ริดสีดวงจมูก รู้จักสาเหตุ อาการ การรักษา และสัญญาณเตือน

ริดสีดวงจมูก (Nasal Polyp) คือติ่งเนื้อหรือก้อนภายในจมูกที่ไม่เป็นมะเร็ง แม้ว่าติ่งเนื้อในจมูกนี้จะไม่ก่อให้เกิดอาการเจ็บปวด แต่หากมีขนาดใหญ่หรือมีหลายก้อนอาจขัดขวางทางเดินหายใจ ทำให้หายใจลำบากหรือคัดจมูกได้ ริดสีดวงจมูกเกิดจากการอักเสบเรื้อรังของเยื่อบุโพรงจมูกหรือไซนัส ซึ่งส่งผลให้เยื่อบุบวมและยื่นออกมาเป็นก้อนเนื้อนุ่ม ๆ ลักษณะคล้ายผลองุ่น ภาวะนี้แม้ไม่ใช่เนื้อร้าย แต่สามารถส่งผลกระทบต่อการหายใจ การนอนหลับ และคุณภาพชีวิตได้ หากไม่ได้รับการรักษาอย่างเหมาะสม

สาเหตุของริดสีดวงจมูก

ริดสีดวงจมูกเกิดจากการอักเสบเรื้อรังของเยื่อบุโพรงจมูกและไซนัส ซึ่งอาจเกิดจากหลายปัจจัยร่วมกัน ได้แก่

• 
  
• เช่น แพ้ฝุ่น เกสรดอกไม้ หรือขนสัตว์
• การติดเชื้อไซนัสเรื้อรัง
• โรคหืด (Asthma) หรือภาวะหลอดลมอักเสบเรื้อรัง
• ความผิดปกติของโครงสร้างโพรงจมูก เช่น ผนังกั้นจมูกคด
• การใช้ยาแอสไพรินในผู้ที่มีภาวะแพ้ยา
• พันธุกรรม โดยเฉพาะผู้ที่มีคนในครอบครัวเคยเป็นโรคนี้มาก่อน

อาการของริดสีดวงจมูก

• อาการมักค่อย ๆ ปรากฏและรุนแรงขึ้นตามขนาดของก้อน โดยอาการที่พบได้บ่อย ได้แก่
• คัดจมูกเรื้อรัง หายใจลำบาก โดยเฉพาะเวลากลางคืน
• น้ำมูกไหลหรือมีน้ำมูกข้นเหนียว
• การรับกลิ่นและรสลดลง หรือไม่ได้กลิ่นเลย
• ปวดหรือแน่นบริเวณใบหน้า หน้าผาก หรือรอบดวงตา
• เสียงพูดขึ้นจมูก หรือมีการเปลี่ยนแปลงของเสียง
• บางรายอาจมีอาการกรนหรือหยุดหายใจขณะหลับ
• จะรู้ได้อย่างไรว่าเป็นริดสีดวงจมูก

หลายคนอาจสงสัยว่าอาการคัดจมูกเรื้อรังนั้นเกิดจากภูมิแพ้หรือริดสีดวงจมูก ซึ่งมีอาการคล้ายกัน การแยกโรคและการตรวจวินิจฉัยสามารถทำได้ดังนี้

สังเกตอาการด้วยตนเอง

หากมีอาการคัดจมูกเรื้อรังนานกว่า 3 สัปดาห์ และไม่ดีขึ้นจากการใช้ยาพ่นหรือยาลดน้ำมูกทั่วไป ควรสงสัยภาวะริดสีดวงจมูก โดยเฉพาะถ้ามีอาการรับกลิ่นลดลงหรือไม่ได้กลิ่นเลย

การตรวจโดยแพทย์เฉพาะทางหู คอ จมูก (ENT)

• แพทย์จะใช้กล้องส่องโพรงจมูก (Nasal Endoscopy) ตรวจดูภายในโพรงจมูกโดยตรง หากพบก้อนเนื้อนุ่มสีเทาออกชมพู อาจวินิจฉัยได้ว่าเป็นริดสีดวงจมูก
• การตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT Scan)
• เป็นการตรวจเพื่อดูตำแหน่ง ขนาด และจำนวนของริดสีดวง รวมถึงประเมินภาวะไซนัสอักเสบเรื้อรังที่อาจเกิดร่วมกัน
• การตรวจภูมิแพ้และการตรวจชิ้นเนื้อ (ถ้าจำเป็น)
• ใช้เพื่อหาสาเหตุของการอักเสบเรื้อรัง หรือแยกความแตกต่างจากเนื้องอกชนิดอื่น ๆ ในโพรงจมูก
• หากพบริดสีดวงตั้งแต่ขนาดเล็ก แพทย์มักเริ่มรักษาด้วยยาเพื่อลดอาการอักเสบก่อน โดยยังไม่จำเป็นต้องผ่าตัดในทันที

สัญญาณเตือนที่ควรพบแพทย์

• คัดจมูกเรื้อรังไม่หายเกินสามสัปดาห์
• ปวดหรือแน่นใบหน้าเป็นประจำ
• การรับกลิ่นหรือรสลดลงอย่างชัดเจน
• มีเลือดออกจากจมูกบ่อย
• ใช้ยาพ่นหรือยาลดบวมแล้วไม่ดีขึ้น
• การรักษาริดสีดวงจมูก

แนวทางการรักษาขึ้นอยู่กับขนาดของก้อนริดสีดวงและความรุนแรงของอาการ

การรักษาด้วยยา

ใช้ยาพ่นจมูกสเตียรอยด์เพื่อลดการอักเสบและขนาดของก้อนร่วมกับยาแก้แพ้หรือยาลดบวมจมูก ในกรณีที่มีการติดเชื้ออาจต้องใช้ยาปฏิชีวนะร่วมด้วย

การรักษาด้วยการผ่าตัด

หากก้อนริดสีดวงมีขนาดใหญ่หรือไม่ตอบสนองต่อยา แพทย์อาจแนะนำให้ผ่าตัดส่องกล้อง (Endoscopic Sinus Surgery) เพื่อเอาก้อนออกและเปิดทางระบายของไซนัส

การดูแลหลังการรักษา

ล้างจมูกด้วยน้ำเกลืออย่างสม่ำเสมอ หลีกเลี่ยงฝุ่น ควันบุหรี่ และสารก่อภูมิแพ้ ดื่มน้ำมาก ๆ และพักผ่อนให้เพียงพอ เพื่อป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำ