เครื่องจับเท็จ คืออะไร? รวม "เทคโนโลยี" ช่วยไขคดี

ข่าววันนี้ "แตงโม นิดา" ความสูญเสียของวงการบันเทิงไทย หลังเกิดเหตุเศร้าแตงโมพลัดตกน้ำ หลายคนที่ติดตามข่าวเธอตั้งแต่ต้นหวังให้เกิดปาฏิหาริย์ แต่สุดท้ายแตงโม นิด สู่อ้อมกอดของพระเจ้าที่เธอรัก และคดีดังกล่าวเป็นที่สนใจของสังคมอย่างมาก มีการวิพากษ์วิจารย์ถึงพิรุธต่าง ๆ นานา ของผู้เกี่ยวข้องในวันที่เกิดเหตุ กระทั่ง ตำรวจเพิ่มขั้นตอนการสอบสวน ด้วยการนำเทคโนโลยี "เครื่องจับเท็จ" เข้ามาไขคดีดัง  

เครื่องจับเท็จ คืออะไร?  รวม "เทคโนโลยี" ช่วยไขคดี

เมื่อความจริงมีเพียงหนึ่งเดียวเท่านั้น!!! ประโยคสุดคลาสิกที่เชื่อว่าหลายคนที่ชอบ "โคนัน" การ์ตูนยอดนิยมแนวสืบสวนสอบสวนต้องจำกันได้เป็นอย่างดี ด้วยการไขคดียาก ๆ ของเหล่าตัวละครเอก ความซับซ้อนของรูปคดีที่มีความหลากหลาย แต่ในความเป็นจริงหลักการการทำงานเกี่ยวกับการสืบสวนสอบสวนไม่เพียงต้องไขคดีด้วยหลักฐานกันแล้ว การใช้เทคโนโลยีในยุคดิจิทัลก็มีความสำคัญไม่แพ้กันในการไล่ล่าคนร้ายอีกด้วย

วันนี้ TrueID รวบรวมความรู้เกี่ยวกับหลักการการพิสูจน์หลักฐานงานของตำรวจและการใช้เทคโนโลยีในการไขแต่ละคดีดัง ๆ ยกตัวอย่าง คดีลุงพล หรือคดีหวย 30 ล้าน ครูปรีชาและหมวดจรูญ มหากาพย์ที่ยาวนานอย่างมาก มาถึงล่าสุด คดีแตงโม นิดา ล้วนใช้หลักนิติวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีต่าง ๆ ร่วมกันในการค้นหาหลักฐาน ดังนั้น ลองมาทำความเข้าใจในการทำงานเพื่อไขคดีกัน

พิสูจน์หลักฐานคืองานตำรวจ

แต่เดิมเมื่อเกิดการไขคดีต่าง ๆ เจ้าหน้าที่ตำรวจ จะต้องมีลงพื้นที่เพื่อเก็บหลักฐาน รวมทั้งสอบปากคำพยานจำนวนมาก พยานแวดล้อมทุกปาก ผนวกกับการใช้เครื่องมือวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีที่ผสานกับหลักนิติวิทยาศาสตร์ อีกหนึ่งหลักการในการไขคดีสามารถช่วยในการจับกุมคนร้ายได้เป็นอย่างดี

นิติวิทยาศาสตร์  (Forensic Science)  คือ การนำความรู้ทางวิทยาศาสตร์ทุกสาขามาประยุกต์ใช้ในการเก็บและพิสูจน์หลักฐาน ตรวจร่างกาย และวัตถุพยาน เช่น ชีววิทยา ฟิสิกส์  เคมี คอมพิวเตอร์  เป็นต้น เพื่อพิสูจน์ข้อเท็จจริงในคดีความต่าง ๆ มีดังนี้

1. การตรวจสถานที่เกิดเหตุ การถ่ายรูป (Crime Scene Investigation and Forensic)

ขั้นตอนแรกของงานพิสูจน์หลักฐานของงานสืบสวนทางนิติวิทยาศาสตร์คือการตรวจสถานที่เกิดเหตุ  นำโดยหัวหน้าทีมสืบสวนและพิสูจน์หลักฐาน ร่วมกับตำรวจพื้นที่เข้าสำรวจพื้นที่เกิดเหตุเบื้องต้น และกำหนดแนวทางค้นหาวัตถุพยาน เพื่อเก็บรวบรวมข้อมูลของคดี เจ้าหน้าที่ต้องสวมถุงมือ ชุดป้องกัน และหน้ากาก เพื่อป้องกันการปนเปื้อนระหว่างผู้ตรวจสอบ และสถานที่เกิดเหตุ จากนั้นเจ้าหน้าที่จะกำหนดจุดกองบัญชาการสำหรับเตรียมอุปกรณ์ พร้อมถ่ายรูปสถานที่เกิดเหตุและพื้นที่โดยรอบ จากนั้นจะใช้แถบสีเหลือง (Police line) กันพื้นที่เพื่อไม่ให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องเข้าใกล้พื้นที่เกิดเหตุโดยเด็ดขาด เพื่อป้องกันการสูญหายหรือถูกทำลายของวัตถุพยาน

