ทำไม? 'เครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้ว' ต้องมีติดบ้านในยุคโควิด

ข่าววันนี้ เพจเฟซบุ๊ก Drama-addict โพสต์ข้อความระบุถึงอุปกรณ์ เครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้ว ไว้อย่างน่าสนใจในสถานการณ์ที่นับวันจำนวนผู้ติดเชื้อเพิ่มมากขึ้น ว่า

สถานการณ์ตอนนี้ แนวโน้มที่จะมีการให้กลุ่มคนไข้ที่อาการไม่หนัก กลับไปสังเกตอาการที่บ้านสูงมาก  ดังนั้นแนะนำเตรียมอุปกรณ์ตัวนี้กันไว้ครับ (เครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้ว) เพราะการดูอาการที่บ้าน ที่เราต้องระวังคือ อาจจะมีบางราย ที่ปอดเริ่มมีการอักเสบ แต่ไม่แสดงอาการเหนื่อยใด ๆ เลย

ทั้ง ๆ ที่ระดับออกซีเจนในเลือดเริ่มลดลงแล้ว แล้วพอปอดอักเสบหนักจนใกล้ตายนู่น ถึงจะเริ่มแสดงอาการออกมา ดังนั้น ใน ต่างประเทศที่มีการให้กักตัวที่บ้าน จะมีการใช้อุปกรณ์วัดระดับออกซิเจนร่วมด้วย ซึ่งจะช่วยให้เราสามารถรู้ได้ว่าเคสไหนที่แนวโน้มจะแย่ลงและส่ง โรงพยาบาล ไปรับการรักษาได้ทัน

แต่ซื้อรุ่นและยี่ห้อที่มันแม่น ๆ หน่อยนะ ถ้าแบบราคาถูกมาก ๆ อันนั้นก็อาจจะไม่น่าเชื่อถือ

ทำไม ? 'เครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้ว' ควรมีไว้ติดบ้านช่วงโควิด

เนื่องจากผู้ติดเชื้อในระลอกนี้ส่วนใหญ่เป็นกลุ่มคนอายุน้อย ป่วยติดเชื้อโควิด-19 แต่ไม่แสดงอาการ แต่ในร่างกายกลับมีภาวะพร่องออกซิเจนแบบไม่รู้ตัว ดังนั้น ในยุคโควิด-19 ที่ระบาดอย่างหนัก หากมีอุปกรณ์ที่สามารถเช็คอาการโควิดได้ง่ายขึ้น ย่อมยิ่งทำให้เข้าถึงการรักษาได้รวดเร็วขึ้นด้วยเช่นกัน 

ดังนั้น วันนี้ TrueID รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับอุปกรณ์ เครื่องวัดออกซินปลายนิ้ว มาให้ทุกคนที่กำลังมองหาเพื่อไว้ติดบ้าน จะได้ศึกษาข้อควรรู้ หลักการทำงานของตัวเครื่องและวิธีวัดค่าออกซิเจนในเลือด พร้อมแล้วก็มาดูกันเลย

รู้จัก! เครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้ว ให้เข้าใจ

เครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้ว เป็นอุปกรณ์ที่มีขนาดเล็ก รูปร่างคล้ายลักษณะคลิปหนีบกระดาษ ใช้หนีบบริเวณนิ้ว เพื่อใช้วัดระดับความเข้มข้นของออกซิเจนในกระแสเลือด

ซึ่งเจ้าเครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้ว มีใช้เป็นปกติตามโรงพยาบาล หรือใช้ในผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัวทางด้านหัวใจหรือปอด (พอจะนึกภาพออกกันใช่ไหม) เช่น ผู้ป่วยโรคถุงลมโป่งพอง โรคหัวใจล้มเหลว 

เครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้ว ของมันต้องมี จำเป็นต้องมีติดบ้านในยุคโควิด

คำถามต่อมา ทำไมเครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้ว ต้องมีติดบ้านในยุคโควิด โดยเพจ Drama-addict ได้รีโพสต์เกี่ยวกับการระบาดโควิด-19 หากในช่วงที่เกิดการระบาดอย่างหนัก และการมีเจ้าเครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้วสำคัญไม่แพ้ยาสามัญประจำบ้านที่ต้องติดบ้าน ว่า

