โควิดหวิดไม่เกิด ผลศึกษาชี้ดันมาโผล่ตลาดสดอู่ฮั่น ถูกที่ถูกเวลา
โควิดหวิดไม่เกิด - ซีเอ็นเอ็น รายงานผลการศึกษาเชื้อ SARS-CoV-2 ของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 หรือ โควิด-19 โดยคณะนักวิจัยของสหรัฐอเมริกา ตีพิมพ์ในวารสารวิทยาศาสตร์ Science ถึงต้นตอของการระบาด พบว่า เชื้อโรคป่วนโลกตัวนี้เกือบจะไม่แจ้งเกิดอยู่แล้ว แต่เคราะห์ร้ายที่มันมาปรากฏยังตลาดสดหัวหนาน เมืองอู่ฮั่นของจีน
เมื่อตอนคณะองค์การอนามัยโลกไปตรวจสอบที่เมืองอู่ฮั่น ก็เลยมาถึงปี 2564 แล้ว / Members of the World Health Organisation (WHO) tasked with investigating the origins of the coronavirus disease (COVID-19) pandemic leave an exhibition on how China fought the coronavirus in Wuhan, Hubei province, China, January 30, 2021. REUTERS/Thomas Peter
งานวิจัยชิ้นนี้มุ่งหาคำตอบว่า เชื้อเริ่มมาปรากฏที่จีนตั้งแต่เมื่อใด และพบว่าเชื้อไวรัสโคโรนาเชื้อนี้ไม่ได้ติดต่อถึงมนุษย์คนแรก จนกระทั่งเดือนตุลาคม 2562 ลักษณะเชื้อตอนนั้นแทบไม่มีโอกาสจะเป็นไวรัสที่แพร่กระจายอย่างกว้างขวางได้
อย่างไรก็ตาม ความโชคร้าย หรือความซวยก็คือ สภาพสิ่งแวดล้อมของตลาดอาหารทะเลของหัวหนาน เป็นตัวเอื้อให้เชื้อเริ่มการระบาด และนำไปสู่จุดระเบิดลุกลามไปทั่วโลก
ตลาดหัวหนาน เมืองอู่ฮั่น
โควิดหวิดไม่เกิด
"มันคือภาวะเคราะห์ซ้ำกรรมซัด ตอนนี้เรารู้แล้วว่า มันอาศัยช่วงพักหนึ่งหรือสองช่วงสำหรับการก่อตัว" ไมเคิล โวโรบีย์ อาจารย์วิชาชีววิทยาวิวัฒนาการ มหาวิทยาลัยแอริโซนา ผู้ร่วมวิจัยเรื่องนี้กล่าว
"ถ้าองค์ประกอบเปลี่ยนไปเพียงร้อยนิด ถ้าบุคคลแรกไม่นำเชื้อมาที่ตลาดหัวหนาน ณ วันนั้น หรือป่วยซมจนมาไม่ไหว และแค่พักอยู่บ้านซะ การเกิดตัวแพร่เชื้อใหญ่ หรือ ซูเปอร์สเปรดเดอร์ ก็อาจไม่เกิดขึ้น เราอาจไม่มีทางรู้จักเจ้าเชื้อนี้เลยก็ได้" ศ.ไมเคิล กล่าว
ผลการวิเคราะห์ดังกล่าวมาจากการศึกษาวันเวลาของโมเลกุล และใช้อัตราการกลายพันธุ์ของเชื้อมาคำนวณว่า ไวรัสเกิดช่วงเวลาไหน นอกจากนี้คณะวิจัยยังใช้โมเดลคอมพิวเตอร์แสดงให้เห็นว่า จังหวะใดที่เชื้อแพร่ระบาดได้ และแพร่ระบาดอย่างไร
"การศึกษาของพวกเราออกแบมาเพื่อหาคำตอบว่า เชื้อ SARS-CoV-2 เริ่มหมุนเวียนอยู่ในจีนอย่างไร ก่อนที่จะมีการค้นพบมัน" ผศ.โจล เวิร์ธไฮม์ ภาควิชาศึกษาเชื้อโรคติดต่อและการสาธารณสุข คณะแพทย์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย วิทยาเขตซานดิเอโก กล่าว
