ทำไมต้องดับไฟด้วยโฟมแทนการใช้ฝน #ไฟไหม้โรงงานกิ่งแก้ว

เป็นเวลากว่า 1 วันแล้ว ที่สถานการณ์ไฟไหม้โรงงานกิ่งแก้ว ยังคงปะทุอย่างต่อเนื่อง ทำให้เจ้าหน้าที่นักดับเพลิงต้องทำงานอย่างหนักในการหยุดควันไฟ และเชื้อเพลิงที่ยังคงไม่หมด โดยล่าสุดจากเหตุการณ์ไฟไหม้ครั้งนี้มีผู้เสียชีวิตแล้ว 1 ราย บาดเจ็บมากกว่า 30 ราย

เมื่อช่วงเย็นวันที่ 5 ก.ค. 64 ที่ผ่านมา พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม ได้สั่งการกรมฝนหลวงและการบินเกษตร ปฏิบัติการฝนหลวงช่วยบรรเทาฝุ่นควันจากเหตุดังกล่าวแต่ก็ได้ยกเลิกภารกิจนี้ไป เนื่องจากไม่เหมาะกับสถานการณ์ระงับเหตุในครั้งนี้

วันนี้ TrueID จึงจะพามาทำความเข้าใจการใช้โฟมดับไฟแทนการใช้น้ำหรือฝน พร้อมทั้งวิธีดับไฟต่างๆมาฝากกัน

ทำไมต้องใช้โฟมดับไฟ

“โฟมดับเพลิง” เป็นเทคโนโลยีการดับเพลิงในพื้นที่ภาคอุตสาหกรรมปิโตรเคมี เพื่อช่วยในการลดโอกาสความสูญเสียเมื่อเกิดเหตุเพลิงไหม้ เมื่อฉีดโฟมดับเพลิง ไปบนของเหลวติดไฟ โฟมจะปกคลุมอยู่บนบริเวณที่เกิดเพลิงไหม้ ทำให้ไฟดับไฟได้อย่างรวดเร็ว เนื่องจากโฟมมีลักษณะเป็นฟองขนาดเล็กที่มีผนังเป็นสารละลายลดแรงตึงผิว จึงรวมกันเป็นชั้นโฟมที่มีเนื้อยึดเหนี่ยวอย่างมั่นคง ทำให้อากาศไม่สามารถผ่านเข้าไปยังเชื้อเพลิงและเปลวไฟได้

จุดสำคัญ “โฟมดับเพลิง” มีความหนาแน่นน้อยกว่าน้ำและน้ำมัน จึงปกคลุมได้ในแนบราบและลอยตัวอยู่เหนือของเหลวติดไฟ โดยโฟมจะเคลื่อนที่อย่างอิสระไปตามผิวหน้าของของเหลวที่กำลังลุกไหม้ เพื่อไล่อากาศและป้องกันไม่ให้เปลวไฟสัมผัสกับอากาศในบริเวณเพลิงไหม้ และช่วยขัดขวางไอสารไวไฟไม่ให้กระจายไปตามแรงลมและลดความร้อนลง

คุณสมบัติของโฟมดับเพลิง

1. ดับไฟเร็วและคุลมเชื้อเพลิงได้

เมื่อฉีดโฟมลงไปบนเปลวไฟที่กำลังลุกไหม้อยู่บนเชื้อเพลิงเหลว โฟมจะคลุมผิวหน้าเชื้อเพลิงที่กำลังลุกไหม้ได้อย่างรวดเร็ว และแผ่คลุมพื้นที่ของพื้นผิวเชื้อเพลิงได้ทั้งหมด เมื่อฉีดลงบนเปลวไฟแล้วพบว่ามีการลุกไหม้น้อยลงนั้นแสดงว่าประสิทธิภาพการทำงานของโฟมนั้นมีประสิทธิภาพ โดยสามารถฉีดซ้ำลงไปเป็นสร้างเป็นชั้นโฟมได้

2. ทนความร้อนได้ดี 

ความร้อนจัดจากการเผาไหม้ไม่ได้มาจากเปลวไฟเพียงอย่างเดียว แต่มาจากปัจจัยอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น ไอสารไวไฟ รวมถึงพื้นผิวร้อนจัดของวัตถุในบริเวณที่เกิดเพลิงไหม้ โดยเป็นผลต่อเนื่องจากการดับเปลวไฟและการแผ่คลุมเชื้อเพลิง ทำให้โฟมดับเพลิงต้องมีคุณสมบัติในการต่อต้านผลกระทบเชิงลบของรังสีความร้อนที่แผ่ออกมาได้ดี

3. ต้านทานเชื้อเพลิงได้ดี 

โฟมดับเพลิงที่ดีต้องมีชั้นฟิล์มโฟมที่เหนียวแน่น เพื่อป้องกันการแทรกซึมของเชื้อเพลิงเหลวโดยเฉพาะสารกลุ่มไฮโดรคาร์บอนและปิโตรเคมี ถ้าโฟมถูกสารเหล่านี้ผสมเข้าไปในเนื้อโฟมจะทำให้สูญเสียประสิทธิภาพในการควบคุมเพลิงได้

