ผลทดสอบชาไทยสำเร็จรูป ร้อยละ 73 ไม่เป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐาน

วันที่ 26 พฤศจิกายน 2568 สภาผู้บริโภค ร่วมกับ นิตยสารฉลาดซื้อ มูลนิธิเพื่อผู้บริโภค จัดงานแถลงข่าว “ผลทดสอบสีในชาปรุงสำเร็จ ที่ห้องประชุมมูลนิธิเพื่อผู้บริโภค เพื่อเฝ้าระวังสินค้าด้วยการทดสอบและยกระดับมาตรฐานความปลอดภัยของสินค้า ตามวัตถุประสงค์โครงการเฝ้าระวังสินค้าด้วยการทดสอบสินค้าประจำปี 2568 ศูนย์ทดสอบฉลาดซื้อ ได้สุ่มสำรวจชาผงสำเร็จรูป เพื่อตรวจสอบวัตถุเจือปนอาหาร สีสังเคราะห์ เรื่อง สีในชา ชาผงสำเร็จรูปและชาปรุงสำเร็จ 

โดยเก็บตัวอย่างชาไทยปรุงสำเร็จ ในช่วงเดือนสิงหาคม 2568 สุ่มซื้อจากร้านจัดจำหน่ายออนไลน์ 13 ตัวอย่าง และซื้อที่ร้านจัดจำหน่ายในพื้นที่กรุงเทพและปริมณฑล 2 ตัวอย่าง รวมทั้งหมด 15 ตัวอย่าง จากนั้นได้ส่งตัวอย่างเพื่อตรวจวิเคราะห์ปริมาณสีสังเคราะห์ (Synthetic food colour) ตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข (ฉบับที่ 444) พ.ศ. 2566 เรื่องกำหนดหลักเกณฑ์ เงื่อนไข วิธีการใช้ และอัตราส่วนของวัตถุเจือปนอาหาร (ฉบับที่ 3) ครอบคลุมสารสังเคราะห์จำนวน 10 รายการ 

• จากทั้งหมด 15 ตัวอย่าง ผลการทำสอบครั้งนี้ จำนวน 11 จาก 15 ตัวอย่าง ไม่ตรงตามเกณฑ์ที่ กม. อนุญาต หรือคิดเป็นร้อยละ 73

• ผลการทดสอบสีสังเคราะห์ 10 รายการพบ จำนวน 4 รายการ คือ 1.Tartrazine 2.Ponceau 3.Sunset yellow 4.Brilliant blue

• ชาจำนวน 13 ตัวอย่าง (หมวดอาหาร 14.1.4 เครื่องดื่มแต่งกลิ่นรส) พบว่า ไม่ตรงตามเกณฑ์ที่ กม. อนุญาต จำนวน 9 ตัวอย่าง คือ Bluemocha ชาแดง ชาไทย,LongBeach Thai Tea, Tenju ชาไทย ,ดอยชาไทยชาแดง ชาไทย,ชาไทยผงปรุงสำเร็จลุงเป๋อ ตราฮิลล์คอฟฟ์,ม้าบิน ชาแดงอัสสัม, เจดี ไทยชา ชาไทยผงปรุงสำเร็จ,บอนกาแฟ ชาผงปรุงสำเร็จ สูตรต้นตำรับ,ชาไทย ตรานกอินทรีย์ทอง และเป็นไปตามเกณฑ์ที่ กม.อนุญาต จำนวน 4 ตัวอย่าง คือ มังกรบิน ชาแดงผงปรุงสำเร็จ กลิ่นวานิลลา,666 ชาผงปรุงสำเร็จ (สูตรชาไทย) ,ชาตรามือ ชาผงปรุงสำเร็จ ต้นตำรับชาไทย, ชาไทย ตราสิงห์ (ชาแดง)

• ชา 2 ตัวอย่าง (หมวด 14.1.5 กาแฟ เครื่องดื่มแทนกาแฟ ชา ชาสมุนไพรชนิดชงดื่ม (Herbal infusion) และเครื่องดื่มจากธัญชาติชนิดต่างๆ ไม่รวมโกโก้) ไม่อนุญาตให้ใส่สีเลย แต่ตรวจพบ คือช้างทอง ชาผงปรุงสำเร็จ สูตรชาไทย,ชาใต้ ตราอินทรีแดงพบว่า ไม่ผ่านมาตรฐานทั้ง 2 ตัวอย่าง พบสีสังเคราะห์ Sunset yellow 82.56 มก./กก.และ 108.31 มก./กก. ตามลำดับ

