โควิด-19 : แก๊งอาชญากรรมในลาตินอเมริกา ปรับตัวอย่างไรในภาวะโรคระบาด

โควิด-19 : แก๊งอาชญากรรมในลาตินอเมริกา ปรับตัวอย่างไรในภาวะโรคระบาด - BBCไทย

ประธานาธิบดีอันเดรส มานูเอล โลเปซ โอบราดอร์ ของเม็กซิโก ได้เอ่ยคำร้องขอที่ไม่ธรรมดา ในขณะที่ประเทศกำลังเผชิญกับวิกฤตโควิด-19

เมื่อวันที่ 20 เม.ย.ที่ผ่านมา ผู้นำเม็กซิโกได้เรียกร้องให้บรรดาแก๊งอาชญากรรมทั้งหลายยุติการแจกจ่ายกล่องยังชีพให้แก่ประชาชนที่กำลังเดือดร้อนจากการวิกฤตโรคระบาดที่เกิดขึ้น แล้วให้แก๊งเหล่านี้มุ่งเป้าไปที่การยุติการก่อเหตุรุนแรงที่ทำให้ประชาชนต้องสูญเสียชีวิตไปกว่า 100 รายในวันก่อนหน้า

• เอล ชาโป คือใคร
• ปาโบล เอสโคบาร์ คือใคร
• 15 เรื่องน่าตะลึงจากห้องพิจารณาคดี "เอล ชาโป" ราชายาเสพติดชื่อดังชาวเม็กซิกัน
• พ่อค้ายายักษ์ใหญ่ เช่น เอสโคบาร์ และ เอล ชาโป ใกล้สูญพันธุ์หรือยัง

รายงานของ ลูอิส ฟาฆาร์โด ผู้เชี่ยวชาญด้านลาตินอเมริกาของแผนกบีบีซี มอนิเตอริง (BBC Monitoring) พบข้อมูลว่า ขบวนการค้ายาเสพติดของเม็กซิโกไม่ใช่กลุ่มเดียวที่ยังเคลื่อนไหวทำกิจกรรมผิดกฎหมายอยู่ในช่วงนี้

ทว่าองค์กรอาชญากรรมทั่วภูมิภาคลาตินอเมริกา ตั้งแต่แก๊งอาชญากรรมในโคลอมเบีย ไปจนถึงกลุ่มติดอาวุธในเมืองของบราซิล ต่างยังคงเคลื่อนไหวใช้อิทธิพลในช่วงที่ผู้คนกำลังเผชิญกับวิกฤตไวรัสครั้งนี้

ธุรกิจดำเนินไปตามปกติ ?

นักวิเคราะห์ชี้ว่า ขบวนการอาชญากรรมในลาตินอเมริกา ต่างกำลังเผชิญความชะงักงันครั้งใหญ่ในห่วงโซ่อุปทานระหว่างประเทศของกลุ่ม เช่นเดียวกับธุรกิจอื่น ๆ ทั่วโลกในขณะนี้

นายเฮกเตอร์ เดอ โมเลออน คอลัมนิสต์ชาวเม็กซิกันชี้ว่า ตอนนี้บรรดาแก๊งค้ายาเสพติดกำลังประสบความยากลำบากในการทำธุรกิจ ทั้งยอดขายยาเสพติดที่ลดลงในสหรัฐฯ ซึ่งเป็นตลาดหลักของขบวนการค้ายาในเม็กซิโก รวมถึงการขาดแคลนสารตั้งต้นที่ต้องใช้ในการผลิตยาเสพติด ที่ต้องนำเข้าจากจีน

ขณะเดียวกัน การปิดพรมแดนสหรัฐฯ - เม็กซิโก ก็ทำให้การลักลอบขนส่งยาเสพติดทำได้ยากขึ้น

นายโมเลออน ชี้ว่า "ปัจจัยเหล่านี้ยิ่งจุดชนวนให้เกิดความรุนแรงระหว่างแก๊งคู่อริ เพราะผู้ค้ายาเสพติดจะต่อสู้กันเพื่อช่วงชิงโอกาสในการทำธุรกิจผิดกฎหมาย"

ข้อมูลที่รวบรวมโดยหนังสือพิมพ์มิเลนิโอ ของเม็กซิโก ดูเหมือนจะสนับสนุนข้อสันนิษฐานของนายโมเลออน เพราะในเดือน มี.ค.ที่ผ่านมาพบว่าเม็กซิโกมีสถิติเหตุฆาตกรรมรายเดือนที่เกี่ยวเนื่องกับกลุ่มอาชญากรรมสูงที่สุดในรอบ 13 ปี

ขณะที่เมืองชายแดนหลายแห่งต่างก็เผชิญปัญหาความรุนแรงจากแก๊งค้ายาเสพติดมากเป็นประวัติการณ์เช่นกัน

หนังสือพิมพ์เอลไดอาริโอ รายงานว่าที่เมืองซิวดัดฮัวเรซ มีผู้ถูกสังหาร 153 รายในเดือน มี.ค. ซึ่งเป็นสถิติสูงสุดนับแต่เดือน ส.ค.ปี 2018

ลักลอบขนยาปริมาณมหาศาล

แม้ต้องเผชิญภาวะชะงักงันทางธุรกิจ แต่ขบวนการค้ายาเสพติดในลาตินอเมริกายังคงพยายามขนส่งยาเสพติดปริมาณมหาศาลข้ามพรมแดน