4. ยับยั้งการแพร่กระจายไอเชื้อเพลิง 

โฟมดับเพลิงสามารถควบคุมไอเชื้อเพลิงไม่ให้สัมผัสกับอากาศได้ ลดการแพร่กระจายของไอเชื้อเพลิงที่อยู่ด้านล่าง ที่พร้อมจะลุกติดไฟได้อีกครั้งเมื่อสัมผัสกับอากาศ

5. มีความสามารถในการต่อต้านแอลกอฮอล์ 

เมื่อแอลกอฮอล์ละลายในน้ำที่เป็นส่วนผสมของโฟมดับเพลิง จะทำให้กลายเป็นของเหลวไวไฟและเกิดการลุกไหม้ได้อีกครั้ง โฟมดับเพลิงที่ดีต้องมีคุณสมบัติในการยับยั้งไม่ให้เชื้อเพลิงเหล่านั้นมารวมตัวกับน้ำ

จากข้อมูลเบื้องต้น “โฟมดับเพลิง” เหมาะสำหรับใช้ดับไฟในภาคอุตสาหกรรม ซึ่งเมื่อเกิดไฟไหม้จะมีความอันตรายมากกว่าไฟไหม้ทั่วไป เนื่องจากปริมาณของเหลวติดไฟที่มีมวลหรือปริมาณมากกว่า รวมถึงยังมีสารเคมีที่เป็นองค์ประกอบของการระเบิดเมื่อไฟไหม้

ทำไมห้ามใช้ “ฝนเทียม” ดับไฟ

จากกรณีพลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีและ รมว.กลาโหม ได้สั่งการเพิ่มเติมว่าการทำฝนหลวงจะไม่เหมาะกับสถานการณ์ระงับเหตุในครั้งนี้ เนื่องจากอาจได้รับผลกระทบจากสารเคมีที่ปนเปื้อนได้ จึงได้สั่งการให้ยกเลิกภารกิจดังกล่าวที่เตรียมการไว้แล้ว จึงสรุปได้ว่าการใช้น้ำดับไฟประเภทนี้ไม่ได้ เนื่องจาก ไฟที่เกิดจากเชื้อเพลิงที่มีลักษณะเป็นของเหลวและก๊าซ เช่น น้ำมันทุกชนิด แอลกอฮอล์ ทินเนอร์ ยางมะตอย จารบี และก๊าซติดไฟทุก ชนิด วิธีดับไฟประเภทนี้ดีที่สุดคือใช้ผงเคมีแห้งใช้ฟองโฟมคลุม 

การใช้น้ำจะยิ่งทำให้เพลิงฟุ้งกระจาย ควบคุมได้ยาก หากมีฝนตกลงมาแล้วไปชะล้างกลุ่มควันนี้ ซึ่งเป็นสารพิษ อาจทำให้สารพิษกระจายสู่แม่น้ำ ลำคลอง หรือบ่อน้ำ และอาจกระทบต่อประชาชนในการใช้น้ำเพื่อการอุปโภคบริโภค

รู้จักน้ำฝนเป็นพิษ

ตามปกติน้ำฝนที่ตกลงมาจะมีสภาพเป็นกรดเล็กน้อย เนื่องจากในบรรยากาศมีก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ เมื่อรวมตัวกับน้ำฝนก็จะได้กรดคาร์บอนิก แต่ในปัจจุบันฝนที่ตกลงมา โดยเฉพาะในประเทศอุตสาหกรรมจะมีสภาพเป็นกรดมาก เพราะโรงงานอุตสาหกรรมได้ปล่อยก๊าซพิษเข้าสู่บรรยากาศ 

เมื่อก๊าซเหล่านี้เมื่อรวมตัวกับหยดน้ำในบรรยากาศก็จะกลายเป็นกรดผล ทำให้ความเป็นกรดของน้ำฝนเพิ่มขึ้น ถ้าหากดื่มน้ำฝนที่มีรสเปรี้ยวๆ นอกจากรสชาดไม่อร่อยแล้ว ยังมีผลทำให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพได้ โดยเฉพาะประชาชนในชนบทนิยมดื่มน้ำฝนกันมาก

ฝนกรดยังทำลายธาตุอาหารบางชนิดในดิน เช่น ไนเตรท ฟอสเฟต ทำให้ดินมีความเป็นกรดเพิ่มขึ้น มีผลทำให้ผลผลิตของพืชลดลง และฝนกรดที่ตกลงมายังทำความเสียหายกับวัสดุสิ่งก่อสร้างและอุปกรณ์บางชนิด ฝนกรดจะค่อย ๆ กัดกร่อนทำลายสิ่งก่อสร้าง ทำให้เสียค่าซ่อมแซมบำรุงมากขึ้น เช่น หลังคาบ้านบริเวณใกล้โรงงานบางประเภทจะผุเร็วกว่าบริเวณอื่น ๆ นอกจากนี้เครื่องแอร์ ตู้เย็น ก็จะมีการผุกร่อนค่อนข้างเร็วด้วย 

