ไขปริศนา ทำไมเกม Pinball ถึงถูกถอดออกจาก Windows รุ่นใหม่ ๆ ตกลงแก้บั๊กไม่เสร็จจริงไหม?
บทความนี้เราจะขุดตำนานนี้มาเจาะลึกอีกครั้ง กับเกม “3D Pinball Space Cadet” เกมคู่บุญ Windows รุ่นเก่ามานาน แม้ว่าเราเคยมีบทความ “หวนอดีต Windows XP กับเกม 3D Pinball Space Cadet ที่วินโดวส์ใหม่ ๆ ก็เล่นได้!” และได้พูดถึงสั้น ๆ ว่าทำไมเกมนี้ถึงได้หายไปจาก Windows รุ่นใหม่ ๆ แล้วก็ตาม แต่เนื่องจากเราไปพบคลิปนึงที่น่าสนใจเกี่ยวกับเรื่องนี้ จึงอยากขุดประเด็นนี้มาเจาะลึกอีกครั้ง
เกม “Pinball” หรือชื่อเต็มคือ “3D Pinball Space Cadet” ที่มีมาตั้งแต่ใน Windows 95 Plus, Windows NT 4.0, Windows 2000, Windows Me และ Windows XP แต่ว่าเกมดังกล่าวก็ได้ถูกออกตั้งแต่ Windows Vista เป็นต้นมา ทั้งที่ Windows Vista และ Windows 7 ยังคงมีเกมอื่น ๆ ที่เคยแถมมาใน Windows รุ่นก่อนหน้านี้แถมมาอยู่แถมมีการปรับปรุงหน้าตาใหม่ด้วย เนื่องจากทางเราไปเจอข้อมูลที่ว่า “เกมนี้หายไปไหน” ที่อาจจะเป็นประโยชน์ จึงนำมานำเสนอให้ชมกัน
เริ่มตามหาตำนาน
มี YouTuber ท่านหนึ่งใช้ชื่อว่า ‘NCommander’ ไปพบ Blog ที่ประกาศโดย เรย์มอนด์ เฉิน (Raymond Chen) วิศวกรของ Microsoft ได้ระบุไว้ตั้งแต่ปี 2555 ว่า
“เกมดังกล่าวถูกถอดออกตั้งแต่ Windows Vista เป็นต้นมาเนื่องจากปัญหาความเข้ากันได้กับ CPU แบบ 64 บิต และทางทีมพัฒนาทำการพอร์ตและปรับปรุงเกมดังกล่าวให้เข้ากับ 64 บิต โดยใช้เวลานานมากก่อนที่พบว่าไม่ไหวที่จะทำต่อเลยล้มเลิก” อีกทั้งหลายสื่อก็ให้ข้อมูลทำนองนี้เช่นกัน
แต่ว่าทาง ‘NCommander’ ก็ไปพบคลิปที่อัปโหลดโดย YouTuber ชื่อ ‘Michael MJD’ ที่แสดงให้เห็นว่า ใน Windows XP Professional 64-bit Edition เวอร์ชั่นก่อนวางจำหน่ายจริง (Pre-Release version) นั้นมีเกม Pinball ติดตั้งมาพร้อมกับ Windows อยู่ และสามารถเล่นได้ดีด้วย ทำให้ทาง ‘NCommander’ เกิดข้อสงสัยขึ้นว่า ในเมื่อถ้ามันเล่นได้ดี ทำไมถึงถูกถอด ?
