รู้ทัน อาชญากรรมทางไซเบอร์ และวิธีป้องกันเบื้องต้น

ปัจจุบันแทบทุกคนน่าจะมีสมาร์ทโฟนเป็นอุปกรณ์พื้นฐานจนอาจเรียกได้ว่าเป็นปัจจัยที่ 5 ต่อจากปัจจัย 4 อย่างน้อยคนละเครื่องใช่มั้ยครับ เพราะมือถือถือว่าเป็นเครื่องมือสื่อสารที่ไม่ใช่จะใช้แค่การโทรศัพท์คุยกันเท่านั้น แต่สำหรับหลายท่านน่าจะใช้เป็นเครื่องมือทำมาหากินผ่านโลกออนไลน์ผ่านการเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ต จึงทำให้มีอาชญากรรมไซเบอร์ หรือ Cybercrime เกิดขึ้นไม่เว้นแต่ละวัน 

โดย Cybercrime หรือ อาชญากรรมไซเบอร์ นั้นหมายถึง การกระทำผิดทางกฎหมายโดยใช้คอมพิวเตอร์หรืออุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ที่เชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตเป็นเครื่องมือ หรือการกระทำผิดที่เกี่ยวข้องกับระบบคอมพิวเตอร์และเครือข่ายคอมพิวเตอร์ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อแสวงหาผลประโยชน์ส่วนตัว สร้างความเสียหาย หรือก่อกวนระบบ ดังนั้น เพื่อเป็นการให้ความรู้ และแนะนำวิธีป้องกัน พวกเราทีมงาน TrueID ขอแนะนำความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับ อาชญากรรมไซเบอร์ ให้เพื่อนๆ ได้ทราบกันครับ

ประเภทของ Cybercrime ที่พบบ่อย

• การโจรกรรมข้อมูล (Data Theft): การขโมยข้อมูลส่วนบุคคล ข้อมูลทางการเงิน ข้อมูลทางธุรกิจ หรือความลับทางการค้า
• การหลอกลวงออนไลน์ (Online Scam): การหลอกลวงเพื่อให้เหยื่อเปิดเผยข้อมูลส่วนตัว โอนเงิน หรือซื้อสินค้า/บริการปลอม เช่น ฟิชชิ่ง (Phishing), สแกม (Scam), แชร์ลูกโซ่
• การโจมตีด้วยมัลแวร์ (Malware Attacks): การใช้โปรแกรมที่เป็นอันตราย เช่น ไวรัส (Virus), เวิร์ม (Worm), โทรจัน (Trojan), แรนซัมแวร์ (Ransomware) เพื่อทำลายระบบ ขโมยข้อมูล หรือเรียกค่าไถ่
• การโจมตีแบบปฏิเสธการให้บริการ (Denial-of-Service Attacks - DoS/DDoS): การทำให้ระบบหรือเว็บไซต์เป้าหมายไม่สามารถใช้งานได้ชั่วคราวหรือถาวร โดยการส่งคำขอจำนวนมากเกินกว่าที่ระบบจะรับไหว
• การละเมิดลิขสิทธิ์ (Copyright Infringement): การคัดลอก เผยแพร่ หรือใช้งานผลงานที่มีลิขสิทธิ์โดยไม่ได้รับอนุญาต
• การก่อกวนทางไซเบอร์ (Cyber Harassment/Cyberbullying): การกลั่นแกล้ง ข่มขู่ หรือทำให้ผู้อื่นอับอายทางออนไลน์
• การปลอมแปลงตัวตน (Identity Theft): การขโมยและใช้ข้อมูลส่วนตัวของผู้อื่นเพื่อกระทำการต่างๆ ในชื่อของผู้นั้น หรือสร้างตัวตนปลอมเพื่อไปหลอกผู้อื่น
• การเข้าถึงระบบโดยไม่ได้รับอนุญาต (Unauthorized Access/Hacking): การพยายามหรือเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์หรือเครือข่ายโดยไม่มีสิทธิ์
• อาชญากรรมทางการเงินออนไลน์ (Online Financial Crime): การกระทำผิดที่เกี่ยวข้องกับการเงินผ่านระบบออนไลน์ เช่น การขโมยหมายเลขบัตรเครดิต การฟอกเงิน

วิธีป้องกัน Cybercrime

เมื่อเราทราบว่าปัญหาอาชญากรรมไซเบอร์มีมากมายหลายวิธีแล้ว เรามีวิธีที่จะป้องกันเหตุที่อาจเกิดขึ้นกับเราหรือคนในครอบครัวได้ดังนี้