เรื่องโควิดนี่ สถานการณ์คือ ถ้ายังระบาดไม่หนักมาก จะเน้นการแอดมิทในโรงพยาบาล เพื่อกักกันโรคและรักษาจนหาย แล้วก็กลับบ้าน แต่ในกรณีที่สถานการณ์หนักมาก และคนไข้เยอะมาก ๆ แบบนั้นเตียงจะไม่พอ ต้องสงวนเตียงไว้ให้คนไข้ที่อาการหนัก

คนไข้ที่อาการไม่หนัก ก็จะพักกันที่บ้านหรือ hospitel ถ้าอาการดีขึ้นก็กลับบ้านได้ แต่ถ้าอาการหนักขึ้น ก็จะติดต่อเจ้าหน้าที่ให้พาไปส่งที่โรงพยาบาลทันที เพื่อรักษาให้รอดชีวิต  ตอนนี้สถานการณ์ยังไม่ถึงขั้นนั้นตอนนี้เป็นการแอดมิทเคสที่ติดเชื้อเข้ารับการรักษาทุกราย แต่ถ้าสถานการณ์แย่กว่านี้ก็ไม่แน่

ทีนี้ประเด็นคือ เป็นบทเรียนจากทางอังกฤษและประเทศแถบยุโรปช่วงแรก ๆ ของการระบาดที่มีคนตายเยอะมาก ๆ จากการกักตัวที่บ้าน เพราะจู่ ๆ อาการก็ทรุดลงอย่างรวดเร็ว ส่งโรงพยาบาลไม่ทัน เสียชีวิตที่บ้านหรือไปเสียชีวิตที่โรงพยาบาล หลังอาการทรุดหนัก

หลาย ๆ เคสในบ้านเราก็มีอาการแบบนั้น ถ้าจำกันได้ช่วงไล่เลี่ยกับเคสท่านผู้ว่าสมุทรสาคร จะมีเคสที่ แสดงอาการปุ๊บ เสียชีวิตใน 1-2 วันต่อมาทันที

เคสแบบนี้เรามีข้อมูลจากนักวิจัยที่ไปศึกษาการรายงานอาการของผู้ป่วย covid-19 จากทั่วโลก แล้วเจออะไรแปลก ๆ อย่างนึง คือ คนไข้จำนวนมาก แทบไม่มีอาการเหนื่อยเลย หรือมีอาการทางทางเดินหายใจน้อยมาก ๆ แทบจะปรกติเลยก็ว่าได้ แต่พอไปวัดค่าออกซีเจนในเลือด พบว่ามันต่ำกว่าปรกติมาก (ค่าปรกติไม่ควรต่ำกว่า 95%)

ปรกติคนที่มีค่าออกซิเจนในเลือดเท่านี้มันควรจะมีอาการหอบเหนื่อยแล้ว ซึ่งถ้ามีอาการขนาดนั้น ร่างกายมันจะมีระบบที่พอรู้ว่าร่างกายขาดออกซิเจนแล้วนะ ก็จะไปสั่งการให้ร่างกายทำงานเพื่อเพิ่มระดับออกซิเจนในเลือด เช่น สั่งการให้หายใจเร็วมากขึ้น ซึ่งหมอจะรู้จากอาการหายใจเร็ว หายใจเหนื่อย ว่าคนไข้มีอาการไม่ค่อยดี แล้วพาไปตรวจรักษาละ แต่คนไข้ที่ติดโควิดจำนวนมาก แม้ค่าออกซีเจนจะต่ำกว่าปรกติมาก แต่ยังชิว ๆ อยู่เลย

ไม่มีอะไรแน่นอน แต่ต้องรู้เท่าทันอาการ

แต่พออาการมากขึ้นถึงจุดนึง จู่ ๆ คนไข้เหล่านี้ จะมีอาการเหนื่อยแบบรุนแรง จนระบบหายใจล้มเหลว ต้องใส่ออกซีเจน ใส่ท่อช่วยหายใจ หรือเสียชีวิตในเวลาไม่นานหลังจากแสดงอาการ 

พวกวารสารและเว็บไซท์ทางการแพทย์ต่าง ๆ ที่มีรายงานถึงอาการนี้  เรียกอาการนี้ว่า "happy hypoxemia" หรือ " silent hypoxemia"