เจ้าหน้าที่จะเดินเรียงแถวหน้ากระดาน  4 คนเพื่อค้นหาหลักฐานอย่างครอบคลุม เมื่อพบหลักฐานหรือวัตถุพยาน จะทำการกำหนดตำแหน่ง โดยวางวงแหวนล้อมรอบ และวัดระยะหลักฐาน พร้อมจดบันทึก และถ่ายภาพก่อนออกจากจุดเกิดเหตุ วัตถุพยานต่าง ๆ จะถูกเก็บไว้ในกล่องกระดาษและรวบรวมไว้ที่กองบัญชาการ เพื่อให้ผู้ชำนาญการตรวจพิสูจน์หลักฐานต่อไป

2. การตรวจลายนิ้วมือ

การหาลายนิ้วมือแฝง สามารถทำได้โดยการใช้ผงฝุ่นเคมี คือ นำเอาสสารที่เป็นของแข็งบางอย่างมาทำเป็นผงฝุ่นสีต่างๆ ตัวอย่างง่าย ๆ เห็นชัดเจนคือ ไส้แท่งดินสอ ซึ่งเป็นสีดำ และเป็นสีที่ตัดกับสีของพื้นผิววัตถุจนเห็นรอยได้ชัดเจนบนพื้นผิววัตถุที่เรียบและเป็นมัน เช่น แก้ว กระจก  ในทางกลับกันถ้าเป็นพื้นผิววัตถุที่มีสีมืด ๆ ก็ควรใช้แป้งฝุ่นสีขาว ทั้งนี้การตรวจสอบลายนิ้วมือแบบนี้มักใช้ควบคู่กับอุปกรณ์สำหรับปัดหาคือ แปรงปัด  และเทปสำหรับเก็บลอกรอยแฝง ปัจจุบันมีเทคโนโลยีการตรวจพิสูจน์ลายนิ้วมือแฝงกับระบบตรวจสอบลายพิมพ์นิ้วมืออัตโนมัติ (Automated Fingerprint Identification System) หรือ AFIS เป็นการนำเอาเทคโนโลยีทางด้านคอมพิวเตอร์มาใช้งานร่วมกับหลักวิชาการทางด้านการตรวจสอบลายพิมพ์นิ้วมือบุคคล เพื่อใช้ในการตรวจสอบประวัติข้อมูลของผู้กระทำความผิด ร่วมกับการตรวจสอบข้อมูลจากระบบฐานข้อมูลทะเบียนประวัติอาชญากรของสำนักงานนิติวิทยาศาสตร์ตำรวจ

3. การตรวจเอกสาร (Document)  ตรวจลายเซ็น ลายมือเขียน

การตรวจพิสูจน์โดยเทียบจากลายมือเขียนชื่อหรือลายเซ็นเดิมที่เคยเขียนไว้กับลายเซ็นที่ส่งตรวจสอบ การตรวจพิสูจน์จะได้ผลดี หากเป็นระยะเวลาที่มีความใกล้เคียงกัน แต่มีข้อเสียคือ ในกรณีบุคคลที่ไม่ค่อยได้มีการเขียนลายเซ็นไว้ เช่น เกษตรกร ก็จะทำให้มีการพิสูจน์ได้ยาก หรืออีกวิธี หากลายมือที่ตรวจสอบเป็นของบุคคลที่ยังมีชีวิตอยู่ จะมีการพิสูจน์โดยการคัดลายเซ็นชื่อประมาณ 5 หน้ากระดาษต่อเจ้าหน้าที่หรือต่อหน้าศาล

ลักษณะและขั้นตอนของการตรวจพิสูจน์ลายเซ็น จะมีวิธีหลักคือ การตรวจดูทุกลายเส้น เพื่อหาเอกลักษณ์การเขียนของแต่ละตัวบุคคล เนื่องจากธรรมชาติของคนทั่วไป การเขียนมากกว่า 1 ชื่อ จะมีความผิดเพี้ยนไปบ้าง แต่จะมีลักษณะเด่นที่คล้ายคลึงกันอยู่เสมอ ถ้าเอกลักษณ์ได้ออกมาตรงกัน ก็สามารถระบุได้ว่าเป็นคนเดียวกัน