เมื่อลงไปดูให้ละเอียดจะพบว่ายุคนั้น CPU ที่กำลังอยู่ในยุคเปลี่ยนผ่านจาก IA-32 (หรือ x86 32 บิต ที่ใช้ร่วมกันทั้ง Intel และ AMD) ไปเป็น 64 บิต ซึ่งตอนนั้นเริ่มจากที่ Intel ได้เปิดตัว IA-64 ออกมาก่อน โดยใช้ชื่อ Processor ทำตลาดคือ Itanium และประมาณ 2-3 ปีให้หลัง AMD ก็เปิดตัวมาตรฐาน 64 บิตของตัวเองคือ AMD64 หรือ x86-64
ดังนั้นสรุปได้ว่า Windows XP และเกม Pinball นั้น มีเวอร์ชั่น 64 บิตถึง 2 เวอร์ชั่น เนื่องจากระบบ 64 บิตของทั้งสองระบบนั้น ไม่สามารถทำงานเข้ากันได้นั่นเอง และระบบ AMD64 ยังคงเข้ากันได้กับระบบ IA-32 เดิม แต่ระบบ IA-64 นั้นไม่สามารถเข้ากับระบบ IA-32 เดิมได้ ถ้ามีความจำเป็นต้องกลับไปรัน IA-32 เดิม ระบบปฏิบัติการจะทำการแปลงโค้ดภาษาโปรแกรมให้ ซึ่งประสิทธิภาพการทำงานนั้นไม่ดีนัก
เราจึงต้องไปดูข้อแตกต่างระหว่าง Windows XP ที่ทำงานบน IA-64 และ AMD64 กันต่อ เมื่อได้ติดตั้งและสำรวจ Windows XP Professional x64 Edition เวอร์ชั่นที่วางจำหน่ายจริงสำหรับ AMD64 พบว่ามีเกม Pinball ติดตั้งมาพร้อมจริง ๆ
ซึ่งก็สามารถเล่นได้ดีด้วย แต่เมื่อสังเกตดี ๆ ไม่ว่าจะเล่นบน Windows XP Professional x64 Edition เอง หรือทำการคัดลอกไฟล์ไปเล่นบน Windows เวอร์ชั่นใหม่ พบว่ามีกราฟิกแสดงผลเพี้ยนออกไปบ้างเล็กน้อย แต่สามารถเล่นได้อย่างไม่มีปัญหา
ซึ่งก็สามารถเล่นได้ดีด้วย แต่เมื่อสังเกตดี ๆ ไม่ว่าจะเล่นบน Windows XP Professional x64 Edition เอง หรือทำการคัดลอกไฟล์ไปเล่นบน Windows เวอร์ชั่นใหม่ พบว่ามีกราฟิกแสดงผลเพี้ยนออกไปบ้างเล็กน้อย แต่สามารถเล่นได้อย่างไม่มีปัญหา
ผมเองและทางเจ้าของคลิปได้ทำการทดสอบให้แน่ใจว่าเวอร์ชั่น 64 บิตของ AMD64 มันคือ 64 บิตจริงๆ ไม่ใช่เอา 32 บิตแบบ IA-32 เดิมมาทั้งหมด โดยการนำไฟล์เกมเวอร์ชั่น AMD64 มาเปิดบน Windows XP แบบ 32 บิต (IA-32)
อย่างไรก็ตาม Blog ที่ประกาศโดย เรย์มอนด์ เฉิน (Raymond Chen) วิศวกรของ Microsoft ก็ได้ระบุไว้ว่า “การพอร์ตไป 64 บิต ประสบปัญหาที่แก้ได้ยากอย่างเช่น การที่ลูกบอลวิ่งทะลุวัตถุที่ไม่ควรทะลุ เช่นวิ่งทะลุก้านดีดจนตกโต๊ะ ซึ่งใช้ความพยายามแก้ไขปัญหาดังกล่าวก็ไม่ได้ผลสักที จนมองว่าไม่เป็นประโยชน์และเอาเวลามุ่งไปทำอย่างอื่นที่สำคัญมากกว่าดีกว่า
ปัญหาน่าจะเกิดจากการคำนวณหลังพอร์ตไป 64 บิตแล้วการปัดทศนิยมไม่ชัดเจน อีกทั้งตัวเกมดังกล่าวนั้นไม่ได้พัฒนาโดย Microsoft ตั้งแต่แรก แต่เป็นการจ้างบริษัทภายนอกพัฒนาให้ และ Source code นั้นยุ่งเหยิงมาก จึงตัดสินใจตัดเกมนี้ออกไปดีกว่า”
แต่ทำไมตอนทดสอบ เวอร์ชั่น 64 บิตกลับพบปัญหาแค่การแสดงผลเล็กน้อยที่ไม่มีผลทำให้เกมเล่นผิดพลาด หรือว่าจริง ๆ เขาหมายถึงปัญหาหาบนเวอร์ชั่น IA-64 สำหรับ Itanium ที่ไม่ใช่เวอร์ชั่น AMD64 กันแน่ ?
