"พาณิชย์" เปิดผลกระทบค้าชายแดนไทย-กัมพูชา

รายงานข่าวจากกระทรวงพาณิชย์ เปิดเผยว่า ได้วิเคราะห์ผลกระทบของการปิดด่านการค้าชายแดนไทย–กัมพูชา ล่าสุด ณ วันที่ 8 มิ.ย. 68 โดยไทยและกัมพูชา มีด่านการค้าที่สำคัญด้วยกันอยู่ 5 ด่าน ซึ่งวัดจากมูลการค้ากรมศุลกากร เมื่อปี 67 มีดังนี้   อันดับหนึ่ง อรัญประเทศ จ.สระแก้ว 110,718 ล้านบาท คิดเป็นสัดส่วน 63.4%  รองลงมาเป็นมา ด่านคลองใหญ่ จ.ตราด 29,289 ล้านบาท  สัดส่วน 16.8% ด่านจันทบุรี  26,621 ล้านบาท สัดส่วน 15.3% ด่านช่องจอม จ.สุรินทร์ 6,084 ล้านบาท สัดส่วน 3.5% และด่านช่องสะงำ จ.ศรีสะเกษ 1,818 ล้านบาท สัดส่วน 1.0% รวม 5 ด่าน มูลค่าการค้ารวม 174,530 ล้านบาท

ทั้งนี้ หากปิดด่านอรัญประเทศเพียงแห่งเดียว จะส่งผลต่อมูลค่าการค้า มากกว่า 60% ของทั้งหมด ปิดด่านคลองใหญ่ และจันทบุรี รวมกันอีก 30% ดังนั้น การปิดด่านใหญ่ 3 แห่งจะทำให้การค้าชายแดนไทย–กัมพูชาหยุดชะงักเกือบทั้งหมด

ส่วนผลกระทบเชิงโครงสร้างสินค้า โดยสินค้าส่งออกสำคัญของไทยช่วงเดือน ม.ค.–เม.ย. 68 ได้แก่ เครื่องดื่ม ส่วนประกอบรถยนต์ จักรยานยนต์, เครื่องยนต์, เครื่องจักรกลเกษตร  คิดเป็นสัดส่วนกว่า 30% ของมูลค่าส่งออกทั้งหมด ขณะที่สินค้านำเข้าสำคัญ ได้แก่ มันสำปะหลัง, เศษโลหะ อะลูมิเนียม, ทองแดง, ลวดสายไฟ ฯลฯ โดยสินค้าเหล่านี้สำคัญต่ออุตสาหกรรมต่อเนื่องในไทย เช่น อาหารสัตว์, รีไซเคิล, อิเล็กทรอนิกส์

ทั้งนี้ กระทรวงพาณิชย์ยังประเมินว่า การปิดด่านจะทำให้เกิดความล่าช้า, ต้นทุนเพิ่ม, ห่วงโซ่การผลิตสะดุด ซึ่งแม้ปัจจุบันจะมีการปรับวันและเวลาเปิด-ปิดด่าน เฉพาะการควบคุมคนเข้าออก ไม่กระทบการค้าสินค้าโดยรวม แต่ถ้ามีการปิดด่านอย่างถาวร หรือปิดหลายด่านพร้อมกันจะกระทบทันทีในระดับเหล่านี้ 

โดยระยะสั้นใน 3 เดือนแรก ธุรกิจรายย่อยข้ามแดน เช่น ตลาดชายแดนหยุดชะงัก โลจิสติกส์เปลี่ยนเส้นทาง ส่วนผลกระทบระยะกลาง 3–12 เดือน ผู้ส่งออกต้องหาตลาดหรือเส้นทางใหม่ อุตสาหกรรมไทยที่ใช้วัตถุดิบนำเข้าจากกัมพูชาเริ่มกระทบ หากยืดเยื้อนานเกิน 1 ปี  ความเชื่อมั่นของนักลงทุนต่อเสถียรภาพพรมแดนลดลง ความสัมพันธ์ทางการค้าอาจเปลี่ยนไปสู่ช่องทางทางทะเลหรือผ่านประเทศอื่นแทน

สำหรับโอกาสในการบริหารความเสี่ยง หากการปิดด่านเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ ผู้ประกอบการควรพิจารณาการกระจายความเสี่ยงการค้าไปยังด่านอื่นที่ยังเปิดอยู่ รวมถึงการพัฒนาระบบขนส่งทางเลือก เช่น รถไฟ, ทางทะเล ผ่านเวียดนาม ลาว ตลอดจนการเจรจาระดับทวิภาคี เพื่อลดผลกระทบทางเศรษฐกิจและสร้างความมั่นใจให้ผู้ค้า