4. การตรวจอาวุธปืน และกระสุนปืนของกลาง (Forensic Ballistics)

เป็นการตรวจพิสูจน์โดยเปรียบเทียบลูกกระสุนปืน ปลอกกระสุนปืน รอยขูดลบแก้ไขเครื่องหมายทะเบียนเลขหมายประจำปืน ตรวจร่องรอยบนวัตถุ วิถีกระสุน และเขม่าปืน  ด้วยกระบวนการตรวจพิสูจน์เปรียบเทียบตำหนิพิเศษหรือเอกลักษณ์ของร่องรอยการใช้งานเครื่องมือต่าง ๆ

5. การตรวจทางเคมีและฟิสิกส์ (Forensic Chemistry and Physics)

การวิเคราะห์สารต่าง ๆ ไม่ว่าจะอยู่ในสถานะของแข็ง ของเหลว หรือก๊าซก็ตาม โดยตรวจวิเคราะห์องค์ประกอบทางเคมีของสารต่าง ๆ หรือการวิเคราะห์วัตถุพยานด้วยเทคนิคฟิสิกส์ เพื่อวิเคราะห์ลักษณะโครงสร้างโมเลกุลและธาตุองค์ประกอบภายในวัตถุ เพื่อการเชื่อมโยงวัตถุพยานและการตรวจวิเคราะห์อ้างอิงจากฐานข้อมูลเดิมที่เคยทำการพิสูจน์  ตัวอย่างการพิสูจน์นี้เช่น การพิสูจน์สารเคมีว่าเป็นชนิดใด ตรวจสอบเส้นใย กระจก โลหะ อุปกรณ์ไฟฟ้า ร่องรอยการเฉี่ยวชน และการตรวจพิสูจน์ด้วยเครื่องจับเท็จ

6. การตรวจทางชีววิทยาและดีเอ็นเอ (Biological Trace Evidence)

โดยส่วนใหญ่เป็นการตรวจพิสูจน์ที่เกี่ยวกับลักษณะบุคคล เช่น ตรวจเส้นผม ขน เลือด อสุจิ  และสารพันธุกรรม(DNA) โดยใช้เทคนิคเครื่องมือทางวิทยาศาสตร์เข้ามาเกี่ยวข้อง ซึ่งส่วนใหญ่ล้วนแต่ปฏิบัติการในห้องปฏิบัติการ โดยอุปกรณ์และเครื่องมือวิทยาศาสต์ที่มีขีดความสามารถในการตรวจพิสูจน์สูง เช่นเครื่อง Scanning Electron Microscope (SEM) ที่สามารถตรวจวิเคราะห์พยานวัตถุในเชิงกายภาพได้ถึงระดับโมเลกุล หรือเทคนิค Polymerase Chain Reaction (PCR) ที่สามารถวิเคราะห์ดีเอ็นเอได้จากพยานวัตถุประเภทที่มาจากร่างกายมนุษย์ (Body Material) โดยเฉพาะ

7. การตรวจทางนิติเวช (Forensic Medicine)

การนำเอาความรู้ทางการแพทย์และวิทยาศาสตร์มาใช้ประยุกต์เพื่อผลทางกฎหมาย เช่น งานนิติพยาธิ งานนิติวิทยา งานชีวเคมี งานพิสูจน์บุคคล หรือที่มักได้ยินคุ้นหูว่า ชันสูตรพลิกศพ หรือผ่าศพเพื่อที่จะได้มาซึ่งสาเหตุการเสียชีวิต และพฤติกรรมของการเสียชีวิต

โดยสรุปกระบวนการทำงานของงานสืบสวนและพิสูจน์หลักฐาน จะเริ่มต้นจากพนักงานสืบสวนเข้าตรวจสอบคดีโดยพนักงานสอบสวนจะทำหน้าที่หาข้อมูล และส่งต่อประเด็นให้ทางกองพิสูจน์หลักฐานตรวจสอบต่อเมื่อได้ทำการตรวจสอบแล้วหากมีความคิดเห็นเพิ่มเติมจะมีการประชุมหารือและหาข้อมูลเพิ่มเติม