หรืออาจเป็นปัญหาที่เวอร์ชั่น 64 บิตแบบ IA-64 ?
เนื่องจากการที่ทดสอบก่อนหน้านี้นั้นเป็น Pinball ที่นำมาจาก Windows XP Professional x64 Edition สำหรับ CPU แบบ AMD64 (ซึ่งปัจจุบัน CPU จาก Intel ก็หันมาใส่ชุดคำสั่ง EM64T ซึ่งเข้ากันได้กับ AMD64 และได้หยุดพัฒนาและจำหน่าย Intel Itanium ซึ่งเป็น CPU แบบ IA-64 ไปแล้ว เนื่องจากไม่สำเร็จทางการตลาดและประสิทธิภาพ) ดังนั้นคำว่าปัญหาบน 64 บิตจริง ๆ อาจจะหมายถึง Windows XP อีก 2 เวอร์ชั่นที่เป็น IA-64 สำหรับ Intel Itanium (สร้างความสับสนไม่น้อยเลย)
โดย Windows XP ที่เป็น IA-64 จะใช้ชื่อว่า Windows XP 64-Bit Edition และ Windows XP 64-Bit 2003 Edition และ IA-64 เองนั้นเดิมที่ Intel ตั้งใจจะออกมาทดแทน 32 บิตเดิม (IA-32) แต่ประสบความล้มเหลว เนื่องจากไม่สามารถเข้ากับ IA-32 ได้
ทำให้ทาง ‘NCommander’ ตัดสินใจไปติดตั้ง Windows XP 64-Bit Edition เพื่อหาข้อมูลความเป็นไปได้ แต่เนื่องจากไม่มี CPU ใดในปัจจุบันรวมถึงโปรแกรมจำลองใด ๆ ที่สามารถรองรับ IA-64 ได้ เขาจึงต้องไปหาเครื่องจริงมาติดตั้ง แต่เมื่อได้ทำการติดตั้งก็พบปัญหาติดตั้งไม่ได้ทั้งที่มีเครื่องจริง จึงไปหาข้อมูลเพิ่มเติมมาว่า เครื่องรุ่นนี้รองรับเฉพาะ Windows XP 64-Bit 2003 Edition ทำให้ต้องติดตั้งตัวนี้แทน เพราะใช้ CPU Itanium 2
เมื่อติดตั้งไปแล้วพบว่า ไม่มีเกม Pinball มาให้จริง ๆ
แต่หากเมื่อตรวจสอบจาก CD ติดตั้งของ Windows XP 64-Bit Edition ที่เราไม่สามารถติดตั้งบนเครื่อง Itanium 2 ได้ พบว่ายังมีไฟล์อยู่แต่ถูกลบออกจากระบบ
แสดงว่ามันยังมีอยู่แต่ถูกซ่อนไว้เฉย ๆ นั่นเอง ทำให้ต้องทำการแตกไฟล์แล้วติดตั้งด้วยตัวเอง
แต่เมื่อได้ทำการเปิดเล่น พบว่าไม่สามารถเข้าเกมไปเล่นได้ เพราะขึ้นแจ้งหยุดทำงาน และเมื่อได้ใช้เครื่องมือในการดีบั๊กก็จะพบว่า มันหยุดทำงานเพราะข้อผิดพลาดการเข้าถึงหน่วยความจำ และก่อนที่เกมจะแจ้งหน้าจอว่าหยุดทำงาน เกมพยายามโหลดตัวเลขทศนิยมจำนวนหนึ่ง ซึ่งนี่อาจเป็นสาเหตุตามที่ โดย เรย์มอนด์ เฉิน (Raymond Chen) วิศวกรของ Microsoft สื่อถึงก็ได้
แต่ทาง ‘NCommander’ ก็ตั้งข้อสงสัยว่า แล้วถ้าเป็นไฟล์ที่มาจาก Windows XP 64-Bit 2003 Edition ที่ลงใช้งานอยู่ในเครื่องนี้หละ อาจจะเป็นคนละเวอร์ชั่นก็ได้ เมื่อตรวจสอบดูก็พบว่าคนละเวอร์ชั่นจริง ๆ และเวอร์ชั่น 64-Bit 2003 Edition สามารถเล่นได้สมบูรณ์เหมือนกับที่เคยเล่นเวอร์ชั่น Windows XP Professional x64 Edition บน AMD64 อีกด้วย อีกทั้งจุดผิดพลาดเรื่องการแสดงผลก็เหมือนกันด้วย
เช็คแล้ว ไม่ใช่ไฟล์ 32 บิตแบบ IA-32 ปลอมตัวมาแน่นอน
อ้าว แล้วทำไมถึงยังถอดออก ในเมื่อเวอร์ชั่นนี้เล่นได้แล้ว ?
