รู้จัก PTSD ภาวะความเครียดเรื้อรังหลังเกิดเหตุสะเทือนใจ

PTSD คืออะไร?
PTSD (Post-Traumatic Stress Disorder) หรือ โรคเครียดภายหลังเผชิญเหตุการณ์สะเทือนขวัญ คือภาวะความเครียดเรื้อรังที่เกิดขึ้นหลังจากเผชิญเหตุการณ์ที่รุนแรงหรือคุกคามชีวิต โดยผู้ป่วยจะมีอาการหวาดกลัว วิตกกังวล และระลึกถึงเหตุการณ์นั้นซ้ำ ๆ แม้เวลาจะผ่านไปนานแล้วก็ตาม ภาวะนี้ไม่ใช่เรื่องของ “คนอ่อนแอ” หากแต่เป็นปฏิกิริยาทางจิตใจและสมองที่ตอบสนองต่อความเครียดอย่างรุนแรง
อาการของ PTSD ที่ควรสังเกต
PTSD มีอาการหลากหลาย แบ่งออกได้เป็น 4 กลุ่มหลัก ได้แก่:
1.การย้อนนึกถึงเหตุการณ์ซ้ำ (Intrusion symptoms)
- ฝันร้ายเกี่ยวกับเหตุการณ์
- มีภาพเหตุการณ์นั้นผุดขึ้นมาในหัวโดยไม่ตั้งใจ
- เหมือนอยู่ในเหตุการณ์เดิมอีกครั้ง เช่น มีอารมณ์ตกใจ หัวใจเต้นแรง
2.การหลีกเลี่ยง (Avoidance)
- หลีกเลี่ยงสถานที่ คน หรือกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์
- หลีกเลี่ยงการพูดหรือคิดถึงเหตุการณ์นั้น
3.การเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์และความคิด
- รู้สึกโทษตัวเอง รู้สึกไร้ค่า หรือไม่ไว้ใจใคร
- อารมณ์แปรปรวน หงุดหงิดง่าย หรือซึมเศร้า
- ขาดความสนใจในสิ่งที่เคยชอบ
4.อาการตื่นตัวเกินปกติ (Hyperarousal)
- นอนไม่หลับ หวาดระแวง
- สะดุ้งตกใจง่าย
- สมาธิสั้น หรือมีพฤติกรรมก้าวร้าว
อาการเหล่านี้ต้องเกิดต่อเนื่องอย่างน้อย 1 เดือน และส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน จึงจะถือว่าเข้าเกณฑ์ PTSD อย่างแท้จริง
ใครบ้างเสี่ยงเป็น PTSD?
แม้ทุกคนสามารถเป็น PTSD ได้หลังเหตุการณ์รุนแรง แต่ความเสี่ยงจะเพิ่มขึ้นในกรณีที่:
- มีประวัติเคยเจอเหตุการณ์สะเทือนใจในอดีต
- ขาดการสนับสนุนจากครอบครัวหรือสังคม
- มีประวัติป่วยทางจิต เช่น โรคซึมเศร้า หรือวิตกกังวล
- อยู่ในวิชาชีพที่เผชิญความรุนแรง เช่น ทหาร ตำรวจ กู้ภัย แพทย์ฉุกเฉิน
รักษาได้หรือไม่?
PTSD เป็นภาวะที่รักษาได้ โดยแนวทางหลักประกอบด้วย:
- การบำบัดทางจิต เช่น Cognitive Behavioral Therapy (CBT) และ EMDR
- การใช้ยา เช่น ยาต้านซึมเศร้าบางชนิด เพื่อลดอาการวิตกกังวลหรือหลับยาก
- การสนับสนุนทางสังคม จากครอบครัว เพื่อน หรือกลุ่มช่วยเหลือผู้มีประสบการณ์เดียวกัน
- สิ่งสำคัญคือการไม่ปิดกั้นตัวเอง หากสงสัยว่าอาจมีอาการของ PTSD ควรพบจิตแพทย์หรือนักจิตวิทยาโดยเร็ว เพราะยิ่งได้รับการดูแลเร็ว โอกาสฟื้นตัวก็ยิ่งสูง
Tag
ยอดนิยมในตอนนี้
