โลกร้อนทำยุงลายบุกยุโรป ไข้เลือดออก-ชิคุนกุนยา เสี่ยงกลายเป็นโรคประจำถิ่น

ในขณะที่โลกเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ โรคไข้เลือดออกและชิคุนกุนยา 2 โรคที่เคยพบเฉพาะในเขตร้อนชื้น อาจกลายเป็นโรคประจำถิ่นในบางส่วนของยุโรป จากการแพร่กระจายของยุงลายเสือ (Aedes albopictus) สายพันธุ์ยุงที่เป็นพาหะของทั้งสองโรค ซึ่งกำลังขยายพื้นที่อาศัยไปทางตอนเหนือของยุโรป

งานวิจัยล่าสุดที่ตีพิมพ์ในวารสาร The Lancet Planetary Health ระบุว่า ภาวะโลกร้อนที่เกิดจากกิจกรรมของมนุษย์เป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้ยุงลายเสือสามารถเจริญเติบโตได้ดีในเขตยุโรปที่มีอากาศเย็นขึ้น โดยเฉพาะในพื้นที่ที่เคยไม่เหมาะสมต่อการแพร่พันธุ์ของยุงชนิดนี้ การศึกษานี้ครอบคลุมช่วงเวลา 35 ปี โดยวิเคราะห์ปัจจัยหลายประการที่ส่งผลต่อการแพร่กระจายของโรค รวมถึงอุณหภูมิที่สูงขึ้นและความชื้นในอากาศ

นักวิจัยชี้ว่า ความถี่และความรุนแรงของการระบาดของไข้เลือดออกและชิคุนกุนยาเพิ่มขึ้นอย่างเห็นได้ชัดตั้งแต่ปี 2010 ขณะที่ยุโรปเผชิญกับอุณหภูมิที่สูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ในปี 2024 ซึ่งถูกบันทึกว่าเป็นปีที่ร้อนที่สุดในประวัติศาสตร์ สหภาพยุโรปรายงานผู้ป่วยไข้เลือดออกกว่า 300 ราย ซึ่งเป็นจำนวนที่สูงกว่ารวมกันของ 15 ปีก่อนหน้านั้น โดยมีรายงานการระบาดในอิตาลี ฝรั่งเศส สเปน และโครเอเชีย

สิ่งที่น่ากังวลยิ่งขึ้นคืองานวิจัยพบว่า โรคเหล่านี้อาจกลายเป็นโรคประจำถิ่นในยุโรป หากภาวะโลกร้อนดำเนินต่อไปภายใต้สถานการณ์เลวร้ายที่สุด ความถี่ของการระบาดอาจเพิ่มขึ้นถึงห้าเท่าภายในปี 2060 ทำให้ยุโรปเปลี่ยนจากภูมิภาคที่พบการระบาดเป็นครั้งคราวไปสู่ภูมิภาคที่โรคเหล่านี้เกิดขึ้นเป็นประจำ

ปัจจุบัน ประชากรกว่าครึ่งโลกเสี่ยงต่อการติดเชื้อที่มียุงเป็นพาหะ เช่น ไข้เลือดออก ชิคุนกุนยา ซิกา และเวสต์ไนล์ โดยเฉพาะยุงลายเสือที่เป็นพาหะสำคัญของโรคเหล่านี้ ความสามารถของยุงชนิดนี้ในการปรับตัวเข้ากับสภาพอากาศที่หลากหลายทำให้มันกลายเป็นภัยคุกคามที่ยากจะควบคุม

อย่างไรก็ตาม ทีมวิจัยชี้ว่าความตระหนักรู้ของสาธารณชนและมาตรการป้องกันสามารถช่วยลดความเสี่ยงได้ เช่น การควบคุมแหล่งเพาะพันธุ์ยุง การใช้ยากันยุง และการเฝ้าระวังการระบาดในชุมชน โดยเฉพาะในพื้นที่ที่ยุงลายเสือเริ่มขยายพันธุ์

นอกจากนี้ งานวิจัยยังตั้งข้อสังเกตว่า การระบาดมักได้รับรายงานมากกว่าในพื้นที่ที่ร่ำรวย อาจเนื่องจากการเข้าถึงการตรวจวินิจฉัยที่ดีกว่า สร้างความกังวลว่าภายใต้สภาพเศรษฐกิจที่ยากลำบาก ผู้ป่วยในชุมชนที่ขาดแคลนอาจไม่ได้รับการตรวจรักษาอย่างเหมาะสม นำไปสู่การแพร่ระบาดที่ไม่ถูกรายงาน

โรคไข้เลือดออกและชิคุนกุนยาอาจเป็นเพียงจุดเริ่มต้นของปัญหาที่ใหญ่กว่าซึ่งภาวะโลกร้อนนำพามาสู่ยุโรป แต่สำหรับนักวิทยาศาสตร์ นี่คือสัญญาณเตือนว่าการจัดการภาวะโลกร้อนและการเฝ้าระวังโรคระบาดต้องเป็นสิ่งที่ควรให้ความสำคัญอย่างเร่งด่วน