เชื้อ! พยาธิใบไม้ตับ อยู่ในร่างกายมนุษย์ได้นานสุดถึง 26 ปี

วันนี้ (25พ.ค.63) กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข เปิดเผยว่า โรคพยาธิใบไม้ตับ มีสาเหตุมาจากหนอนพยาธิที่มีชื่อเรียกว่า “พยาธิใบไม้ตับ” โรคนี้เกิดได้ในคนและสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมหลายชนิด เช่น แมว สุนัข เป็นต้น ซึ่งสามารถอาศัยอยู่ในท่อน้ำดีของตับคนได้นานถึง 26 ปี 

พบมากสุดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคเหนือ ส่วนภาคอื่น ๆ พบได้บ้างแต่น้อยมากพยาธิใบไม้ตับ เป็นพยาธิที่ทำให้เกิดการติดเชื้อภายในท่อน้ำดีตับจากการกินปลาหรือสัตว์น้ำดิบ ๆ หรือกึ่งสุกกึ่งดิบ เช่น ก้อยปลา ส่วนมากจะได้ปลามากในช่วงปลายฤดูฝน ต้นฤดูหนาว  

สำหรับอาการของพยาธิใบไม้ตับ ในระยะแรกของการติดเชื้อ หากพยาธิใบไม้ตับยังมีจำนวนไม่มาก และเนื้อตับยังมีการอักเสบหรือเปลี่ยนแปลงเพียงเล็กน้อย ผู้ป่วยอาจยังไม่ปรากฏอาการใด ๆ แต่หากพยาธิสะสมจำนวนมากเป็นเวลานาน จนเกิดการติดเชื้อเรื้อรังและตับเสียหายมากขึ้น ผู้ป่วยอาจเริ่มแสดงอาการคล้ายกับการป่วยโรคระบบทางเดินอาหารทั่วไป เช่น รู้สึกร้อนบริเวณท้อง อาหารไม่ย่อย แน่นท้อง ท้องอืด ท้องเสียเรื้อรัง หรือท้องเสียสลับกับท้องผูก เจ็บใต้ชายโครงขวา หรือใต้ลิ้นปี่ อ่อนเพลีย แน่นท้องจากตับโตมากขึ้น และเบื่ออาหาร ผอมลง มีไข้ต่ำๆร่วมด้วย แขนขาบวม และมักมีน้ำในท้องหรือท้องมานตัวเหลือง ตาเหลือง อาจเกิด ภาวะท่อน้ำดีอุดตันถาวร ตับและถุงน้ำดีโตมากจนคลำเจอเองได้

ส่วน สาเหตุของพยาธิใบไม้ตับ พยาธิจะจะเข้ามาอาศัยภายในท่อน้ำดีตับจากการบริโภคปลาหรือสัตว์น้ำที่มีตัวอ่อนระยะติดต่อกัน โดยเฉพาะปลาน้ำจืด เช่น ปลาตะเพียน ปลาซิว ปลาสร้อย ปลาแก้มช้ำ ปลาขาวนา และปลาขาว หรือปลาจากการแปรรูปหมักดอง เช่น ปลาร้า และอาหารที่ปรุงจากปลาร้า เช่น ส้มตำ แจ่ว เป็นต้น
ส่วนการวินิจฉัย และการรักษา เบื้องต้น แพทย์อาจวินิจฉัยอาการด้วยการซักประวัติผู้ป่วยเกี่ยวกับแหล่งอาศัย และอาจส่งตรวจอัลตราซาวด์ หรือเอกซเรย์คอมพิวเตอร์เพื่อหาภาวะแทรกซ้อน โดยผู้ป่วยอาจมีภาวะโลหิตจางติดเชื้อแบคทีเรีย ท่อน้ำดีอักเสบติดเชื้อ ถุงน้ำดีอักเสบ ตับอ่อนอักเสบ ตับแข็ง มะเร็งท่อน้ำดี ติดเชื้อในกระแสเลือด และการติดเชื้อกระจายไปทั่วร่างกาย

สำหรับการป้องกัน ต้องปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกิน เลิกรับประทานปลาหรือสัตว์น้ำจืด แบบดิบ ๆ หรือ สุกๆดิบๆ หรือแบบแปรรูปหมักดอง เช่น ปลาร้า หากต้องกิน ต้องปรุงสุก ด้วยอุณหภูมิสูงตั้งแต่ 70 องศาเซลเซียสขึ้นไป และหากต้องการรับประทานเนื้อปลาดิบ ๆ ควรแช่แข็งปลาที่ความเย็นต่ำกว่า ลบ 20 องศาเซลเซียส ก่อนรับประทานเป็นเวลา 7 วัน

พยาธิใบไม้ตับ เป็นสาเหตุของมะเร็งท่อน้ำดี และมะเร็งตับ ในแต่ละปีมีคนไทยป่วยและเสียชีวิตจากโรคนี้ประมาณ 20,000 คน ซึ่งสูงที่สุดในโลก และพบผู้ป่วยอย่างน้อยร้อยละ 10 หรือประมาณ 6 ล้านคน ทำให้เสี่ยงจะเป็นมะเร็งท่อน้ำดีในอนาคต ที่ผ่านมา กระทรวงสาธารณสุขร่วมกับภาคีเครือข่าย ทั้งภาครัฐ เอกชนและประชาสังคม ผลักดันให้ปัญหาพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี เป็นวาระประเทศ โดยจัดทำแผนยุทธศาสตร์กำจัดพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดี ตั้งแต่ปี 2559-2568 และมีเป้าหมายว่าคนไทยจะติดเชื้อพยาธิใบไม้ตับน้อยกว่า 6 แสนราย

ภาพจาก PDRC ศูนย์วิจัยโรคปรสิต สำนักวิชาแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

เห็นแล้วขนลุก! เผยภาพ "พยาธิ" ในปลาร้า-ปลาส้ม

เกาะติดข่าวที่นี่
website: www.TNNThailand.com 
facebook : TNNThailand
twitter : @TNNThailand
Line : @TNNThailand
Youtube Official : TNNThailand