วิจัยชี้ทำงานเกิน 55 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ เปลี่ยนสมองให้คล้ายมีการบาดเจ็บเรื้อรัง

ในยุคที่การแข่งขันทางอาชีพสูง หลายคนเลือก “อยู่ให้ได้มากกว่า” มากกว่าในด้านเวลา ทำงานเกินชั่วโมง และพักน้อยลง สิ่งเหล่านี้อาจดูเหมือนเป็นการแสดงความมุ่งมั่น แต่ล่าสุดมีงานวิจัยชี้ว่า การทำงานนานเกินไปไม่เพียงส่งผลเสียต่อสุขภาพร่างกายและจิตใจเท่านั้น แต่อาจ “เปลี่ยนโครงสร้างสมอง” ให้คล้ายกับสมองที่ได้รับบาดเจ็บเรื้อรังอีกด้วย

เมื่อเวลาทำงานยาวนานเกินไป โดยเฉพาะมากกว่า 55 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ ระบบร่างกายและสมองไม่สามารถพักฟื้นได้เพียงพอ ความเครียดสะสมจะกระตุ้นให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในสมองและฮอร์โมน ทำให้เกิดภาวะเหนื่อยล้า สมาธิลดลง และเกิด “brain fog” หรือสมองล้า ข้อมูลจากการศึกษาขนาดใหญ่ก่อนหน้านี้ยังพบว่าผู้ที่ทำงานมากกว่า 55 ชั่วโมงต่อสัปดาห์มีความเสี่ยงสูงขึ้นต่อโรคหลอดเลือดสมองและโรคหัวใจ

ที่น่าสนใจคือ งานวิจัยใหม่จากประเทศเกาหลีใต้ที่ตีพิมพ์ในวารสาร Occupational & Environmental Medicine พบว่าการทำงานชั่วโมงมากอาจมีผลต่อโครงสร้างสมองจริงๆ โดยนักวิจัยทำการศึกษาในกลุ่มบุคลากรทางการแพทย์ 110 คน แบ่งเป็นกลุ่มที่ทำงานมากกว่า 52 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ และกลุ่มที่ทำงานปกติ แล้วนำข้อมูลมาวิเคราะห์ด้วยเทคนิค MRI พบว่ากลุ่มที่ทำงานนานมี “ปริมาตรสมองเพิ่มขึ้น” ในบางเขต เช่น ส่วน caudal middle frontal gyrus ด้านซ้าย เพิ่มขึ้นเฉลี่ยราว 19% เมื่อเทียบกับกลุ่มที่ทำงานปกติ

เขตสมองที่เปลี่ยนแปลงมากที่สุด ได้แก่ middle frontal gyrus, superior frontal gyrus และ insula ซึ่งเกี่ยวข้องกับการวางแผน สมาธิ อารมณ์ และการตัดสินใจ ผู้วิจัยอธิบายว่า การเปลี่ยนแปลงนี้อาจเป็นการตอบสนองของสมองต่อความเครียดสะสม (neuroadaptive response) ซึ่งไม่จำเป็นต้องหมายถึง “พัฒนา” แต่เป็น “การปรับตัวจากการใช้งานหนัก” ที่อาจบ่งชี้ถึงภาวะไม่ปกติ

แม้จะไม่ใช่การบาดเจ็บทางกายภาพแบบสมองกระแทก แต่ลักษณะการเปลี่ยนแปลงดังกล่าวมีความคล้ายคลึงกับ “การบาดเจ็บเรื้อรังของสมอง” เพราะเกิดจากการใช้งานหนักอย่างต่อเนื่องโดยไม่มีเวลาพักฟื้น ส่งผลให้เขตสมองที่ควบคุมการคิด การตัดสินใจ และอารมณ์เกิดความล้าอย่างต่อเนื่อง ผลที่ตามมาอาจรวมถึงสมาธิสั้นลง ประสิทธิภาพการทำงานลดลง และอารมณ์ไม่คงที่

ผู้เชี่ยวชาญแนะนำว่าหากคุณทำงานมากกว่า 55 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ ควรเริ่มสังเกตสัญญาณเตือน เช่น ความเหนื่อยเรื้อรัง สมาธิลดลง หรืออารมณ์แปรปรวน พยายามจัดเวลาพักผ่อนให้เพียงพอ ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และลดชั่วโมงการทำงานลงให้อยู่ในระดับสมดุล ไม่เกิน 40–45 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ หากรู้สึกว่าสมองเริ่มทำงานไม่เหมือนเดิม ควรขอคำปรึกษาจากผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิตหรือนักประสาทวิทยา

แม้การทำงานหนักจะดูเป็นเครื่องหมายของความทุ่มเท แต่ข้อมูลจากงานวิจัยใหม่ชี้ว่า การทำงานมากกว่า 55 ชั่วโมงต่อสัปดาห์อาจทำให้สมองของคุณ “เปลี่ยนแปลง” อย่างแท้จริง และอาจเปรียบได้กับภาวะบาดเจ็บเรื้อรังที่ค่อย ๆ สะสมโดยที่เราไม่รู้ตัว