ผมขาว ไม่ได้บอกแค่อายุ แต่อาจเป็นสัญญาณว่าร่างกายกำลังสู้กับมะเร็ง

งานวิจัยใหม่พบว่า เซลล์สร้างเม็ดสีผม หรือเซลล์ต้นกำเนิดเมลาโนไซต์ (McSCs) ตอบสนองต่อความเสียหายของ DNA โดยการเปลี่ยนชะตากรรมของตัวเอง จากผมดกดำสลวย กลายเป็นเป็นผมหงอกขาว ซึ่งนี่ก็แสดงว่า ผมหงอกอาจจะไม่ใช่เครื่องบ่งบอกความแก่อย่างเดียว

เซลล์สร้างเม็ดสีผมนี้ รู้จักกันอีกชื่อหนึ่งว่า เซลล์ต้นกำเนิดเมลาโนไซต์ หรือ McSCs เป็นเซลล์ต้นกำเนิดในเนื้อเยื่อที่สร้างเมลาโนไซต์ ซึ่งเป็นเซลล์ที่สร้างเม็ดสีให้ผมและผิวหนัง ในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม เซลล์เหล่านี้อยู่ในบริเวณ bulge–sub-bulge ของรูขุมขนในรูปแบบเมลาโนบลาสต์ยังไม่สุก และรักษาสีผมด้วยการสร้างใหม่เป็นรอบๆ สำหรับในคนที่อายุมากขึ้น และเริ่มมีผลหงอก ก็เมื่อถึงเวลาที่เซลล์นี้เสื่อมสภาพ ทำให้การสร้างเม็ดสีทำได้ไม่มากเท่าเดิม

เพื่อความเข้าใจง่าย ในบทความนี้ ขอเรียก เซลล์ต้นกำเนิดเมลาโนไซต์ ให้เข้าใจง่ายๆ ว่า เซลล์สร้างเม็ดสีผม

ผมขาว เกิดจากการต่อสู้กับมะเร็ง

งานวิจัยที่ตีพิมพ์ใน Nature Cell Biology เมื่อวันที่ 6 ตุลาคม 2025 โดยศาสตราจารย์เอมิ นิชิมุระ และผู้ช่วยศาสตราจารย์ยาสุอากิ โมฮริ จากมหาวิทยาลัยโตเกียว ใช้วิธีติดตามสายพันธุ์เซลล์ในร่างกายและวิเคราะห์การแสดงออกของยีนในหนู เพื่อดูว่า เซลล์สร้างเม็ดสีผม ตอบสนองต่อ DNA ที่เสียหายอย่างไร 

สิ่งที่ทีมวิจัยค้นพบคือ เมื่อ DNA ในเซลล์ต้นกำเนิดเม็ดสีผมเกิดการขาดทั้งสองสายพร้อมกัน เซลล์จะเข้าสู่กระบวนการที่เรียกว่า seno-differentiation ซึ่งเป็นเหตุให้ผมเริ่มขาว

ขณะเดียวกัน เมื่อเซลล์สร้างเม็ดสีผมเจอสารก่อมะเร็งบางชนิดหรือรังสี UVB เซลล์จะไม่เข้าสู่กระบวนการป้องกันตามปกติ แม้ DNA จะเสียหาย พวกมันยังแบ่งตัวและขยายจำนวนได้ ซึ่งเกิดจากสัญญาณ KIT ligand จากบริเวณใกล้เคียงและชั้นหนังกำพร้า ส่งผลให้เซลล์เหล่านี้มีแนวโน้มเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งมากขึ้น

นิชิมุระ กล่าวว่า เซลล์ต้นกำเนิดกลุ่มเดียวกันสามารถมีชะตากรรมตรงข้ามกัน ขึ้นอยู่กับชนิดของความเครียดและสัญญาณจากสภาพแวดล้อม โดยการเปลี่ยนสีผม จากผมดำ เป็นผมหงอกและมะเร็งผิวหนังไม่ได้เป็นเหตุการณ์ที่แยกจากกัน แต่เป็นผลลัพธ์ต่างกันของการตอบสนองต่อความเครียดของเซลล์ต้นกำเนิด

อย่างไรก็ตาม งานวิจัยไม่ได้บอกว่าผมขาวป้องกันมะเร็ง แต่กระบวนการ seno-differentiation จะช่วยกำจัดเซลล์ต้นกำเนิดเม็ดสีที่เสียหายออกไป หากกระบวนการนี้ไม่เกิด เซลล์เหล่านี้ยังอยู่ ทำให้เสี่ยงเป็นมะเร็งผิวหนังมากขึ้น

พูดง่ายๆ คือ เพื่อกำจัดเซลล์ที่เสียหาย ร่างกายจำเป็นต้องกำจัดเซลล์นี่ เพื่อไม่ให้ลุกลามเป็นมะเร็ง ผลที่เกิดขึ้นจากกระบวนการนี้ ทำให้ผมเราหงอก

งานวิจัยระบุวงจรโมเลกุลที่ควบคุมชะตากรรมของเซลล์ ทำให้เราเข้าใจว่าการแก่ตัวของเนื้อเยื่อเชื่อมโยงกับมะเร็ง และชี้ให้เห็นว่าการกำจัดเซลล์ต้นกำเนิดที่อาจเป็นอันตรายตามธรรมชาติช่วยปกป้องร่างกาย