Sandwich Generation คนกลางที่ถูกบีบ กับวิกฤตที่รอวันปะทุ

Sandwich Generation: วิกฤตคนกลางที่แบกรับภาระหนักในสังคมผู้สูงวัยของไทย

ในสังคมไทยที่กำลังก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงวัยอย่างเต็มตัว ปรากฏการณ์ "Sandwich Generation" หรือ "คนแซนด์วิช" ได้กลายเป็นประเด็นร้อนที่ทวีความรุนแรงขึ้นเรื่อยๆ คนวัยทำงานจำนวนมากต้องแบกรับภาระอันหนักอึ้งในการดูแลทั้งบิดามารดาผู้สูงอายุและบุตรหลานที่ยังเยาว์วัยไปพร้อมๆ กัน บทความนี้จะเจาะลึกสถานการณ์ของ Sandwich Generation ในประเทศไทย พร้อมวิเคราะห์ผลกระทบและแนวทางแก้ไขเพื่อสร้างความมั่นคงให้กับคนกลุ่มนี้และสังคมไทยในภาพรวม

สถานการณ์ Sandwich Generation ในไทย: ภาพรวมที่น่าเป็นห่วง

ข้อมูลจากสำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) และสำนักงานสถิติแห่งชาติ เผยให้เห็นสถานการณ์ที่น่าเป็นห่วงของครัวเรือน Sandwich Generation ในประเทศไทย:

 ▸ภาระหนักอึ้งแม้จำนวนครัวเรือนลดลง: ถึงแม้จำนวนครัวเรือน Sandwich Generation จะลดลงในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา แต่ภาระรับผิดชอบโดยรวมกลับไม่ได้ลดลงตามไปด้วย เนื่องจากสัดส่วนผู้สูงอายุในสังคมที่เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง

 ▸ความไม่มั่นคงของงานและรายได้: กว่า 80% ของคน Sandwich Generation ทำงานนอกระบบ ทำให้ขาดหลักประกันรายได้และสวัสดิการที่มั่นคง นอกจากนี้ เงินออมและทรัพย์สินทางการเงินของพวกเขายังมีอยู่อย่างจำกัด

 ▸หนี้สินท่วมท้นเกินรายได้: ด้วยภาระค่าใช้จ่ายที่สูงทั้งจากการดูแลพ่อแม่และเลี้ยงดูลูก ขณะที่รายได้มีจำกัด ทำให้ครัวเรือน Sandwich มีสัดส่วนรายจ่ายต่อรายได้สูงกว่าค่าเฉลี่ยของครัวเรือนทั่วไป

 ▸สุขภาพร่างกายและจิตใจที่เปราะบาง: คน Sandwich Generation มีความเสี่ยงสูงที่จะเป็นโรคเรื้อรังต่างๆ เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง รวมถึงปัญหาสุขภาพจิต เช่น ภาวะเครียดและซึมเศร้า

ผลกระทบที่รุนแรงต่อ Sandwich Generation และสังคมไทย

 ▸ความเปราะบางทางการเงิน: ภาระค่าใช้จ่ายที่สูงและรายได้ที่ไม่มั่นคง นำไปสู่ความเสี่ยงต่อการเป็นหนี้และความยากจน ทำให้ขาดเงินออมสำหรับอนาคตและส่งผลต่อความมั่นคงทางการเงินของครอบครัว

 ▸สุขภาพที่ย่ำแย่: ความเครียดสะสมจากการทำงานและการดูแลคนในครอบครัว ส่งผลเสียต่อสุขภาพกายและใจในระยะยาว

 ▸ขาดโอกาสในการพัฒนา: การต้องทุ่มเทเวลาและแรงกายแรงใจให้กับการดูแลครอบครัว ทำให้คน Sandwich Generation มีโอกาสน้อยที่จะพัฒนาทักษะและศักยภาพของตนเอง

 ▸ผลกระทบต่อเศรษฐกิจ: การขาดแคลนแรงงานที่มีคุณภาพและการลดลงของกำลังซื้อของครัวเรือน Sandwich ส่งผลกระทบต่อการเติบโตทางเศรษฐกิจของประเทศ

แนวทางรับมือและแก้ไขวิกฤต Sandwich Generation

การแก้ไขปัญหานี้ต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ทั้งภาครัฐ เอกชน และประชาชน

 ▸สร้างความรู้ความเข้าใจด้านการเงิน: ส่งเสริมให้ประชาชนมีความรู้ด้านการวางแผนการเงิน การออม และการลงทุน เพื่อสร้างความมั่นคงทางการเงินในระยะยาว

 ▸ส่งเสริมการจ้างงานผู้สูงอายุ: ปรับเปลี่ยนทัศนคติและสร้างโอกาสในการทำงานที่เหมาะสมกับผู้สูงอายุ สนับสนุนการฝึกทักษะใหม่ๆ และเพิ่มการเข้าถึงแหล่งเงินทุน

 ▸พัฒนาบริการดูแลผู้สูงอายุและเด็ก: ขยายและยกระดับคุณภาพศูนย์ดูแลผู้สูงอายุและเด็กให้ครอบคลุมทั่วถึงและมีราคาที่เหมาะสม

 ▸ประยุกต์ใช้เทคโนโลยี: นำเทคโนโลยีมาช่วยในการดูแลผู้สูงอายุและเด็ก เช่น ระบบติดตามสุขภาพทางไกล อุปกรณ์ IoT และหุ่นยนต์ผู้ช่วย

 ▸นโยบายภาครัฐ: ออกนโยบายที่สนับสนุนและช่วยเหลือ Sandwich Generation เช่น การลดหย่อนภาษี สิทธิประโยชน์ด้านการดูแลสุขภาพ และการสนับสนุนทางการเงิน

Sandwich Generation เป็นปัญหาที่ท้าทายและส่งผลกระทบต่อสังคมไทยในวงกว้าง การแก้ไขปัญหานี้ต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน เพื่อสร้างสรรค์มาตรการที่ช่วยลดทอนภาระและพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนกลุ่มนี้ ซึ่งจะเป็นรากฐานสำคัญในการสร้างสังคมผู้สูงวัยที่แข็งแกร่งและยั่งยืนในอนาคต

ภาพ Getty Images