ตอนนี้ยังอยู่ระหว่างการศึกษาว่า อะไรที่ทำให้เกิดอาการแบบนี้กับผู้ติดเชื้อ มีนักวิจัยสันนิษฐานว่า อาจเกิดจากการที่ covid-19 ไปส่งผลต่อสมองหรือระบบประสาททำให้การทำงานของสมองที่ควรจะตอบสนองต่อภาวะขาดออกซีเจน ทำงานได้ลดลง อย่างไรก็ดี สาเหตุที่ชัดเจนต้องรอนักวิจัยเขาศึกษากันต่อไป อันนี้ยังอยู่แค่ในขั้นสมมุติฐาน 

แต่ที่สำคัญคือ มีรายงานเคสแบบที่ว่านี้ทั่วโลก และอาจใช้อธิบายเคสที่ ตอนแรกแทบไม่มีอาการอะไรเลย แต่จู่ๆพอมีอาการ ก็ทรุดหนักลงอย่างรวดเร็วในวันสองวันจนถึงขั้นเสียชีวิตได้  และเราอาจต้องปรับเปลี่ยนคำแนะนำว่า หากมีอาการเหนื่อยให้หาหมอทันที เพราะหากรอให้เหนื่อย ก็อาจจะไม่ทันแล้วก็ได้ หากคนไข้คนนั้นเป็น happy hypoxemia และหากเป็นเคสที่ยืนยันว่าติดโควิดแล้วแน่ๆ หากจะขอไปพักที่บ้านหรือพักที่ฮอสพิเทล แค่ดูจากอาการว่าไม่เหนื่อย เดินชิ วๆ ก็อาจจะให้เขาไปพักที่บ้านหรือฮอสพิเทลไม่ได้ จนกว่าจะวัดค่าออกซิเจนในเลือดให้ชัวร์ก่อน หรืออาจต้องมีอุปกรณ์ในการวัดค่าออกซีเจนในเลือดติดบ้านหรือฮอสพิเทลด้วย

เครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้ว ทำไมสำคัญในยุคโควิด ?

ดังนั้นสถานการณ์ตอนนี้ ถ้าพ่อแม่พี่น้องบ้านไหน มีเคสเสี่ยงสงสัยติดโควิด ที่เจ้าหน้าที่ จะให้กักตัวที่บ้านหรือที่ hospitel หากเรามีอุปกรณ์วัดค่าออกซิเจนในเลือดติดตัวไว้ ใช้ร่วมประเมินด้วยอีกอย่างนึง  ถ้าค่ามันลดลงผิดปรกติ แม้จะยังไม่เหนื่อยก็รีบติดต่อแพทย์ที่ รพ เพื่อประเมินอาการทันที อาจจะช่วยชีวิตคนไทยได้มากขึ้นจากการระบาดระลอกนี้

ตัวนี้ มีขายตามร้านขายยาและอุปกรณ์การแพทย์ทั่วไป ราคาไม่แพงครับ หรือพวก smartwatch smartband หลาย ๆ ตัวปัจจุบันก็เริ่มใส่ฟังค์ชั่นนี้ลงมาแล้ว

ข้อที่ต้องรู้ เครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้ว มีประโยชน์ต่อคนที่ติดโควิดแต่อาการไม่หนัก 

อุปกรณ์ตัวนี้ไม่ใช่เครื่องมือที่จะระบุได้ว่า เราติดเชื้อโควิดหรือไม่ ถ้าหากมีอาการหรือไปในพื้นที่เสี่ยง ต้องไปตรวจที่สถานพยาบาลเท่านั้น

แต่ เครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้ว จะมีประโยชน์มากต่อผู้ที่ติดโควิดแล้ว แต่อาการไม่มาก ไม่หนัก และหมอให้พักรักษาตัวอยู่ที่บ้านได้

ค่าออกซิเจนในเลือด กับโควิด-19 เกี่ยวข้องอย่างไร ?

อาการเหนื่อยหอบ หายใจไม่ทัน เป็นหนึ่งในอาการสำคัญของผู้ป่วยโควิด-19 ซึ่งการใช้เครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้ว จะช่วยสามารถบอกได้ว่าออกซิเจนในร่างกายมีปริมาณเท่าใด

และจะช่วยการวินิจฉัยภาวะร่างกายเบื้องต้นของผู้ป่วยได้ดี แม่นยำมากเพิ่มขึ้นอีก รวมทั้งสามารถส่งโรงพยาบาลได้ทันหากฉุกเฉิน

เครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้ว หาซื้อได้ที่ไหน? ราคาเท่าไหร่?