‘NCommnader’ ได้กล่าวว่า คาดว่าจริง ๆ แล้ว ได้รับการแก้ไขปัญหาต่าง ๆ แล้วในเวอร์ชั่น Windows XP 64-Bit 2003 Edition และ Windows XP Professional x64 Edition เนื่องจากได้ลองนำไฟล์เวอร์ชั่นนี้ไปดัดแปลงก็เกิดปัญหาลูกบอลทะลุก้านดีดจนตกโต๊ะอย่างที่ เรย์มอนด์ เฉิน (Raymond Chen) กล่าว ปัญหาเกิดจากการเปลี่ยนแปลงโหมดความแม่นยำของ FPU (Floating point unit) เมื่อเป็น 64 บิต จะมีปัญหาในการคำนวณทศนิยมทำให้ความแม่นยำผิดพลาด และมีความคล้ายกันด้วยระหว่าง IA-64 (Itanium) และ AMD64
ส่วนข้อสงสัยที่ ‘NCommnader’ คิดถึงคือสาเหตที่เกมแก้ไขได้แล้วแต่ยังถูกนำออกในเวอร์ชั่น Windows XP 64-Bit 2003 Edition แต่ว่ายังให้มาใน Windows XP Professional x64 Edition อาจเป็นความผิดพลาดของทีมพัฒนา Windows ที่ลืมเอง ใส่ไฟล์ตัวเกมไว้แต่ซ่อนไม่แสดงไอคอนไว้ หรือมีปัญหาจาก Runtime ของภาษา C/C++ บน Windows XP 64-Bit 2003 Edition จึงเข้าใจว่ามันทำงานไม่ได้เลยซ่อนไว้ดีกว่า แค่ถ้าเราไปแตกไฟล์ออกมาเองก็เล่นได้ปกติ หรืออีกเหตุหนึ่งคือ ตั้งใจจะนำเกมนี้ออกไปเลย แต่ทีมพัฒนา Windows XP Professional x64 Edition อาจเกิดผิดพลาดในการสื่อสารและถูกมองข้ามในการตรวจสอบก่อนวางจำหน่าย เลยนำเกมนี้กลับมาให้เปิดเล่นได้ชัดเจน และถูกนำออกใน Windows Vista หรือใหม่กว่าในภายหลัง ทั้งแบบ 32 บิตและ 64 บิต อย่างที่เราทราบกันดี ซึ่งคำกล่าวของ เรย์มอนด์ เฉิน (Raymond Chen) อาจไม่เป็นความจริงก็ได้ คือประสบปัญหาการพัฒนาจริง แต่ไม่ได้มีปัญหาล่าช้าจนพัฒนาไม่เสร็จ หรือทีมพัฒนา Windows อาจจะมองว่าแค่กราฟิกแสดงผลเพี้ยนออกไปบ้างเล็กน้อยในรุ่น 64 บิต ก็ไม่ควรเอาออกมาให้เห็น แต่ทำไมในเวอร์ชั่น 32 บิตบน Windows รุ่นใหม่ ๆ ดันตัดออกไปด้วยหละ
ไขปริศนาต่อ เพราะน่าจะยังไม่จบแค่นี้
ต้องมาหาความเป็นไปได้ว่า ทฤษฎีใดที่ได้ตั้งข้อสงสัยมีโอกาสเป็นจริงมากที่สุด จึงต้องไปย้อนดูการพัฒนา Windows 64 บิตตั้งแต่รอยต่อ Windows XP ไปจนถึง Windows Vista ที่มีเวอร์ชั่นทดสอบให้ติดตามการพัฒนาก่อนวางจำหน่ายจริงในชื่อ Windows Longhorn ซึ่งพบว่ามีการพัฒนาไปถึงจุดหนึ่งแล้วมีการเริ่มพัฒนาจาก 0 ใหม่อีกครั้งด้วย
- Windows XP 32 bit ที่รู้กันดีว่ามีเกม Pinball วางจำหน่ายในปี 2001