สำหรับน้ำฝนในประเทศไทยทั่วไปยังมีคุณภาพดี เว้นแต่บริเวณที่มีการทำอุตสาหกรรม มีแนวโน้มว่าน้ำฝนจะมีความเป็นกรดมากขึ้น นอกจากนั้นน้ำฝนในเมืองหรือบริเวณอุตสาหกรรมจะมีสิ่งเจือปนจำพวก ฝุ่นละออง สิ่งสกปรกต่าง ๆ มาก บางครั้งน้ำฝนจะรวมเอาสารพิษที่ปล่อยมาจากโรงงาน หรือจากการฉีดสารเคมีกำจัดศัตรูพืช ทำให้น้ำฝนมีสารมีพิษเจือปนอยู่ด้วย

วิธีการดับไฟที่ควรรู้

1.ไฟที่เกิดจากเชื้อเพลิงที่มีลักษณะเป็นของแข็งเชื้อเพลิงธรรมดา เช่น ฟืน ฟาง ยาง ไม้ ผ้า กระดาษ พลาสติก หนังสติ๊ก หนังสัตว์ ฯลฯ 

วิธีดับไฟประเภทนี้ คือ การใช้น้ำ

2.ไฟที่เกิดจากเชื้อเพลิงที่มีลักษณะเป็นของเหลวและก๊าซ เช่น น้ำมันทุกชนิด แอลกอฮอล์ ทินเนอร์ ยางมะตอย จารบี และก๊าซติดไฟทุก ชนิด เป็นต้น

วิธีดับไฟประเภทนี้ คือ ใช้ผงเคมีแห้งใช้ฟองโฟมคลุม

3.ไฟที่เกิดจากเชื้อเพลิงที่มีลักษณะเป็นของแข็งที่มีกระแสไฟฟ้าไหลอยู่ เช่น อุปกรณ์ไฟฟ้าทุกชนิด การสปาร์ค

วิธีดับไฟประเภทนี้ คือ ตัดกระแสไฟฟ้าแล้วจึงใชก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์หรือน้ำยาเหลวระเหยที่ไม่มี CFC ไล่ออกซิเจนออกไป
 

4.ไฟที่เกิดจากเชื้อเพลิงที่มีลักษณะเป็นโลหะและสารเคมีติดไฟ เช่น วัตถุระเบิด ผงแมกนีเซียม, ปุ๋ยยูเรีย (แอมโมเนียมไนเตรต) ฯลฯ

วิธีดับไฟประเภทนี้ดี คือ ใช้สารเคมีเฉพาะ (ห้ามใช้น้ำเป็นอันขาด) ซึ่งต้องศึกษาหาข้อมูลแต่ละชนิดของสารเคมีหรือโลหะนั้นๆ

5.ไฟที่เกิดจากน้ำมันที่ติดไฟยาก เช่น น้ำมันทำอาหาร น้ำมันพืช ไขมันสัตว์ติดไฟ 

วิธีดับไฟประเภท คือ ใช้ถังดับเพลิงที่มีสารชนิดพิเศษที่สามารถดับไฟชนิดนี้โดยเฉพาะ

ข้อมูลจาก ศูนย์พิษวิทยา , Harn Engineering Solutions , เฟซบุ๊ก เอิร์ธ พงศกร ขวัญเมือง - Earth Pongsakorn Kwanmuang , TNN , มติชน

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

• เปิดรายชื่อ จุดตรวจคัดกรองสุขภาพประชาชน เหตุไฟไหม้โรงงานกิ่งแก้ว
• ไฟไหม้โรงงานกิ่งแก้ว รู้จักสารตั้งต้นผลิตโฟมพลาสติก "สไตรีนโมโนเมอร์"
• เปิดวิธีดูแลตัวเองเบื้องต้น ผู้ได้รับผลกระทบจากควันไฟไหม้โรงงานกิ่งแก้ว
• ไฟไหม้โรงงานกิ่งแก้ว ยังปะทุเป็นระยะ ต้องฉีดโฟมสกัดเพลิงตลอดเวลา
• ไทม์ไลน์ เหตุระเบิดซอยกิ่งแก้ว 21 ล่าสุดเวลานี้ เพลิงประทุขึ้นอีกรอบ
• วิธีตรวจสอบบ้านทรุด เสี่ยงถล่ม! จากเหตุไฟไหม้โรงงานกิ่งแก้ว
• ชมภาพ! โรงงานกิ่งแก้วไฟไหม้ ควันดำพวยพุ่งหนาแน่น
• อย่าลืมเช็ก! ก่อน 'อพยพ' ออกจากบ้าน เหตุโรงงานกิ่งแก้วไฟไหม้
• ระเบิด"โรงงานกิ่งแก้ว" รุนแรงกว่าราชประสงค์ร้อยเท่า! อ.อ๊อดเตือน แหล่งน้ำในรัศมี 5 กม. อาจเป็นกรดอ่อน!