วิกฤต "น้ำท่วม" ไทยเสี่ยงติดอันดับโลก

น้ำท่วม เป็นภัยธรรมชาติที่เกิดขึ้นบ่อยที่สุดและกระทบผู้คนมากที่สุดในโลก หากเทียบกับภัยธรรมชาติอื่น ๆ เช่น แผ่นดินไหว ภูเขาไฟระเบิด หรือสึนามิ ที่เกิดขึ้นแค่ในบางประเทศ และนาน ๆ จะเกิดขึ้นสักทีหนึ่ง แต่เกือบทุกคนบนโลกใบนี้ ในทุกประเทศ ล้วนมีประสบการณ์เคยเจอน้ำท่วมมาแล้วหลายครั้ง ซึ่งน้ำท่วมเป็นภัยพิบัติที่สร้างความเสียหายต่อชีวิตและทรัพย์สิน รวมทั้งจิตใจ รุนแรงกว่าที่เราคิดไว้ 

ในการประชุม World Economic Forum เมื่อปี 2022 มีการเปิดเผยข้อมูลว่ามีคนบนโลกราว 1,810 ล้านคน หรือประมาณ 23% ของประชากรโลกที่มีความเสี่ยงที่จะเจอกับน้ำท่วมใหญ่ โดยเฉพาะในกลุ่มประเทศรายได้ปานกลาง และประเทศยากจน ที่คิดเป็นสัดส่วน 89% ของประชากรโลกที่มีความเสี่ยงเจอน้ำท่วม โดยมีการประเมินว่า คนกว่า 780 ล้านคนที่มีความเสี่ยงเจอน้ำท่วม มีรายได้ต่ำกว่าวันละ 180 บาท และกว่า 170 ล้านคน ใช้ชีวิตด้วยความยากจนสุดขีด หรือมีรายได้น้อยกว่า 60 บาทต่อวัน 

หากเทียบเป็นสัดส่วนจะพบว่า 4 ใน 10 ของคนที่เสี่ยงเจอน้ำท่วม คือประชากรที่ยากจนบนโลกใบนี้

และหากดูจากตำแหน่งทางภูมิศาสตร์แล้ว จะพบว่าประชากรที่มีความเสี่ยงจะเจอกับน้ำท่วมมากที่สุด คือคนที่อยู่ในภูมิภาคเอเชีย และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ รวมทั้งประเทศไทยด้วย ซึ่งผลสำรวจพบว่า 70% ของประชากรโลกที่มีความเสี่ยงเจอน้ำท่วม คือคนที่อยู่ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกและเอเชียใต้ แค่จีนกับอินเดียสองประเทศ ก็มีประชากรที่เสี่ยงต่อการเจอน้ำท่วมคิดเป็น 2 ใน 3 ของทั้งหมด ส่วนในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ประชากร 2 ใน 3 ก็มีความเสี่ยงเจอน้ำท่วมเป็นประจำ

แต่ละปี มีผู้เสียชีวิตจากเหตุน้ำท่วมทั่วโลกประมาณ ปีละ 5,000 คน สร้างความเสียหายทางเศรฐกิจที่ประเมินค่าไม่ได้ ผู้คนจำนวนมากต้องพลัดถิ่น สูญเสียที่อยู่อาศัย ทรัพย์สินที่เก็บสะสมมาทั้งชีวิต และบุคคลอันเป็นที่รัก ซึ่งแม้ว่าเหตุการณ์น้ำท่วมจะผ่านพ้นไป แต่ผลกระทบด้านจิตใจยังคงอยู่ รวมทั้งความวิตกกังวลว่าจะเกิดน้ำท่วมซ้ำอีกหรือไม่ในอนาคต

น้ำท่วมเป็นภัยพิบัติที่คนไทยพบเจอมากที่สุด ไม่ว่าจะเป็นคนในเมือง หรือคนที่อยู่ในพื้นที่ตามธรรมชาติ และดูเหมือนว่าผลกระทบในแต่ละปี จะเพิ่มความรุนแรงมากขึ้น โดย Statista ทำการจัดอันดับ 10 ประเทศที่มีความเสี่ยงเกิดน้ำท่วมสูงที่สุด เมื่อปี 2024 พบว่าประเทศไทยติดอันดับที่ 4 ที่มีความเสี่ยงสูงจะเกิดน้ำท่วม เป็นรองเวียดนาม อียิปต์ และบังกลาเทศ  ซึ่งการแก้ไขปัญหาในประเทศไทยยังคงเป็นการแก้ไขปัญหาหลังจากที่เกิดน้ำท่วมแล้ว หรือที่เราเรียกว่า วัวหายล้อมคอก แต่กลับละเลยการแก้ไขปัญหาเชิงป้องกัน ซึ่งรายงาน World Risk Report 2025 เตือนชัดเจนว่าโลกกำลังอยู่ท่ามกลางความเสี่ยงจากน้ำท่วมที่รุนแรงขึ้น การรับมือไม่ใช่เพียงการแก้ไขเมื่อภัยมาถึง แต่คือการสร้างความพร้อมและการจัดการเชิงป้องกันที่จริงจัง หากละเลยเรื่องนี้แล้ว เราอาจต้องเผชิญกับความสูญเสียที่ยิ่งใหญ่กว่าเดิม