- Windows XP 64-Bit Edition ที่มีไฟล์เกม Pinball 64 บิตที่เล่นไม่ได้ และถูกซ่อนไว้ วางจำหน่ายในปี 2001
- Windows XP 64-Bit 2003 Edition สำหรับ IA-64 ที่มีไฟล์เกม Pinball ที่เล่นได้ แต่ถูกซ่อนไว้ พัฒนาช่วงปีต้นปี 2003 ก่อนออกวางจำหน่ายในปีเดียวกัน
- Windows XP Professional x64 Edition สำหรับ AMD64 ที่มีไฟล์เกม Pinball ที่เล่นได้ ไม่ได้ถูกซ่อนไว้ด้วย พัฒนาช่วงปีต้นปี 2003 ก่อนออกวางจำหน่ายในปี 2005
- เมื่อดู Windows Longhorn ตัวต้นแบบก่อนเป็น Windows Vista ก่อนรื้อโครงการเริ่มจาก 0 อีกครั้ง ในรุ่นทดสอบ Build 4051 ปล่อยให้ทดสอบกันในช่วงปี 2003
‘NCommander’ จึงไปหาไฟล์ติดตั้ง Windows Longhorn build 4051 ซึ่งมีทั้งรูปแบบ IA-32, IA-64 และ AMD64 (ซึ่งถือว่าเป็น Windows ตัวแรกที่รองรับ AMD64 ก่อน XP Professional x64 Edition อีก) มาติดตั้ง
ในเวอร์ชั่น IA-32 แน่นอนต้องมี Pinball 32 บิตมาให้เห็นอยู่แล้ว
ส่วน Longhorn AMD64 (ที่อยู่ในตระกูลเดียวกับ Windows XP Professional x64 Edition) ก็มีมาให้เหมือนกัน และมีการแสดงผลผิดพลาดเล็กน้อยเหมือนกัน
และ Longhorn IA-64 (ที่อยู่ในตระกูลเดียวกับ Windows XP 64-Bit 2003 Edition) ไม่พบ Pinball เหมือนกันด้วย แต่ก็สามารถดึงไฟล์จาก CD ติดตั้งออกมาแตกติดตั้งเองได้ และเล่นได้ปกติดี มีการแสดงผลผิดพลาดเล็กน้อยเช่นกัน
ซึ่งดูแล้วไม่ต่างอะไรกับ Windows XP แต่ทำไมถึงถอดออกจาก Windows Vista เป็นต้นมาแบบไม่มีกระทั่งไฟล์หลงเหลืออยู่ให้ติดตั้งเองได้เลยหละ ? จนเขาไปเจอประกาศหนึ่งจาก Microsoft เองบอกว่าต้องการให้ Windows Server 2008 (ซึ่งก็ based มาจาก Windows Vista และ Windows 7) มีฟีเจอร์เท่ากันทุกแบบ อาจเป็นไปได้ว่าหลังจากนี้อยากตัด Pinball ออกไปจริง ๆ ทั้งใน IA-32, AMD64, IA-64 ให้เหมือนกันทั้งหมด ไม่ใช่ทำแบบเดิมที่ใส่มาแค่ใน IA-32 และ AMD64 ส่วน IA-64 ซ่อนไว้แต่ยังมีไฟล์อยู่
แต่เมื่อทำการติดตั้ง Windows Server 2008 เทียบกันดูพบว่าแบบ IA-64 ก็มี Server Rules ให้เลือกแค่สองอย่าง ต่างจากเวอร์ชั่น IA-32 และ AMD64 ดังนั้นประเด็นนี้อาจจะไม่จริงในภายหลังประกาศอีก เพราะฟีเจอร์ส่วนอื่น ยังไม่เท่ากันเลย
เดินทางมาถึงข้อสรุปสุดท้าย ที่น่าเป็นไปได้มากที่สุด
