ไวรัลคนแบกลูกช้าง เรื่องจริงหรือภาพ AI? ผู้เชี่ยวชาญชี้ชัด เช็กก่อนแชร์

คลิปคนแบกลูกช้างกลางถนนกลายเป็นไวรัล ส่งต่อว่อนโซเชียล

คลิปไวรัลชายคนหนึ่งแบกลูกช้างบนหลังกลายเป็นกระแสร้อนที่ชาวโซเชียลแชร์กันกัน หลายหมื่นครั้ง และกลายเป็นที่พูดถึงในกลุ่มไลน์และเฟซบุ๊ก แต่คำถามที่ตามมาคือ ภาพนี้เป็นเรื่องจริงหรือเพียงการสร้างขึ้นด้วยปัญญาประดิษฐ์ (AI)

ภาพไวรัลเกินจริง นักวิชาการชี้ฟิสิกส์ไม่เอื้อ

พล.อ.ต.อมร ชมเชย เลขาธิการคณะกรรมการการรักษาความมั่นคงปลอดภัยไซเบอร์แห่งชาติ (สกมช.) ให้ความเห็นว่า ภาพนี้ไม่สามารถเกิดขึ้นได้ในโลกจริง ด้วยเหตุผลทางฟิสิกส์และชีววิทยา ได้แก่

• น้ำหนักและสัดส่วน: ลูกช้างแอฟริกาแรกเกิดมีน้ำหนักเฉลี่ย 90–115 กิโลกรัม ส่วนลูกช้างเอเชียที่โตขึ้นก็มีน้ำหนักหลายร้อยกิโลกรัม ซึ่งไม่มีมนุษย์คนใดสามารถแบกลูกช้างไว้บนหลังได้อย่างตั้งตรงและเป็นธรรมชาติ
• ท่าทางและความสมจริง: สัดส่วนของลำตัวช้างเมื่อเทียบกับชายผู้แบกทำให้เห็นความผิดเพี้ยนของจุดศูนย์ถ่วง ช้างในภาพดูเหมือนวัตถุถูกยกขึ้น ไม่ใช่สัตว์มีชีวิตกำลังทรงตัว

หลักฐานชัดเจนว่าเป็นภาพ AI หรือภาพตัดต่อ

นอกจากปัญหาเรื่องน้ำหนักและสัดส่วนแล้ว พล.อ.ต.อมร ยังชี้ว่าภาพมีความผิดเพี้ยน (Artifacts) บริเวณที่ตัวช้างและคนมาบรรจบกัน รวมถึงขาช้างที่มีร่องรอยการตัดต่อไม่เนียน นอกจากนี้ บริบทของภาพที่ดูตลกขบขันและเกินจริงบนถนน เป็นลักษณะทั่วไปของภาพที่สร้างด้วย AI หรือถูกตัดต่อเพื่อเรียกความสนใจ

เราจะแยกภาพจริง กับ AI ได้อย่างไร?

เมื่อ AI สามารถสร้างภาพและวิดีโอที่สมจริงได้ง่ายขึ้น การรับและส่งต่อข้อมูลบนโลกออนไลน์ต้องมีความรอบคอบ ผู้เชี่ยวชาญแนะนำหลักการ 3 ขั้นตอน:

1. หยุด! ตรวจสอบความสมเหตุสมผล (Sense Check)

- ถามตัวเองว่าฟิสิกส์และตรรกะรองรับหรือไม่ เช่น ภาพแบกลูกช้างเกิดขึ้นจริงได้หรือไม่

- ตรวจสอบแหล่งที่มา ว่าโพสต์จากบัญชีที่น่าเชื่อถือหรือไม่

2. ใช้เครื่องมือช่วยตรวจสอบ (Tool Check)

- ใช้ Reverse Image Search บน Google, TinEye หรือ Yandex เพื่อตรวจสอบว่าภาพเคยถูกใช้ที่ไหนมาก่อน

- ซูมดูรายละเอียดรอยต่อ ขอบวัตถุ และองค์ประกอบพื้นหลัง เพื่อสังเกตความผิดปกติ

3. รับผิดชอบก่อนส่งต่อ (Responsibility Check)

- แยกแยะว่าภาพถูกสร้างเพื่อความบันเทิงหรืออาจก่อให้เกิดความเสียหาย

- คำนึงถึงกฎหมายและศีลธรรม การแชร์ข้อมูลเท็จอาจเข้าข่ายความผิดทางกฎหมาย

บทสรุป: ภาพไวรัลชายแบกลูกช้างเป็นตัวอย่างชัดเจนของการสร้างข่าวหรือเนื้อหาที่เกินจริงด้วย AI แม้ดูสมจริงและดึงดูดสายตา แต่การตรวจสอบเชิงตรรกะและใช้เครื่องมือช่วยเช็กสามารถป้องกันการแพร่ข่าวปลอมได้