พยานหลักฐานทางนิติวิทยาศาสตร์ เป็นพยานหลักฐานสำคัญที่เกิดขึ้นด้วยการวิเคราะห์ผ่านกระบวนการคิดทางวิทยาศาสตร์ และผ่านความรู้พื้นฐานทางด้านนิติวิทยาศาสตร์ ซึ่งในทางกฎหมาย ถือว่าเป็นกระบวนการพิจารณาหรือจะนำเข้าสู่ความรู้ของศาลเพื่อให้ศาลวินิจฉัยว่าจำเลยมีความผิดหรือไม่ ซึ่งก็นับว่าเป็นหน้าที่ที่น่าสนใจและยกย่องเป็นอย่างยิ่งอีกภารกิจหนึ่ง

รวม "เทคโนโลยี" ช่วยไขคดี

ขณะที่ เทคโนโลยีในการสืบสวนสอบยังเป็นเครื่องมือที่ถือได้ว่ามีส่วนช่วยในการไขคดีได้ด้วยเช่นกัน เช่นกรณี หวย 30 ล้าน ครูปรีชา ที่นำเทคโนโลยีมาผสมผสานการสืบสวนสอบสวนตามหาหลักฐานได้จริง นั่นคือ

1. เทคโนโลยีโทรคมนาคม ผู้ให้บริการโทรศัพท์เคลื่อนที่

โดยการใช้หลักการจับสัญญา ค้นข้อมูลล วันและเวลา สถานที่ เป็นต้น

2. ซอฟต์แวร์ในการดึงข้อมูลจากโทรศัพท์เคลื่อนที่ออกมาใช้

เพื่อวัตถุประสงค์ทางนิติเวช ประกอบด้วย

• หมายเลขโทรศัพท์เคลื่อนที่ได้ติดต่อกัน ระยะเวลาการใช้โทรศัพท์เคลื่อนที่แต่ละครั้ง การใช้แอปพลิเคชัน 
• ข้อมูลรายชื่อผู้ติดต่อ ได้แก่ รายชื่อที่ผู้ใช้โทรศัพท์เคลื่อนที่บันทึกไว้
• ข้อมูลเสียง วิดีโอ และภาพ บันทึกเสียงสนทนา

3. เครื่องจับเท็จ หรือโพลีกราฟ (Polygraph)

เครื่องจับเท็จ คืออะไร?  เป็นอุปกรณ์ที่ต่อยอดมาจากอุปกรณ์ทางการแพทย์ ซึ่งมีไว้สำหรับบันทึกชีพจรของผู้ป่วย ซึ่งได้รับการออกแบบมาเพื่อช่วยวินิจฉัยความผิดปกติของหัวใจและเพื่อตรวจวัดสภาพผู้ป่วยในระหว่างการผ่าตัด ทั้งตรวจวัดชีพจร, ความดันโลหิต, อุณหภูมิ รวมถึงอัตราการหายใจ และเครื่องนี้ใช้ในการสืบสวนสอบสวนในคดีน้องชมพู่ โดยลุงพลเคยเข้าเครื่องจับเท็จด้วยเช่นกัน

โดยเปรียบเทียบกับภาวะปกติ ถ้าเส้นกราฟที่ได้มีการแกว่งหรือขึ้น ๆ ลง ๆ ที่ต่างกันมาก นั่นก็อาจจะชี้ได้ว่าผู้ที่ถูกตรวจสอบในขณะนั้นกำลังหลอกลวง แต่ว่าผลการตรวจสอบนั้นก็แล้วแต่ผู้ที่ทำหน้าที่ตรวจสอบจะตีความว่า นี่ใช่การโกหกหรือไม่

การจับเท็จด้วยเครื่องโพลีกราฟนั้นมักจะใช้ในการสอบสวนคดีอาญา แต่บางทีก็นำไปใช้ในกรณีอื่น ๆ ด้วยเช่นกัน 

และนี่คือการพิสูจท์หาหลักฐานงานของตำรวจที่ต้องใช้หลักการ วิธีการ ในแต่ละขั้นตอน รวมทั้งการผสมผสานเทคโนโลยี เครื่องมือในการช่วยให้การสืบสวนสอบสวนอาจเป็นไปได้ที่จะบ่งชี้หรือหาหลักฐานได้รวดเร็วยิ่งขึ้น เพื่อให้คนร้ายตัวจริงไม่ลอยนวลอีกต่อไป

ข้อมูล : กองพิสูจน์หลักฐานกลาง สถาบันนิติวิทยาศาสตร์ ผู้จัดการ

--------------------

เกาะติดสถานการณ์โควิด-19  ทันความเคลื่อนไหว ได้ความรู้ที่ถูกต้อง ส่งตรงถึงมือคุณ
คลิกเลย!! >>> รู้ทันกันโควิด <<< หรือ กด *301*35# โทรออก