัคซีนต้องสังเกตอาการอย่างน้อย 30 นาที
เตรียมรับมือเหตุการณ์ ISRR
1.อยู่ในที่ที่มีการถ่ายเทอากาศที่ดี ไม่ร้อนอบอ้าวจนเกินไป เพื่อลดความวิตกกังวล
2.ก่อนฉีดวัคซีนควรพักผ่อนให้เพียงพอ ไม่เครียด
3.หากมีร่างกายอ่อนเพลีย พักผ่อนไม่เพียงพอ มีความวิตกกังวล หรือมีอาการเจ็บป่วยใด ๆ ที่ไม่มีความพร้อมในการรับวัคซีน ควรพิจารณาเลื่อนนัดการบริการไปก่อน
4.รู้เท่าทันอาการข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นได้ เกี่ยวกับการฉีดวัคซีนถึงประโยชน์และประสิทธิภาพของวัคซีน และอาการที่อาจจะเกิดขึ้นภายหลังการได้รับวัคซีน เช่น ปวดบริเวณที่ฉีดหรือมีไข้ หรือบางคนอาจมีอาการเพลีย อ่อนแรง หรืออื่นๆ อาการมากน้อยแตกต่างกัน โดยอาการมักจะหายไปได้ภายใน 1 - 2 วัน โดยไม่มีอันตราย
5.รอสังเกตอาการ 30 นาที หลังฉีดวัคซีน
อาการแบบไหนที่ควรรีบไปพบแพทย์ หลังฉีดวัคซีนโควิด-19
1.ไข้สูง หนาวสั่น ปวดศีรษะรุนแรง
2.เหนื่อยแน่นหน้าอก หายใจไม่สะดวก หรือหายใจไม่ออก
3.อาเจียน มากกว่า 5 ครั้ง
4.ผื่นขึ้นทั้งตัว ผิวหนังลอก
5.มีจุดหรือจ้ำเลือดออกจำนวนมาก
6.หน้าเบี้ยว หรือ ปากเบี้ยว
7.แขนขาอ่อนแรง กล้ามเนื้ออ่อนแรง ไม่สามารถทรงตัวได้
8.ต่อมน้ำเหลืองโต
9.ชัก หรือหมดสติ
ข้อมูลจาก พญ. สมรรจน์ ลิ้มมหาคุณ อนุสาขาอายุรศาสตร์โรคติดเชื้อ โรงพยาบาลสมิติเวช , Hfocus , คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี ม.มหิดล
--------------------
เกาะติดสถานการณ์โควิด-19 ทันความเคลื่อนไหว ได้ความรู้ที่ถูกต้อง ส่งตรงถึงมือคุณ
คลิกเลย!! >>> รู้ทันกันโควิด <<< หรือ กด *301*35# โทรออก
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
- รวมคำถามการลงทะเบียนฉีดวัคซีนโควิด-19 ผ่านเว็บไซต์ ไทยร่วมใจ
- รู้ไว้! ผลข้างเคียงจากวัคซีน 'แอสตร้าเซนเนก้า'
- เช็ก! ข้อปฏิบัติที่ต้องทำ “หลังฉีดวัคซีนโควิด-19”
- ปวดหัวไมเกรนฟังทางนี้! กินยาไมเกรน ก่อน-หลังฉีดวัคซีนโควิด-19 อย่างไรบ้าง
- รวม มี โรงพยาบาล เอกชน ที่ไหนบ้าง? เปิดขั้นตอนจองคิวฉีดวัคซีนโควิด
- เตรียมตัวให้พร้อม! ก่อนเริ่มฉีดวัคซีนโควิด-19
- สรุปทุกปัญหา “การฉีดวัคซีนโควิด-19” ปลอดภัยไหม? ใครต้องควรระวัง?