เส้นเงินผิดกฎหมายคืออะไร ตำรวจติดตามฟอกเงินอย่างไร

เจาะกลไกเส้นเงินในเครือข่ายผิดกฎหมาย ตำรวจใช้เครื่องมือใดในการตามรอยธุรกรรมจนถึงตัวการ ฟอกเงินทำอย่างไร เส้นทางการเงินใต้ดินทำงานแบบไหน

เงินไม่เคยโกหก จุดเริ่มต้นของการคลี่คลายคดี

ในการสืบสวนอาชญากรรมสมัยใหม่ หนึ่งในหลักการสำคัญคือการติดตาม “เงิน” เพราะไม่ว่าเครือข่ายจะซับซ้อนแค่ไหน เส้นทางการเงินยังคงเป็นร่องรอยที่ทิ้งไว้ และมักพาเจ้าหน้าที่ไปถึงผู้อยู่เบื้องหลังตัวจริง โดยเฉพาะในคดีที่เกี่ยวข้องกับเว็บพนัน ยาเสพติด การค้ามนุษย์ หรืออาชญากรรมทางเศรษฐกิจข้ามชาติ

เส้นเงินคืออะไร และทำไมถึงสำคัญ

คำว่า “เส้นเงิน” ในทางสืบสวน หมายถึงเส้นทางของธุรกรรมทางการเงินที่ไหลเวียนจากแหล่งหนึ่งไปยังอีกแหล่งหนึ่ง ไม่ว่าจะเพื่อการค้า การจ่ายค่าตอบแทน หรือการเคลื่อนย้ายผลประโยชน์

หากเป็นธุรกรรมในขบวนการผิดกฎหมาย เส้นเงินมักถูกออกแบบให้มีความซับซ้อน หรือผ่านบุคคลกลางจำนวนมาก เพื่ออำพรางที่มา และหลีกเลี่ยงการถูกตรวจสอบ เส้นเงินจึงเป็นเบาะแสสำคัญที่ใช้ในการขยายผลการสอบสวน จนนำไปสู่การจับกุมตัวการที่ไม่ปรากฏตัวในฉากหน้า

ฟอกเงินคืออะไร และขบวนการดำเนินการอย่างไร

การฟอกเงินเป็นกระบวนการทำให้เงินที่ได้จากการกระทำผิดกฎหมาย ดูเหมือนมีแหล่งที่มาถูกต้องตามกฎหมาย แบ่งออกเป็นสามขั้นตอนหลัก

 1. การนำเงินเข้าสู่ระบบ เช่น โอนผ่านบัญชีม้า ใช้เงินสดแลกเป็นเงินโอน หรือฝากผ่านช่องทางดิจิทัล

 2. การเปลี่ยนรูปแบบ เช่น โอนข้ามบัญชีหลายชั้น ใช้คริปโตเคอร์เรนซี หรือบุคคลอื่นช่วยกระจายเงิน

 3. การนำเงินกลับมาใช้ในระบบ เช่น ซื้ออสังหาริมทรัพย์ เปิดร้านอาหาร ลงทุนในธุรกิจ หรือบริจาคเพื่อสร้างภาพลักษณ์

เครือข่ายฟอกเงินยุคใหม่มักใช้ช่องว่างทางเทคโนโลยี โดยเฉพาะการโอนเงินออนไลน์ และแพลตฟอร์มที่ไม่มีการระบุตัวตนแน่ชัด

ตำรวจรู้ได้อย่างไรว่าเงินไหนผิดปกติ

แม้เงินจะไม่มีรูปร่างที่บ่งบอกผิดหรือถูก แต่พฤติกรรมการเคลื่อนย้ายเงินสามารถตรวจจับได้ผ่านระบบธุรกรรมที่ผิดปกติ หน่วยงานที่เกี่ยวข้องมักเริ่มจากข้อมูลธุรกรรมต้องสงสัย ซึ่งธนาคารต้องรายงานต่อสำนักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน

ธุรกรรมที่เข้าข่ายผิดปกติ เช่น การโอนเงินจำนวนเท่าเดิมในเวลาซ้ำๆ การโอนระหว่างบุคคลที่ไม่มีความเชื่อมโยงกัน หรือการถอนเงินสดจำนวนมากในระยะเวลาสั้นๆ หากพบพฤติกรรมเหล่านี้ เจ้าหน้าที่สามารถขอหมายศาลเพื่อตรวจสอบย้อนหลัง และใช้เครื่องมือวิเคราะห์เครือข่ายทางการเงินต่อยอดการสืบสวน

เครื่องมือสำคัญที่ใช้ในการสืบเส้นเงิน

 1. รายงานธุรกรรมผิดปกติ (STR) ที่ธนาคารส่งให้สำนักงานปปง.

 2. หมายศาลตรวจสอบข้อมูลบัญชีธนาคาร บัญชีคริปโต และทรัพย์สินที่เกี่ยวข้อง

 3. ระบบวิเคราะห์เครือข่ายทางการเงิน เช่น ซอฟต์แวร์วิเคราะห์ความสัมพันธ์ของบัญชี

 4. ความร่วมมือกับหน่วยงานต่างประเทศ เช่น หน่วยข่าวกรองการเงิน และตำรวจสากล

 5. การประสานงานกับปปง. เพื่ออายัดทรัพย์และดำเนินคดีฟอกเงิน

คดีตัวอย่างที่สืบจากเส้นทางการเงิน

ในช่วงห้าปีที่ผ่านมา หลายคดีใหญ่สามารถขยายผลได้จากการสืบเส้นทางการเงิน ตัวอย่างเช่น คดีเว็บพนันรายใหญ่ที่ใช้บัญชีม้ากว่า 5,000 บัญชีหมุนเงินไปยังธุรกิจบังหน้า เช่น ร้านกาแฟ ร้านนวด และคอนโดปล่อยเช่า หรือคดียาเสพติดข้ามชาติที่เชื่อมโยงถึงนักการเมืองท้องถิ่น เมื่อพบธุรกรรมผิดปกติจากบัญชีที่มีความเคลื่อนไหวสูงเกินระดับรายได้จริง