โลกพลาดเป้า 1.5 องศาฯ ภัยธรรมชาติจ่อถล่มหนัก ถึงเวลาลดการปล่อยคาร์บอนครั้งใหญ่!

โครงการสิ่งแวดล้อมแห่งสหประชาชาติ (UNEP) เปิดเผยรายงานล่าสุดเมื่อวันที่ 4 พฤศจิกายน พ.ศ. 2568 ระบุว่า โลก “ล้มเหลว” ในการบรรลุเป้าหมายหลักของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ที่กำหนดให้จำกัดการเพิ่มขึ้นของอุณหภูมิเฉลี่ยของโลกไม่เกิน 1.5 องศาเซลเซียส ตามข้อตกลงปารีส (Paris Agreement) และคาดว่าภายใน 10 ปีข้างหน้า โลกจะ “ทะลุขีดจำกัดดังกล่าวอย่างแน่นอน”

รายงาน Emissions Gap Report ประจำปีของ UNEP ระบุว่า การดำเนินการที่ล่าช้าของประเทศต่าง ๆ ในการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก ทำให้เห็นได้ชัดว่า โลกจะไม่สามารถรักษาเป้าหมายจำกัดภาวะโลกร้อนไว้ที่ 1.5 องศาเซลเซียสได้ แม้อาจทำได้เพียงชั่วคราวก็ตาม โดยรายงานเตือนว่า “สถานการณ์นี้จะพลิกกลับได้ยาก” และหากต้องการจำกัดความเสียหายให้น้อยที่สุด โลกจำเป็นต้องลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก “อย่างรวดเร็วและมากกว่าที่เคยเป็นมา”

“แอนน์ โอลฮอฟ” หัวหน้าคณะผู้จัดทำรายงาน กล่าวว่า แม้การลดการปล่อยก๊าซในระดับลึกทันทีอาจช่วย “ชะลอช่วงเวลาที่โลกจะทะลุขีด 1.5 องศา” ได้ แต่ไม่อาจ “หลีกเลี่ยงได้อย่างสมบูรณ์อีกต่อไป”

ข้อตกลงปารีสเมื่อปี พ.ศ. 2558 ได้กำหนดให้ประเทศภาคีจำกัดการเพิ่มขึ้นของอุณหภูมิโลกไม่ให้เกิน 2 องศาเซลเซียสจากระดับก่อนยุคอุตสาหกรรม และพยายามรักษาไว้ที่ 1.5 องศาเซลเซียส ทว่า UNEP ระบุว่า แม้ประเทศต่าง ๆ จะทำตามคำมั่นสัญญาล่าสุดทั้งหมดแล้ว โลกก็ยังมีแนวโน้มร้อนขึ้นถึง 2.3–2.5 องศาเซลเซียส ซึ่งแม้จะลดลงจากการประเมินเมื่อปีก่อนราว 0.3 องศา แต่ก็ยัง “ห่างไกลจากเป้าหมาย” อย่างมาก

.

สาเหตุส่วนหนึ่งมาจากแม้ “จีน” ประเทศที่ปล่อยคาร์บอนไดออกไซด์มากที่สุดในโลก จะประกาศในเดือนกันยายน พ.ศ. 2568 ว่าจะลดการปล่อยคาร์บอนลง 7–10% จากจุดสูงสุดภายในปี พ.ศ. 2578 แต่การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นยังไม่เพียงพอ 

รายงานฉบับนี้ยังเพิ่มแรงกดดันต่อการประชุมสุดยอดด้านสภาพภูมิอากาศของสหประชาชาติ COP30 ซึ่งจะจัดขึ้นภายในเดือนพฤศจิกายนนี้ ที่เมืองเบเลง ประเทศบราซิล เพื่อหามาตรการเร่งด่วนและกลไกทางการเงินในการควบคุมภาวะโลกร้อน

นักวิทยาศาสตร์อธิบายว่า เป้าหมายอุณหภูมิที่กำหนดในข้อตกลงปารีส มาจากการประเมินทางวิทยาศาสตร์ถึงผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมในแต่ละระดับ เช่น หากโลกอุ่นขึ้น 2 องศาเซลเซียส จำนวนประชากรที่เผชิญกับคลื่นความร้อนรุนแรงจะเพิ่มขึ้นมากกว่า “ 2 เท่า” เมื่อเทียบกับกรณีที่อุณหภูมิเพิ่มเพียง 1.5 องศาเซลเซียส อีกทั้งความร้อนระดับ 1.5 องศาจะทำให้แนวปะการังทั่วโลกหายไปอย่างน้อย 70% ขณะที่หากร้อนขึ้น 2 องศา ปะการังจะสูญสิ้นถึง 99%

นอกจากนี้ UNEP ยังเตือนว่า หากประเทศต่าง ๆ ดำเนินนโยบายเพียงเท่าที่มีอยู่ในปัจจุบัน โลกจะเผชิญกับภาวะโลกร้อนเพิ่มขึ้นถึง 2.8 องศาเซลเซียส ซึ่งสูงกว่าระดับที่มนุษย์และระบบนิเวศจำนวนมากจะสามารถปรับตัวได้

ถึงแม้ในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา โลกจะมีความคืบหน้าอยู่บ้าง โดยในปี พ.ศ. 2558 ขณะที่ลงนามข้อตกลงปารีส นักวิทยาศาสตร์คาดว่าอุณหภูมิโลกมีแนวโน้มจะเพิ่มขึ้นถึง 4 องศาเซลเซียส แต่ปัจจุบันตัวเลขดังกล่าวลดลง อย่างไรก็ตาม การปล่อยคาร์บอนไดออกไซด์ทั่วโลกยังคงเพิ่มขึ้นต่อเนื่อง

เฉพาะในปี พ.ศ. 2567 UNEP ระบุว่า การปล่อยก๊าซเรือนกระจกทั่วโลกเพิ่มขึ้นอีก 2.3% รวมเป็น 57.7 พันล้านตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า ตัวเลขที่สะท้อนว่า โลกยังคงเดินหน้า “ผิดทาง” ในการต่อสู้กับวิกฤตภูมิอากาศ และเป้าหมาย 1.5 องศา กำลังจะกลายเป็น “ประวัติศาสตร์ที่ไม่อาจย้อนกลับได้”