หนังสือพิมพ์เอลเตียมโป ของโคลอมเบียรายงานว่า ในปีนี้กองกำลังด้านความมั่นคงของโคลอมเบียได้เข้าร่วมในปฏิบัติการที่นำไปสู่การยึดโคเคนน้ำหนัก 112 ตัน

เมื่อวันที่ 31 มี.ค. กองทัพเรือโคลอมเบียได้สกัดเรือดำน้ำบรรทุกโคเคนน้ำหนัก 1 ตันที่กำลังมุ่งหน้าสู่สหรัฐฯ ได้กลางมหาสมุทรแปซิฟิก นอกชายฝั่งประเทศโคลอมเบีย ซึ่งนับเป็นเรือดำน้ำลำที่ 12 แล้วที่ถูกยึดได้ในปีนี้

ขณะที่ทางการบราซิล ก็ยอมรับถึงปัญหาแก๊งอิทธิพลที่เคลื่อนไหวอยู่ในเขตเมืองต่าง ๆ

พยายามเอาชนะหัวใจประชาชน

ท่ามกลางวิกฤตไวรัสระบาดที่เกิดขึ้น บรรดากลุ่มอาชญากรรมต่างพยายามฉกฉวยโอกาสนี้ในการเอาชนะหัวใจของคนในท้องถิ่น ด้วยการตั้งโครงการช่วยเหลือด้านสวัสดิการแก่คนในชุมชนที่กำลังเดือดร้อนจากปัญหาโรคโควิด-19 ระบาด และได้รับความช่วยเหลือจากทางการเพียงเล็กน้อย หรือไม่ได้เลย

หนึ่งในแก๊งค้ายาเสพติดที่มีข่าวว่าออกมาแจกจ่ายกล่องยังชีพที่แสดงถึง "ความเอื้อเฟื้อ" ของหัวหน้าแก๊ง ได้แก่ แก๊งฮาลิสโกรุ่นใหม่ (Jalisco New Generation Cartel), แก๊งอ่าวเม็กซิโก (Gulf Cartel) และแก๊งลอสไวอากราส (Los Viagras)

ตัวอย่างที่กลุ่มอาชญากรรมเหล่านี้ได้แผ่ขยายอิทธิพลเข้าไปในชุมชนแทนที่ภาครัฐ เกิดขึ้นเมื่อช่วงต้นเดือน เม.ย.ในย่านคนจนแห่งหนึ่งของบราซิล ซึ่งนายลูอิซ เอนริเก รัฐมนตรีสาธารณสุขในขณะนั้นได้สั่งการให้เจ้าหน้าที่ระดับท้องถิ่นเข้าไปพูดคุยกับบรรดาหัวหน้าแก๊งค้ายาเสพติดถึงวิธีการหยุดยั้งการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่

ช่วงเวลาแห่งความอ่อนแอ ?

บรรดาผู้สันทัดกรณี ชี้ว่า แม้จะมีความพยายามปรับตัวกับวิกฤตที่เกิดขึ้นขณะนี้ แต่บรรดาขบวนการค้ายาเสพติดกำลังอ่อนแอลง

"เป็นไปได้ว่าในอีกไม่กี่สัปดาห์หรือไม่กี่เดือนข้างหน้า องค์กรอาชญากรรมเหล่านี้จะถึงจุดอ่อนแอที่สุด ซึ่งจะเป็นช่วงเดียวกับที่อำนาจรัฐจะแผ่ขยายออกไป จากเหตุฉุกเฉินทางด้านสาธารณสุขนี้" นายอเลฮานโดร โฮป ผู้เชี่ยวชาญด้านความมั่นคงของเม็กซิโกระบุในหนังสือพิมพ์เอลอูนิเวอร์ซาล

"ขณะที่วิถีชีวิตผู้คนในประเทศกลับเข้าสู่ภาวะปกติ รูปแบบการค้ายาเสพติดและกิจกรรมผิดกฎหมายก็จะกลับคืนมา" เขาระบุ

"แต่มันก็อาจเป็นไปได้ที่จะฉวยประโยชน์ในช่วงที่รัฐแผ่ขยายอำนาจมากอย่างไม่เคยมีมาก่อนในการขจัดแก๊งอาชญากรรมรายใหญ่ ๆ เพื่อทำลายความชอบธรรมของพวกเขา และปรับปรุงความสัมพันธ์ระหว่างประชาชนกับสถาบันด้านความมั่นคงและระบบยุติธรรมของชาติ" นายโฮปกล่าว

ไม่ว่าผลกระทบระยะยาวจากขบวนการอาชญากรรมเหล่านี้จะเป็นเช่นไร แต่ในระยะสั้น ความพยายามดิ้นรนให้รอดพ้นจากวิกฤตโควิด-19 ของคนกลุ่มนี้จะยิ่งนำความความรุนแรงและปัญหาเรื้อรังต่าง ๆ มาสู่ภาครัฐทั่วภูมิภาคลาตินอเมริกาที่กำลังเผชิญความยากลำบากอยู่แล้วในการรับมือกับเหตุฉุกเฉินด้านสาธารณสุขที่กำลังเกิดขึ้น