เครื่องวัดระดับออกซิเจนปลายนิ้ว สามารถซื้อได้ตามร้านขายยา หรืออุปกรณ์การแพทย์ทั่วไป ไม่ต้องมีคำสั่งของแพทย์ก็สามารถซื้อได้

หรือใครไม่อยากเดินทางออกจากบ้าน ช่วยลดการแพร่เชื้อโควิดก็สามารถสั่งซื้อผ่านช่องทาง online ซึ่งจากการสำรวจราคาผ่านช่องทางออนไลน์ พบว่ามีตั้งแต่ราคา 200 กว่าบาทขึ้นไป จนถึงหลักพันบาท

อย่างไรก็ตาม ควรศึกษา ทำความเข้าใจ หลักการทำงาน หรือวิธีใช้งานที่ถูกต้องกันด้วยนะ อย่าตื่นตระหนกแต่ต้องตระหนัก แล้วเราจะผ่านไปด้วยกัน

อย. ย้ำอย่าเข้าใจผิด!  เครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้ว ไม่ใช่เครื่องยืนยันการติดเชื้อโควิด

นายแพทย์สุรโชค ต่างวิวัฒน์ รองเลขาธิการคณะกรรมการอาหารและยา เปิดเผยว่า จากกรณีที่มีสื่อ ต่าง ๆ โฆษณาแนะนำให้ประชาชนหาซื้อเครื่องตรวจวัดระดับออกซิเจนในเลือดที่ปลายนิ้วมาไว้ติดบ้านเพื่อวัดระดับออกซิเจนในร่างกายและตรวจสอบว่าตนเองติดเชื้อโควิด-19 หรือไม่ นั้น 

อย. ขอเรียนว่า เครื่องตรวจวัดระดับออกซิเจนในเลือดที่ปลายนิ้วไม่ใช่เครื่องมือที่ใช้ในการวินิจฉัยยืนยันการติดเชื้อโควิด-19 แต่ใช้ตรวจวัดระดับออกซิเจนในเลือดและอัตราการเต้นของหัวใจ เพื่อประเมินสภาวะผิดปกติของร่างกายหรือติดตามอาการของผู้ป่วย

เครื่องตรวจวัดระดับออกซิเจนในเลือดที่ปลายนิ้ว ใช้เพื่อวัตถุประสงค์ทางการแพทย์  จัดเป็นเครื่องมือแพทย์ชนิดหนึ่ง อยู่ภายใต้การกำกับดูแลของ อย.  ผู้ที่ประสงค์จะผลิตหรือนำเข้าต้องดำเนินการยื่นขออนุญาตกับทาง อย. เสียก่อน รวมไปถึงการโฆษณาผลิตภัณฑ์ดังกล่าวด้วย หากฝ่าฝืนมีโทษปรับไม่เกิน 50,000 บาท จำคุกไม่เกิน 6 เดือน หรือทั้งจำทั้งปรับ 

 อย. มีการตรวจสอบคุณภาพและมาตรฐานของผลิตภัณฑ์ทั้งในกระบวนการผลิตและการนำเข้า รวมถึงมีการตรวจสอบคุณภาพของผลิตภัณฑ์หลังออกสู่ท้องตลาดอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้ประชาชนได้มั่นใจว่าผลิตภัณฑ์มีคุณภาพมาตรฐานและความปลอดภัยในการใช้งาน 

ประชาชนสามารถตรวจสอบว่าผลิตภัณฑ์ได้รับอนุญาตจาก อย. แล้วหรือไม่ ได้ที่เว็บไซต์ของ อย. www.fda.moph.go.th หัวข้อ “ตรวจสอบผลิตภัณฑ์”  หรือสายด่วน อย. 1556

และสามารถติดตามข่าวสารที่เกี่ยวข้องกับโควิด-19 ได้ที่เว็บไซต์ อย. www.fda.moph.go.th หัวข้อ “COVID-19” แล้วคลิกไปที่ “ข่าวประชาสัมพันธ์ที่เกี่ยวข้อง” หรือกดติดตามที่ “แฟนเพจเฟซบุ๊ก FDAThai หรือ ไลน์ FDAThai”

#รอบนี้เราต้องรอด

#รู้ไว้นะTrueIDเป็นห่วง