โควิด-19 : ศพเหยื่อไวรัสร้ายในอินเดียลอยเกลื่อนแม่น้ำคงคา

ผู้อาศัยอยู่ใกล้บริเวณที่ศพถูกน้ำซัดขึ้นฝั่งทางตอนเหนือของรัฐอุตตรประเทศ เกรงว่า ศพหลายร้อยศพที่ลอยอยู่ในแม่น้ำหรือไม่ก็ถูกฝังอยู่ใต้ดินทรายตามริมฝั่งแม่น้ำ อาจเป็นผู้เสียชีวิตจากโควิด 19

ในช่วงไม่กี่สัปดาห์ที่ผ่านมา อินเดียกำลังเผชิญกับการระบาดใหญ่ระลอกที่สองของโควิด-19 โดยมีผู้ติดเชื้อสะสมมากกว่า 25 ล้านคน และมีผู้เสียชีวิตแล้ว 275,000 คน แต่ผู้เชี่ยวชาญระบุว่า จำนวนผู้เสียชีวิตรวมน่าจะสูงกว่านี้หลายเท่าตัว

ศพจำนวนมากที่พบอยู่ริมฝั่งแม่น้ำคงคา ประกอบกับการเผาศพบนกองไม้ที่เปลวไฟลุกโชนอยู่ตลอดเวลาและสถานที่เผาศพต่าง ๆ ก็ไม่มีที่ว่างรองรับศพ เป็นการบอกได้ถึงยอดผู้เสียชีวิตจำนวนมหาศาลที่ไม่มีคนเห็นและไม่ได้มีการรับรู้อย่างเป็นทางการ

บีบีซีได้พูดคุยกับผู้สื่อข่าวท้องถิ่น เจ้าหน้าที่ทางการ และผู้ที่เห็นเหตุการณ์ในพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบหนักที่สุดบางแห่งในรัฐอุตตรประเทศ และพบว่าเบื้องหลังของการพบเห็นศพลอยเกลื่อนแม่น้ำคงคามีความเกี่ยวพันกับความเชื่อตามประเพณี ความยากจน และการที่ผู้คนเสียชีวิตอย่างรวดเร็วจากโรคระบาดใหญ่

หลุมฝังศพกระจายอยู่ทั่วท้องน้ำ

ภาพอันน่าสะพรึงกลัวในรัฐอุตตรประเทศถูกเปิดเผยครั้งแรกเมื่อ 10 พ.ค. มีศพ 71 ศพ ถูกพัดขึ้นฝั่งแม่น้ำคงคาในหมู่บ้านชอซา ของรัฐพิหาร ใกล้กับชายแดนของรัฐ

นีราจ กุมาร ซิงห์ ผู้บัญชาการตำรวจเมืองบักซาร์ ซึ่งเป็นที่ตั้งของหมู่บ้านชอซา บอกกับ บีบีซีว่า มีการชันสูตรพลิกศพกับศพที่ส่วนใหญ่เน่าเปื่อยไปหมดแล้ว มีการเก็บตัวอย่างดีเอ็นเอ และมีการนำศพไปเผาในหลุมใกล้กับริมฝั่งแม่น้ำ

เจ้าหน้าที่ทางการระบุว่า ซากศพบางส่วนอาจจะเป็นศพที่มีการเผาตามปกติบริเวณริมฝั่งแม่น้ำแล้วนำไปลอยในแม่น้ำคงคา แต่พวกเขาสงสัยว่า มีการทิ้งศพที่ยังไม่ได้เผาจำนวนมากลงในแม่น้ำ ทางตำรวจได้ติดตาข่ายขวางแม่น้ำไว้เพื่อดักจับศพที่ลอยมาตามน้ำ

หนึ่งวันถัดมา ห่างจากหมู่บ้านชอซาไป 10 ก.ม. พบศพหลายสิบศพที่เน่าเปื่อยจนเกือบหมด เกลื่อนริมฝั่งแม่น้ำคงคาในหมู่บ้านกาห์มาร์ เมืองกาซิปูร์ รัฐอุตตรประเทศ มีสุนัขจรจัดและอีกากำลังกินซากศพ

ชาวบ้านบอกว่า ศพเหล่านั้นถูกซัดขึ้นฝั่งหลายวันแล้ว แต่เจ้าหน้าที่ทางการไม่สนใจการร้องเรียนเรื่องกลิ่นเหม็นเน่าที่รบกวน จนกระทั่งการพบซากศพในรัฐพิหารที่อยู่ปลายน้ำกลายเป็นข่าวใหญ่