ตลาดหัวหนาน /DailyMail
ผศ.เวิร์ธไฮม์อธิบายต่อว่า เพื่อตอบคำถามนี้ให้ได้ ทีมวิจัยจึงรวมชุดข้อมูลสำคัญ 3 ส่วนมาศึกษา ได้แก่ รายละเอียดที่ทำให้รู้ว่า SARS-CoV-2 แพร่ในอู่ฮั่นก่อนการล็อกดาวน์ ต่อมาคือข้อมูลความหลากหลายทางพันธุกรรมของไวรัสในจีน และสุดท้ายเป็นรายงานศึกษาเคสผู้ป่วยโควิดกลุ่มแรกๆ ในจีน
เมื่อนำชุดข้อมูลทั้งสามมารวมกันเรา เราจึงขีดวงให้แคบลงว่า กลางเดือนตุลาคม 2562 เป็นช่วงที่เชื้อเริ่มแพร่กระจายอยู่ในจังหวัดหูเป่ย ที่ตั้งของเมืองอู่ฮั่น
หลักฐานที่หนักแน่นขึ้นต่อมาชี้ว่า ไวรัสไม่อาจแพร่กระจายได้ก่อนหน้านั้น แม้จะมีบางรายงานชี้ว่า ไวรัสปรากฏที่อิตาลี หรือชาติยุโรปก่อนแล้วติดต่อระหว่างคนที่ยุโรปก่อนเดือนตุลาคม แต่ผลการศึกษาล่าสุดนี้พบกลุ่มคนที่ติดเชื้อคือ ช่วงเดือนตุลาคมถึงธันวาคม 2562
ส่วนคนที่จะเป็นผู้แพร่เชื้อ คือคนที่ติดต่อกับคนจำนวนมาก อย่างตลาดอาหารทะเลที่มีคนหนาแน่น ถ้าเชื้อไวรัสมันโชคไม่ดีพอที่จะฉวยสถานการณ์ ต่อให้มันปรับตัวได้ดี มันก็อาจไม่มีทางแจ้งเกิดได้
NIH / GETTY IMAGES
ไวรัสซาร์สซีโอวีทู (SARS-CoV-2) เมื่อมองผ่านกล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอนไวรัสซาร์สซีโอวีทู (SARS-CoV-2) เมื่อมองผ่านกล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอน
แต่โควิด-19 มาถูกที่ถูกเวลา
อาจารย์โวโรบีย์กล่าวว่า SARS-CoV-2 เริ่มขยับตัวที่ร้อยละ 30 ส่วนที่เหลือก็ควรจะสูญสลายไป หลังจากติดต่อกับคนเพียงหยิบมือ โดยไวรัสเริ่มค่อยๆ ขับเคลื่อนในกลุ่มคนจำนวนน้อยมากเมื่อเดือนตุลาคม พฤศจิกายน และธันวาคม กระทั่งมันมาถึงตลาดหัวหนาน
ตลาดหัวหนานไม่ใช่ที่ที่มีบุคคลแรกติดเชื้อ แต่เป็นสถานที่ที่ทำให้เชื้อขยายวง อีกทั้งยังใช้เวลาแพร่อย่างรวดเร็ว
"มันเป็นช่วงเดือนธันวาคมที่เชื้อขยายวงใหญ่พอในกลุ่มคน และเป็นโอกาสที่จะพบไวรัสชนิดใหม่ด้วย แต่ปรากฏว่ากว่าจะจับทางอะไรได้ ก็เลยมาถึงเดือนมกราคม 2563 แล้ว เรียกได้ว่า มันสายเกินไป " ผศ.เวิร์ธไฮม์ กล่าว
พร้อมอธิบายต่อว่า การที่โควิด-19 ไม่ได้คร่าชีวิตคนมากพอ เมื่อเทียบกับเชื้อโรค ซาร์ส ครั้งแรกที่คร่าชีวิตเหยื่อถึงร้อยละ 10 ระหว่างปี 2545-2547
ดังนั้นแม้เราจะระวังเรื่องโรคระบาด โรคติดต่อ ก็ตาม แต่ระบบการแพทย์ทั่วไปมักจะวัดผลกันที่สภาพอาการป่วย และอัตราการเข้ารักษาที่โรงพยาบาล รวมถึงยอดผู้เสียชีวิต เมื่อโควิด-19 ปรากฏขึ้นแบบเอาแน่เอานอนไม่ได้ จึงชัดเจนว่า ระบบที่มีอยู่ไม่อาจจะหยุดโควิด-19 ได้
////////