ทำงานหนักแล้วขี้วีน เพราะสมองเหนื่อยล้า ควบคุมอารมณ์ยาก

งานวิจัยชี้ความเหนื่อยล้าจากการทำงาน ทำให้ความสามารถในการควบคุมยากขึ้น ส่งผลกระทบต่อสุขภาพจิต และความสุขในการทำงาน

นักวิทยาศาสตร์ อธิบายว่า ในสภาพแวดล้อมการทำงานที่เหนื่อยล้า หรือมีความกดดัน ทำให้เราต้องใช้พลังงานไปกับการควบคุมอารมณ์มากขึ้น และการที่เราพยายามควบคุมตัวเองอยู่ตลอดเวลา จะทำให้สมองส่วนที่เกี่ยวข้องกับการตัดสินใจและการยับยั้งชั่งใจเกิดความเหนื่อยล้า ส่งผลให้เรามีแนวโน้มจะจัดการอารมณ์หรือพฤติกรรมต่อผู้อื่นได้ยากขึ้น พูดง่ายๆ ยิ่งเหนื่อย ยิ่งวีน

สิ่งนี้ สอดคล้องกับทฤษฎี ego depletion หรือ “การหมดพลังทางอีโก้” ซึ่งเป็นแนวคิดในจิตวิทยาที่เชื่อว่า “พลังใจ” ของคนเรามีจำกัด และจะค่อยๆ หมดลงเมื่อเราใช้มันไปกับการควบคุมอารมณ์หรือพฤติกรรม

การหมดพลังทางอีโก้ เป็นแนวคิดที่ถูกพูดถึงกันมายาวนานแล้ว เพื่อเข้าใจสภาวะทางอารมณ์ที่เกิดขึ้นในคนที่ หมดพลังทางอีโก้ มากขึ้น นักวิจัยจึงทำการวิจัย โดยออกแบบการทดสอบอารมณ์ กับ ผู้เข้าร่วมการทดลองทั้งหมด 44 คน 

พวกเขาต้องทำกิจกรรมบนคอมพิวเตอร์ต่อเนื่อง 45 นาที เช่น ดูคลิปวิดีโอที่กระตุ้นอารมณ์ เพื่อจำลองการทำงานท่ามกลางสภาวะทางอารมณ์ไม่ปกติที่เกิดขึ้นในที่ทำงาน โดยบครึ่งหนึ่งของกลุ่มตัวอย่างถูกขอให้ “ควบคุมอารมณ์” ระหว่างดูคลิป เช่น ไม่แสดงสีหน้า ไม่หัวเราะหรือร้องไห้ ส่วนอีกครึ่งหนึ่งสามารถแสดงอารมณ์ได้ตามปกติ

ในขณะนั้น ทุกคนจะต้องสวมเครื่องตรวจคลื่นสมอง (EEG) เพื่อวัดการทำงานของสมองในระหว่างกิจกรรม

ผลการทดลองพบว่า กลุ่มที่ต้องควบคุมอารมณ์ มีการเพิ่มขึ้นของคลื่นสมองเดลต้า ซึ่งเกี่ยวข้องกับการตัดสินใจและการยับยั้งพฤติกรรม เมื่อเทียบกับตอนเริ่มกิจกรรม ส่วนกลุ่มที่ไม่ต้องควบคุมอารมณ์ไม่พบการเปลี่ยนแปลงดังกล่าว

นักวิจัยอธิบายว่า คลื่นเดลต้ามักจะพบได้ตอนนอนหลับ ไม่ใช่ตอนตื่น ซึ่งหมายความว่าสมองบางส่วนของกลุ่มที่ใช้พลังควบคุมอารมณ์อาจเข้าสู่ภาวะหลับบางส่วน เพราะความเหนื่อยล้า 

หลังจากนั้น ทีมวิจัยได้ให้ทั้งสองกลุ่มเล่นเกม ที่ต้องเลือกว่าจะ “ร่วมมือ” เพื่อแบ่งปันทรัพยากร หรือ “แข่งขัน” เพื่อแย่งชิงมัน

ผลปรากฏว่า 86% ของผู้ที่ไม่ต้องควบคุมอารมณ์เลือกให้ความร่วมมื ในขณะที่ มากกว่าครึ่งของคนที่ต้องควบคุมอารมณ์เลือกแย่งชิง มากกว่าให้ความร่วมมือ บ่งบอกอารมณ์เชิงลบที่เพิ่มขึ้น ซึ่งเป็นผลจากการต้องเก็บอารมณ์

แสดงว่า พฤติกรรมของคนเราจะเปลี่ยนไปทางลบมากขึ้น หากต้องเก็บหรือกดดันอารมณ์ไว้ ยิ่งความเหนื่อยทางการทำงานมากขึ้น บังคับให้คนเก็บอารมณ์เท่านั้น ก็ส่งผลต่อความสามารถในการควบคุมอารมณ์มากเท่านั้น