เปิดขั้นตอน ปลูกถ่ายอวัยวะ ช่วยผู้ป่วยระยะสุดท้าย

การปลูกถ่ายอวัยวะ โดยเฉพาะ“หัวใจ” เป็นความหวังของผู้ป่วยระยะสุดท้าย ที่ไม่สามารถรักษาได้ด้วยวิธีการอื่น แต่การได้มาซึ่งอวัยวะที่จะนำมาปลูกถ่ายไม่ใช่ง่าย นอกจากจะต้องรอคิวจากผู้บริจาคแล้ว อวัยวะอย่างเช่น หัวใจ ผู้บริจาคและผู้ป่วยต้องมีขนาดตัวใกล้เคียงกัน และกรุ๊ปเลือดเดียวกัน อีกทั้งยังต้องดำเนินการภายใต้เวลาที่จำกัด

รศ.นพ.ปรัญญา  สากิยลักษณ์ ศัลยแพทย์หัวใจและทรวงอก  โรงพยาบาลศิริราช ระบุว่า ประเทศไทยใช้วิธีการจัดเก็บหัวใจจากผู้บริจาคโดยใช้น้ำยาและความเย็น ซึ่งวิธีนี้หัวใจจะสามารถอยู่ได้ 4 ชั่วโมง หลังจากพ้น 4 ชั่วโมงไปแล้วคุณภาพของการเต้นหัวใจจะค่อยๆลดลง

หัวใจที่จะสามารถบริจาคได้ ต้องเป็นหัวใจที่มีอัตราการเต้นดี ผู้บริจาคต้องไม่เป็นโรคหัวใจ ความดันโลหิต และไม่มีประวัติสูบบุหรี่มาอย่างยาวนาน  ซึ่งเมื่อผู้บริจาคได้มีการแจ้งความจำนงบริจารคไว้และแพทย์ที่เกี่ยวข้องต้องมีการตรวจวินิจฉัยและลงความเห็นว่าผู้บริจาคสมองตายก็จะทำการผ่าตัดเพื่อนำหัวใจไปใช้ 

สำหรับขั้นตอนการรับบริจาคอวัยวะเพื่อรอปลูกถ่าย ผู้ป่วยจะต้องแจ้งความจำนงไว้กับโรงพยาบาลที่รักษา ทางสภากาชาดไทยจะรวบรวมรายชื่อไว้ โดยจะเรียงลำดับตามอาการของผู้ป่วยที่มีโอกาสเสียชีวิตมากที่สุดในระยะเวลารายสัปดาห์  เมื่อได้รับอวัยวะแล้ว ทางโรงพยาบาลจะเตรียมทีมแพทย์ผ่าตัดหัวใจ พยาบาลและผู้ช่วยพยาบาลจำนวน 3 คน เดินทางไปร่วมทำงานกับโรงพยาบาลต้นทางของผู้ที่บริจาคอวัยวะเพื่อนำอัยวะกลับมาปลูกถ่าย   หากเป็นพื้นที่ใกล้กรุงเทพฯก็จะใช้รถพยาบาลในการเดินทางและส่งต่ออวัยวะ  แต่หากเป็นพื้นที่ต่าง จังหวัด ก็จะใช้เครื่องบิน แต่หากเป็นจังหวัดที่ไม่มีสนามบิน ก็จะมีการแจ้งความจำนงไปยังนักบินจิตอาสา

นพ.ประวัฒน์ โฆสิตะมงคล ประธานคณะกรรมการดำเนินการงานเปลี่ยนอวัยวะศิริราช   เปิดเผยว่า การเปลี่ยนถ่ายอวัยวะของโรงพยาบาลศิริราช เริ่มมาตั้งแค่ ปี 2516  

สถิติการปลูกถ่ายอวัยวะ ตั้งแต่ปี 2516- ปัจจุบัน

ปลูกถ่ายไต รวม 1,137 ราย 

ปลูกถ่ายตับ 449 ราย 

ปลูกถ่ายหัวใจ 128 ราย 

ปลูกถ่ายปอด 7 ราย 

ปลูกถ่ายตับอ่อน 2  ราย 

ปลูกถ่ายลำไส้ 1 ราย

นอกจากนี้ยังมีการปลูกถ่าย 2 อวัยวะร่วมกันในผู้ป่วยรายเดียว แบ่งเป็น 

ปลูกถ่ายหัวใจกับปอด ในผู้ป่วย6 ราย 

ปลูกถ่ายตับร่วมกับไต 14 ราย 

ปลูกถ่ายไตร่วมกับตับอ่อน รวม 19 ราย 

ปลูกถ่ายหัวใจร่วมกับไต 9 ราย

ในปี 2560 โรงพยาบาลศิริราชได้ทำการปลูกถ่าย 3 อวัยวะ คือ หัวใจ ตับไต พร้อมกัน ให้กับผู้ป่วยรายเดียว ครั้งแรกในเอเชีย

โรงพยาบาลศิริราช จึงเชิญชวนประชาชนให้ร่วมทำบุญใหญ่ บริจาคอวัยวะ ในวันสุดท้ายของชีวิต เพื่อส่งต่อลมหายใจให้กับผู้อื่น ซึ่งอัตราการบริจาคอวัยวะของประเทศไทยถือว่าอยู่ในลำดับที่ใช้ได้ มีแนวโน้มที่เพิ่มขึ้นทุกปี