"เครื่องหมาย T บนเหล็กข้ออ้อย" ไม่ได้ลดสเปก วสท.แจงชัดตาม มอก. 24-2559
วิศวกรรมสถานฯ แจง “เหล็กข้ออ้อย T” ไม่ใช่เหล็กลดสเปก ยันผ่านมาตรฐานเดียวกับเหล็กทั่วไป ย้ำผู้ควบคุมงานต้องทดสอบคุณภาพก่อนใช้งาน
เปิดข้อเท็จจริง “เหล็ก T” ปมสังคมสับสนกระทบวงการก่อสร้าง
ภายหลังเกิดกระแสสังคมตั้งคำถามต่อเครื่องหมาย "T" บนเหล็กข้ออ้อยที่ใช้ในงานก่อสร้าง ซึ่งมีการเผยแพร่ผ่านหนังสือราชการบนสื่อสังคมออนไลน์ จนสร้างความสับสนในวงกว้างนั้น วิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ (วสท.) จึงร่วมกับสมาคมวิชาชีพที่เกี่ยวข้อง จัดแถลงข่าวเมื่อวันที่ 23 เมษายน 2568 เพื่อชี้แจงข้อเท็จจริงทางวิชาการอย่างชัดเจน และลดความเข้าใจคลาดเคลื่อน
เครื่องหมาย “T” ไม่ใช่เกณฑ์ลดคุณภาพ
วสท. ระบุว่าเครื่องหมาย “T” ที่ปรากฏบนเหล็กข้ออ้อยตามมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (มอก.) 24-2559 ไม่ได้เป็นตัวระบุคุณภาพของเหล็กแต่อย่างใด แต่เป็นเพียงการบ่งชี้ถึงกระบวนการผลิต โดยเหล็กข้ออ้อยที่มีเครื่องหมาย T เช่น SD30T, SD40T หรือ SD50T จะต้องผ่านเกณฑ์ทดสอบเดียวกับเหล็กชนิด SD30, SD40 และ SD50 ตามมาตรฐานทุกประการ
ดังนั้น การใช้เหล็กที่มีเครื่องหมาย “T” ในงานโครงการต่าง ๆ โดยเฉพาะ SD40T และ SD50T จึงไม่ถือเป็นการ “ลดสเปก” เนื่องจากคุณสมบัติทางกลยังคงอยู่ภายใต้เกณฑ์เดียวกัน
ราคาเหล็ก “T” กับความเข้าใจที่ต้องชัดเจน
ข้อเท็จจริงอีกประการที่ถูกหยิบยกขึ้นมาคือเรื่อง “ราคา” โดยวสท.ชี้ว่า เหล็กที่มีเครื่องหมาย “T” มักมีราคาต่ำกว่า เนื่องจากต้นทุนการผลิตที่ต่างกัน ซึ่งวงการก่อสร้างรู้จักข้อเท็จจริงนี้มานานกว่า 20 ปี ทั้งภาครัฐและเอกชนจึงมีการสอบถามและระบุข้อกำหนดเกี่ยวกับเหล็ก “T” ไว้ใน TOR อย่างชัดเจนตั้งแต่ขั้นตอนประมูล โดยผู้ควบคุมงานในหลายโครงการมักอนุญาตให้ใช้ เพื่อให้เกิดความคุ้มค่าในการใช้งบประมาณ โดยไม่กระทบต่อคุณภาพ
ความสามารถในการดัด และข้อจำกัดในการใช้งาน
ประเด็นเรื่องความแข็งและการดัดโค้ง วสท.ให้ข้อมูลว่าเหล็กที่มีกำลังสูง เช่น SD50 หรือ SD50T อาจมีความแข็งมากกว่า ทำให้เสี่ยงแตกร้าวหากดัดงอด้วยรัศมีแคบ จึงเป็นที่เข้าใจกันในหมู่วิศวกรที่จะเลือกใช้เหล็ก SD40 หรือ SD40T ซึ่งมีความสามารถในการดัดโค้งได้ดีกว่าในงานบางประเภท เช่น เหล็กปลอก
นอกจากนี้ ยังมีการอธิบายว่าการทดสอบ “ความล้า” (Fatigue) ไม่ได้เป็นหนึ่งในเกณฑ์ตาม มอก. 24-2559 เช่นเดียวกับมาตรฐานสากล เพราะเหล็กเสริมที่ใช้งานจริงมักไม่รับภาระซ้ำในระดับที่ก่อให้เกิดความล้าได้ง่าย
เตา IF และข้อพึงระวังในกระบวนการผลิต
แม้เหล็ก T จะผ่านมาตรฐาน มอก. แต่ วสท. ย้ำว่าในกรณีที่เหล็กผลิตจากเตา IF ซึ่งยังไม่มีข้อมูลว่าคุณภาพจะสม่ำเสมอหรือไม่ วิศวกรควรมีความรอบคอบในการควบคุมคุณภาพ โดยชักตัวอย่างเหล็กมาทดสอบตามมาตรฐานทุกครั้งก่อนอนุญาตให้นำไปใช้จริง
ยืนยัน “ใช้เหล็ก T ได้ในอาคารสูง”
สุดท้าย วสท. ยืนยันว่าเหล็กข้ออ้อย SD30T, SD40T และ SD50T สามารถนำไปใช้ในอาคารสูงได้ โดยไม่ต้องออกแบบเพิ่มเติม เพราะคุณสมบัติเหล็กยังคงเทียบเท่ากับเหล็กแบบไม่มีเครื่องหมาย “T” แต่การควบคุมคุณภาพในหน้างาน ยังคงต้องดำเนินการอย่างเข้มงวดและต่อเนื่อง