ชาวบ้านในเมืองบัลเลียที่อยู่ติดกันก็พบศพที่เน่าเปื่อยและขึ้นอืดหลายสิบศพลอยอยู่ในแม่น้ำด้วย ตอนที่พวกเขาออกไปอาบน้ำในตอนเช้าในแม่น้ำคงคา หนังสือพิมพ์ฮินดูสถานได้รายงานว่า ตำรวจเก็บกู้ซากศพได้ 62 ศพ

ในเมืองกันเนาช์, คานปูร์, อุนเนา และประยาคราช หลุมฝังศพตื้น ๆ ถูกพบกระจัดกระจายทั่วท้องแม่น้ำคงคา บีบีซีได้รับคลิปวิดีโอที่ถ่ายบริเวณริมฝั่งแม่น้ำคงคาบริเวณสะพานเมห์นดี กาต เผยให้เห็นเนินดินขนาดเท่าร่างกายคนจำนวนมาก หลายจุดดูเผิน ๆ คล้ายกับพื้นผิวขรุขระของท้องน้ำ แต่ว่าเนินแต่ละแห่งเหล่านั้นมีศพฝังอยู่ โดยบริเวณสะพานมหาเทวี กาต ที่อยู่ใกล้เคียง พบศพอีกอย่างน้อย 50 ศพ

ยอดรวมผู้เสียชีวิตที่คลาดเคลื่อน "มหาศาล"

ตามประเพณีแล้ว ผู้นับถือศาสนาฮินดูใช้วิธีการเผาศพ แต่ชุมชนหลายแห่งได้ยึดถือตามแนวปฏิบัติที่เรียกว่า "จัล ประวาห์" (Jal Pravah) ซึ่งเป็นการนำศพของเด็ก, เด็กสาวที่ยังไม่ได้แต่งงาน, และผู้ที่เสียชีวิตจากโรคติดเชื้อ หรือถูกงูฉก ไปลอยในแม่น้ำคงคา

คนยากจนจำนวนมากไม่มีเงินจัดการเผาศพ ดังนั้นพวกเขาจึงนำผ้าฝ้ายสีขาวมาห่อศพแล้วก็ไสลงแม่น้ำ บางครั้งก็มีการนำหินมาผูกไว้กับศพเพื่อถ่วงให้จมน้ำ แต่หลายคนก็แค่ลอยศพลงในน้ำโดยไม่มีการถ่วงน้ำหนัก ในช่วงเวลาปกติ การพบเห็นศพลอยอยู่ในแม่น้ำคงคาไม่ใช่เรื่องผิดปกติแต่อย่างใด

สิ่งที่ผิดปกติคือ พบศพจำนวนมากภายในระยะเวลาอันสั้น และในหลายพื้นที่ตามริมฝั่งแม่น้ำ ผู้สื่อข่าวคนหนึ่งในเมืองคานปูร์ บอกกับบีบีซีว่า ซากศพเหล่านี้คือหลักฐาน "ของความคลาดเคลื่อนมหาศาลระหว่างตัวเลขผู้เสียชีวิตจากโควิด-19 ของทางการและตัวเลขที่แท้จริงในพื้นที่"

เขาบอกว่า ทางการระบุว่ามีผู้เสียชีวิตโควิด-19 ในเมืองคานปูร์ 196 คน ในช่วงวันที่ 16 เม.ย. ถึง 5 พ.ค. ที่ผ่านมา แต่ข้อมูลจากฌาปนสถาน 7 แห่ง ระบุว่ามีการเผาศพเกิดขึ้นเกือบ 8,000 ศพ

"เตาเผาไฟฟ้าทุกแห่งทำงานตลอด 24 ชั่วโมงในเดือน เม.ย. แต่ก็ยังไม่พอ ดังนั้น รัฐบาลจึงอนุญาตให้มีการเผาศพบนกองฟืนบริเวณสนามด้านนอกได้" เขากล่าว

"พวกเขารับเฉพาะศพที่มาจากโรงพยาบาลที่มีใบรับรองโควิด-19 เท่านั้น แต่คนจำนวนมากเสียชีวิตที่บ้านโดยไม่มีการตรวจหาเชื้อใด ๆ ทางครอบครัวของพวกเขานำศพไปที่ชานเมืองหรือไม่ก็ไปเมืองที่อยู่ติดกันอย่าง อุนเนา เมื่อหาไม้เผาศพ หรือสถานที่เผาศพไม่ได้ พวกเขาก็ฝังศพไว้ตามท้องน้ำ"