ใช้รหัสผ่านที่แข็งแกร่งและไม่ซ้ำกัน

ควรใช้รหัสผ่านที่คาดเดายาก มีตัวอักษร ตัวเลข และสัญลักษณ์ผสมกัน และไม่ใช้รหัสผ่านเดียวกันสำหรับหลายบัญชี เพราะหากบัญชีใดของเราโดนแฮก เราอาจโดนแฮกบัญชีอื่นๆ ของเราไปทั้งหมดได้

เปิดใช้งานการยืนยันตัวตนแบบสองชั้น (Two-Factor Authentication - 2FA)

เพิ่มความปลอดภัยอีกชั้นด้วยการกำหนดให้ต้องใช้รหัสผ่านร่วมกับรหัส OTP หรือการยืนยันผ่านอุปกรณ์อื่น ถือเป็นอีกวิธีที่ช่วยป้องกันอุปกรณ์มีความปลอดภัยมากขึ้น

ระมัดระวังอีเมลและลิงก์ที่ไม่น่าสงสัย

อย่าเปิดอีเมลหรือคลิกลิงก์จากผู้ส่งที่ไม่รู้จัก หรือมีเนื้อหาที่น่าสงสัย ซึ่งปัจจุบันอาชญากรมีการส่งข้อความเชิญชวนให้เรากดลิงก์มากมาย เช่น คุณได้รางวัล กดลิงก์เพื่อยืนยัน หรือเป็นข้อความเท็จที่หลอกให้เรากลัวจนต้องกดลิงก์ดังกล่าว

ติดตั้งและอัปเดตซอฟต์แวร์ป้องกันไวรัสและไฟร์วอลล์

โปรแกรมเหล่านี้จะช่วยตรวจจับและป้องกันมัลแวร์และการเข้าถึงที่ไม่ได้รับอนุญาต

อัปเดตระบบปฏิบัติการและแอปพลิเคชัน

การอัปเดตจะช่วยแก้ไขช่องโหว่ด้านความปลอดภัยได้ และถ้าเป็นไปได้ควรเปลี่ยนอุปกรณ์ของเราให้มีซอฟท์แวร์ที่ทันสมัยขึ้น เพราะส่วนใหญ่หากใช้เป็นเวลาหลายปี อุปกรณ์จะหมดการอัปเดตความปลอดภัย ทำให้อาจมีช่องโหว่ให้แฮกเกอร์โจมตีได้

ระมัดระวังในการให้ข้อมูลส่วนตัวออนไลน์

อย่าเปิดเผยข้อมูลส่วนตัว ข้อมูลทางการเงิน หรือรหัสผ่านให้กับเว็บไซต์หรือบุคคลที่ไม่น่าเชื่อถือโดยเด็ดขาด

ใช้เครือข่าย Wi-Fi ที่ปลอดภัย

หลีกเลี่ยงการใช้ Wi-Fi สาธารณะในการทำธุรกรรมสำคัญ หรือใช้ VPN (Virtual Private Network) เพื่อเข้ารหัสการเชื่อมต่อ

สำรองข้อมูลเป็นประจำ

การสำรองข้อมูลจะช่วยให้คุณสามารถกู้คืนข้อมูลได้ในกรณีที่เกิดความเสียหายจากอาชญากรรมไซเบอร์

เรียนรู้และตระหนักถึงภัยคุกคามทางไซเบอร์

ติดตามข่าวสารและวิธีการหลอกลวงใหม่ๆ เพื่อให้รู้เท่าทันกลโกงของมิจฉาชีพ

รายงานอาชญากรรมไซเบอร์

หากตกเป็นเหยื่อ ให้แจ้งความกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อดำเนินการตามกฎหมาย

ซึ่งสำหรับในประเทศไทย เมื่อโดนอาชญากรรมทางไซเบอร์โจมตี สามารถแจ้งความออนไลน์ได้ทางเว็บไซต์ thaipoliceonline.go.th ซึ่งเป็นเว็บของ กองบัญชาการตำรวจสืบสวนสอบสวนอาชญากรรมทางเทคโนโลยี หรือ Cyber Crime Investigation Bureau หรือโทรสายด่วน 1441 เพื่อแจ้งความออนไลน์ หรือแจ้งเบาะแสได้

Photo Credit : AI Generated