• มีตัวอย่างที่พบสีสังเคราะห์ทั้ง 4 ประเภท ได้แก่ 1.Tartrazine 2.Ponceau 3.Sunset yellow 4.Brilliant blue และมี Sunset yellow ปริมาณสูงที่สุด คือ 4127.42 มก./กก. คือตัวอย่างที่แสดงฉลากยี่ห้อ ดอยชาไทย ชาแดง ชาไทย

โสภณ หนูรัตน์ หัวหน้าฝ่ายคุ้มครองและพิทักษ์สิทธิผู้บริโภค สภาองค์กรของผู้บริโภค แสดงข้อสังเกตว่า “ ในจำนวนชาผงสำเร็จรูป 15 ตัวอย่าง เรายังพบว่าคำแนะนำในการบริโภคแตกต่างหลากหลายได้อย่างมาก เช่น บางยี่ห้อฉลากกำหนด ให้ใช้เพียง 2 ก.ต่อน้ำร้อน 240 มล.ทิ้งไว้ประมาณ 1 นาที บางยี่ห้อให้ใช้ ผงชา 20 ก. แช่ในน้ำร้อน180 มล. 4 นาที ย่อมสะท้อนว่าความเข้มข้นของชาแต่ละชนิดแตกต่างกันมาก บางยี่ห้อการชงกำหนดให้ใช้ปริมาณเพียงเล็กน้อยเท่านั้น การบริโภคจึงต้องปฏิบัติตามฉลาก จุดนี้ยิ่งเป็นเรื่องน่าห่วงกังวลต่อผู้บริโภค เพราะจากทั้งหมด 15 ตัวอย่าง มี 6 ตัวอย่าง ฉลากไม่ระบุเวลาแช่ ทำการกำหนดเงื่อนไขการชงที่ชัดเจนอีกทั้งเชื่อว่าการบริโภคส่วนใหญ่ซื้อจากร้านแบบพร้อมดื่ม เพราะสะดวกไม่ได้ชงเอง การบริโภคเครื่องดื่มชาไทยในวันนี้เพื่อความปลอดภัยต่อตัวท่านเองจึงต้องบริโภคแต่น้อย”

และกล่าวเสนอว่า สภาองค์กรของผู้บริโภคเห็นความสำคัญของการเฝ้าระวังการบริโภคชาไทยเพราะเป็นเครื่องดื่มที่ได้รับความนิยมมาอย่างต่อเนื่อง เห็นได้จากมูลค่าทางการตลาดและยังคงมีผู้ประกอบการรายใหม่ๆ เข้ามาผลิตมากขึ้น ซึ่งการทดสอบสีในชา ชาผงสำเร็จรูปและชาปรุงสำเร็จที่ได้ดำเนินการในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมายังพบว่า ร้อยละ 50 พบแสดงฉลากไม่ครบถ้วน และพบสารสังเคราะห์ปริมาณสูง เข้มข้นจึงจำเป็นต้องมีการเฝ้าระวัง เตือนภัยผู้บริโภคต่อไป เพื่อยกระดับมาตรฐานความปลอดภัยของสินค้าชาไทย ชาผงสำเร็จรูปและชาปรุงสำเร็จ และเชื่อมั่นว่าอยู่ในขอบเขตที่ผู้ประกอบการสามารถทำได้อย่างแน่นอน

ข้อเรียกร้องสำคัญและขอเรียกร้องต่อไปต่อการเฝ้าระวังมาตรฐานความปลอดภัยของสินค้าชาไทย ชาผงสำเร็จรูปและชาปรุงสำเร็จคือเรื่องฉลากที่ในวันนี้ต้องแสดงส่วนประกอบสีผสมอาหาร การแจ้งข้อมูลการบริโภคที่ชัดเจน ซึ่งสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาเข้ามาคุ้มครองผู้บริโภคและยกระดับมาตรฐานได้