ผู้สื่อข่าวในเมืองประยาคราช กล่าวว่า เขาเชื่อว่า ศพจำนวนมากนี้มีทั้งศพผู้ป่วยโควิด-19 ที่เสียชีวิตที่บ้านโดยไม่มีการตรวจหาเชื้อ และศพของคนยากจนที่ไม่มีเงินเผาศพ

"มันน่าเศร้าใจมาก" เขากล่าว "คนเหล่านี้เป็นลูกชาย ลูกสาว พี่น้อง พ่อและแม่ของใครบางคน พวกเขาควรจะได้รับความเคารพเมื่อเสียชีวิต แต่กลับไม่มีการบันทึกสถิติการเสียชีวิตของพวกเขาด้วยซ้ำ พวกเขาเสียชีวิตและถูกนำไปฝังโดยไม่มีใครทราบ"

ฝังระหว่าง 7 โมง ถึง 5 ทุ่ม

การพบหลุมศพและศพที่กำลังเน่าเปื่อยจำนวนมาก และความกลัวว่าพวกเขาจะติดเชื้อไวรัสโคโรนา ทำให้ชาวบ้านในหมู่บ้านที่อยู่ริมฝั่งแม่น้ำคงคา เกิดความตื่นตกใจ

แม่น้ำคงคามีต้นกำเนิดมาจากเทือกเขาหิมาลัย เป็นหนึ่งในแม่น้ำสายที่ใหญ่ที่สุดในโลก ชาวฮินดูเห็นว่าแม่น้ำคงคามีความศักดิ์สิทธิ์ พวกเขาเชื่อว่า การได้อาบน้ำในแม่น้ำคงคาจะช่วยชำระล้างบาป และมีการนำน้ำในแม่น้ำคงคาไปใช้ในพิธีทางศาสนาต่าง ๆ

ในเมืองคันเนาช์ จักโมลัน ทิวารี ชาวบ้านวัย 63 ปี บอกกับสถานีโทรทัศน์ท้องถิ่นว่า เขาพบ "หลุมศพ 150-200 หลุม" บริเวณท้องน้ำ "การฝังศพเกิดขึ้นระหว่างเวลา 7 โมงเช้า ไปจนถึง 5 ทุ่ม" เขากล่าวว่า "มันบั่นทอนจิตใจมาก"

การพบหลุมศพทำให้เกิดความตื่นตระหนกในพื้นที่ ผู้คนหวาดกลัวว่า ศพที่ฝังไว้ตื้น ๆ บนผิวดินเหล่านี้จะลอยไปตามแม่น้ำ เมื่อเกิดฝนตกและระดับน้ำในแม่น้ำสูงขึ้น

เมื่อวันพุธที่แล้ว (12 พ.ค.) รัฐบาลแห่งรัฐได้ห้าม "จัล ประวาห์" และเสนอให้เงินช่วยเหลือครอบครัวผู้ยากไร้ที่ไม่สามารถจัดการเผาศพได้ ในหลายพื้นที่ ตำรวจได้ใช้ไม้ลากศพขึ้นมาจากแม่น้ำ และให้ชาวเรือนำศพขึ้นฝั่ง จากนั้นจึงนำศพที่เน่าเปื่อยเหล่านี้ไปฝังลงในหลุมหรือไม่ก็เผาบนกองฟืน

วิพิน ทาดา ผู้บัญชาการตำรวจในเมืองบัลเลีย กล่าวว่า กำลังมีการหารือกับผู้นำสภาหมู่บ้านเพื่อทำให้พวกเขารู้ว่า ไม่ควรมีการปล่อยศพให้ลอยไปในแม่น้ำ และผู้ที่ไม่มีเงินเผาศพสามารถขอความช่วยเหลือทางการเงินได้

มังกาลา ปราสาท ซิงห์ เจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครองเขตกาซิปูร์ กล่าวกับบีบีซีว่า ได้ส่งเจ้าหน้าที่หลายคณะลงไปลาดตระเวนตามริมฝั่งแม่น้ำ และสถานที่ที่มีการเผาศพ เพื่อห้ามไม่ให้คนนำศพไปทิ้งลงในแม่น้ำ หรือฝังศพ

แต่คณะทำงานของเขาก็ยังคงพบศพในแม่น้ำวันละ 1-2 ศพ

"เราได้จัดการศพ ตามพิธีกรรม" เขากล่าว

รายงานเพิ่มเติมโดย ซูติก บิสวาส และวิกาส ปันเดย์