Windows XP Professional x64 Edition นั้นพัฒนาช่วงเดียวกับ Windows Longhorn build 4051 แต่ออกมาภายหลัง โดยอิงตามแบบ AMD64 เช่นเดียวกัน จึงมีการใส่เกม Pinball แบบชัดเจนมาเหมือนกัน ซึ่งเดิมที Windows XP Professional x64 Edition อาจมีแผนการล้มเลิกการพัฒนาอยู่แล้ว แต่ก็ต้องรีบพัฒนาออกมาจำหน่ายก่อนที่ Longhorn จะกลายเป็น Windows Vista และ Windows Server 2008 เพราะว่าโครงการ Longhorn นั้นขาดเสถียรภาพและใช้เวลาพัฒนานานเกินไปจน Microsoft ต้องให้เริ่มพัฒนาจาก 0 ใหม่อีกครั้งในปี 2004 ซึ่งทำให้ Windows XP Professional x64 Edition ที่พัฒนามาก่อนนั้นไม่ยุบแผนและยังคงเดินตามเดิมเพื่อออกเป็นสินค้าใหม่มาแก้ขัดก่อน ดังนั้นอาจเป็นไปได้ว่า “Pinball ถูกถอดออกในช่วงที่ Windows Longhorn เริ่มพัฒนาจาก 0 ใหม่อีกครั้ง” และอาจจะเป็นเพราะทีมงานไม่รู้ว่าเกมนี้จริง ๆ ได้ถูกแก้ไขแล้วใน IA-64, AMD64
แต่เมื่อได้ย้อนไปดูอีกครั้งพบว่า Windows Longhorn หลังเริ่มพัฒนาจาก 0 ใหม่ระยะแรก ๆ ก็ยังมีเกม Pinball ชัดเจน และมีเฉพาะใน IA-32 และ AMD64 เช่นเดียวกันกับ Longhorn ก่อนหน้านี้ และยังคงเกมอื่น ๆ สมัย Windows XP ไว้ด้วย
ดังนั้น อาจมีความเป็นไปได้ว่าจะถูกลบออกในช่วงที่เปลี่ยนปรับปรุง Longhorn ใหม่ยกชุดหลังจากเริ่มพัฒนาใหม่จาก 0 ได้ไม่นาน เนื่องจากพบว่าเกมอื่น ๆ ที่เคยมีมากับ Windows ถูกพัฒนาใหม่หมดด้วย พร้อมกับเพิ่มเกมใหม่แล้วตัด Pinball ออกไป
ดังนั้นข้อสรุปที่แท้จริง น่าจะเกิดจากเกม Pinball นั้นถือเป็นลิขสิทธิ์ของผู้พัฒนาภายนอกที่ทาง Microsoft จ้างพัฒนา ต่างจากเกมอื่น ๆ ที่แม้พัฒนาด้วยผู้พัฒนาภายนอกก็จริง แต่ลิขสิทธิ์อยู่กับ Microsoft ดังนั้นจึงสามารถจ้างคนอื่นพัฒนาใหม่ได้เรื่อย ๆ
บวกกับปัญหาที่คาดว่าทำให้ต้องนำเกมนี้ออกจริง ๆ จ้างคนอื่นพัฒนาต่อไม่ได้ และเกมนี้มีปัญหาเรื่อง “ความละเอียดหน้าจอ” ในยุคที่จอใหญ่ขึ้นเรื่อย ๆ แต่กลับไม่สามารถขยายตามได้นั่นเอง
อย่างไรก็ตามบทความนี้เราแปลจากการตีความเป็นไปได้ของ YouTuber ท่านนี้เท่านั้น และถ้าใครอยากเล่นเกมนี้บน Windows รุ่นใหม่จริง ๆ ก็สามารถไปดาวน์โหลดมาเล่นได้เลย โดยเล่นบน Windows รุ่นใหม่ได้ทั้ง 32 บิตและ 64 บิต ได้จากที่นี่ [คลิกที่นี่] แต่ว่าหากใครจอใหญ่หน่อยอาจเจอปัญหาตามที่กล่าว ต้องปรับสัดส่วนหน้าจอเอาเองนะครับ
ที่มา: