อาชญากรรม 5.0 เมื่อ AI กลายเป็นอาวุธใหม่ และไทยคือแนวหน้าในสงครามไซเบอร์

เจาะยุทธการ ‘ระเบิดสะพานโจร’ ของ พล.ต.อ.ธัชชัย ปิตะนีละบุตร กับภารกิจปราบอาชญากรรมข้ามชาติ ที่กำลังพัฒนาแบบบริษัทสตาร์ทอัพ

เจาะยุทธการ ‘ระเบิดสะพานโจร’ ของ พล.ต.อ.ธัชชัย ปิตะนีละบุตร กับภารกิจปราบอาชญากรรมข้ามชาติ ที่กำลังพัฒนาแบบบริษัทสตาร์ทอัพ

สงครามยุคใหม่ที่ไม่มี "กระสุน" แต่มี "เหยื่อ"

ในโลกที่อาชญากรไม่จำเป็นต้องถือปืนหรือปลอมตัวอีกต่อไป พวกเขาใช้แค่ AI บวกกับอินเทอร์เน็ต ก็สามารถควบคุมเหยื่อจากอีกซีกโลกได้อย่างแนบเนียน อาชญากรรมในยุคดิจิทัลจึงไม่ใช่แค่การฉ้อโกง แต่คือ “ระบบเศรษฐกิจใต้ดิน” ที่เติบโตคล้ายกับบริษัทเทคโนโลยีสมัยใหม่

หนึ่งในเวทีสำคัญที่เปิดเผยขอบเขตของอาชญากรรมรูปแบบใหม่นี้ คือ งานสัมมนา Expert Panel on Scam Centers and Cybercrime in the Mekong Region จัดโดยสำนักงานว่าด้วยยาเสพติดและอาชญากรรมแห่งสหประชาชาติ (UNODC) เมื่อวันที่ 21 เมษายน 2568 ณ สมาคมผู้สื่อข่าวต่างประเทศแห่งประเทศไทย (FCCT)

พล.ต.อ.ธัชชัย ปิตะนีละบุตร จเรตำรวจแห่งชาติ และผู้อำนวยการศูนย์ปฏิบัติการเฉพาะกิจ ฉก.88 ได้รับเชิญเป็นวิทยากรร่วม พร้อมแลกเปลี่ยนกับบุคคลสำคัญ อาทิ

• นายเบเนดิกต์ ฮอฟแมนน์ ผู้แทนภูมิภาค UNODC
• นายจอห์น วอยชิค นักวิเคราะห์ประจำภูมิภาค UNODC
• นางสาวเจนนิเฟอร์ โซห์ หัวหน้าฝ่ายสืบสวนคดีอาชญากรรมไซเบอร์แห่งบริษัท Group-IB

“ระเบิดสะพานโจร” ยุทธศาสตร์ไทยตัดตอนอาชญากรรม

ยุทธการที่ประเทศไทยนำมาใช้ คือแผนปฏิบัติการ “ระเบิดสะพานโจร” ซึ่งเน้นการทำลายโครงสร้างพื้นฐานที่จำเป็นต่อการดำเนินงานของแก๊งคอลเซ็นเตอร์ ได้แก่

• ระบบสัญญาณอินเทอร์เน็ตและโทรศัพท์ (ซิม-สาย-เสา)
• บัญชีธนาคารและบัญชีคริปโตเคอร์เรนซี
• กลุ่มมิจฉาชีพ (สแกมเมอร์) ทั้งชาวไทยและต่างชาติ

พล.ต.อ.ธัชชัย ระบุว่า การทำลายรากฐานทั้ง 3 ส่วนนี้จะส่งผลโดยตรงต่อศักยภาพในการก่ออาชญากรรมของเครือข่าย ทำให้การดำเนินการหลอกลวงเป็นไปได้ยากยิ่งขึ้น

อาชญากรรมที่ “ขยายตัว” แบบบริษัทสตาร์ทอัพ

เบเนดิกต์ ฮอฟแมนน์ เปิดเผยว่า UNODC ได้ติดตามและวิเคราะห์ความเคลื่อนไหวขององค์กรอาชญากรรมเหล่านี้อย่างต่อเนื่อง และพบว่า มีการเติบโตอย่างรวดเร็วและขยายขอบเขตการปฏิบัติงานอย่างมาก

องค์กรเหล่านี้ไม่ได้เพียงขยายการหลอกลวงไปยังผู้เสียหายในภูมิภาคอื่นนอกเอเชียเท่านั้น แต่ยังแตกแขนงไปสู่การผลิตและค้ายาเสพติดในเครือข่ายอาชญากรรมระดับโลก ทั้งยังมีการใช้ AI สร้าง Deepfake เพื่อเพิ่มความแนบเนียนในการโจมตีเหยื่อ

จากเหยื่อ... สู่พนักงานของอาชญากรรม

จอห์น วอยชิค ระบุว่า ปัจจุบันมีผู้ถูกหลอกลวงให้เข้าไปทำงานในแก๊งคอลเซ็นเตอร์แล้วกว่า 56 ประเทศทั่วโลก และแนวโน้มจำนวนผู้สมัครใจเข้าสู่วงจรก็เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ซึ่งสะท้อนถึงปัญหาเชิงสังคมและเศรษฐกิจที่ลึกซึ้ง

กรณีล่าสุดในประเทศไนจีเรียเมื่อเดือนมกราคม 2568 เป็นตัวอย่างสำคัญ โดยมีผู้ร่วมขบวนการเป็นชาวจีน ฟิลิปปินส์ และอินโดนีเซีย ซึ่งเดิมมีฐานอยู่ในอาเซียน ก่อนขยายไปยังแอฟริกา

HuiOne แพลตฟอร์มที่ฟอกทั้งเงินและข้อมูล

วอยชิคยังกล่าวถึงกรณี HuiOne Guarantee ซึ่งเป็นตลาดมืดออนไลน์ที่ซื้อขายบริการผิดกฎหมาย เช่น ซอฟต์แวร์สำหรับหลอกลวง ข้อมูลเหยื่อ และบัญชีม้า โดยพัฒนาสกุลเงินดิจิทัลของตนเอง ได้แก่ HuiOne Blockchain และ USDH เพื่อใช้ชำระเงินภายในเครือข่าย

การดำเนินการในลักษณะนี้ เป็นรูปแบบของ Laundering as a Service และ Crime as a Service ซึ่งทำให้อาชญากรรมดำเนินไปได้ในระดับที่กว้างขวางและมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น

ไทยในฐานะ “ด่านหน้า” แห่งภูมิภาค

พล.ต.อ.ธัชชัย ระบุว่า ในปี 2568 ไทยได้ดำเนินการส่งกลับผู้ต้องสงสัยที่เกี่ยวข้องกับแก๊งคอลเซ็นเตอร์จากเมืองเมียวดี ประเทศเมียนมา แล้ว 7,177 ราย จาก 33 ประเทศ โดยอาศัยความร่วมมือจากรัฐบาลต้นทางเพื่อขอข้อมูลและพยานหลักฐาน

นอกจากนี้ ยังมีความร่วมมือกับประเทศ จีน ญี่ปุ่น และกัมพูชา ที่ช่วยสนับสนุนการจับกุมเครือข่ายทั้งระดับผู้ปฏิบัติการและหัวหน้าในประเทศเพื่อนบ้านได้เป็นจำนวนมาก

Android Malware Scam ภัยคุกคามจากแอปปลอม

เจนนิเฟอร์ โซห์ จากบริษัท Group-IB ระบุว่า ภัยคุกคามรูปแบบใหม่ที่น่าจับตามอง คือ “Android Malware Scam” ซึ่งเริ่มจากการหลอกให้เหยื่อติดตั้งแอปพลิเคชันปลอมที่เลียนแบบแอปของรัฐหรือบริษัทเอกชน

เมื่อแอปถูกติดตั้ง อาชญากรจะสามารถควบคุมโทรศัพท์มือถือจากระยะไกล และดูดข้อมูลสำคัญ รวมถึงหลอกให้ส่งวิดีโอใบหน้า เพื่อ bypass ระบบสแกนใบหน้า (facial recognition) ของแอปธนาคาร โดยใช้เทคนิค Camera Injection Tool

เมื่ออาชญากรรมเปลี่ยน รัฐต้องเปลี่ยนให้เร็วกว่า

พล.ต.อ.ธัชชัย ย้ำว่า “หากเราไม่ปรับตัวเร็วกว่าอาชญากร วันหนึ่งประเทศไทยจะไม่ใช่เพียงพื้นที่เป้าหมาย แต่จะกลายเป็นผู้ผลิตอาชญากรด้วยตัวเอง”

ในยุคที่อาชญากรรมก้าวเข้าสู่เวอร์ชัน 5.0 การปรับยุทธศาสตร์ของรัฐไม่ใช่ทางเลือก แต่เป็นความจำเป็น เพื่อรับมือกับภัยคุกคามที่ซับซ้อนและเชื่อมโยงข้ามพรมแดนอย่างที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน