รู้หรือไม่สูดดม โอโซนอันตราย เมื่ออยู่ในระดับพื้นดิน

โอโซนเป็นก๊าซที่มีโมเลกุลออกซิเจน 3 อะตอม เมื่ออยู่บนชั้นบรรยากาศสูงจะทำหน้าที่ป้องกันรังสี UV ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อโลก แต่ เมื่ออยู่ในระดับพื้นดิน (Ground-level ozone) โอโซนมีคุณสมบัติเป็น สารก่อการระคายเคืองและพิษต่อระบบทางเดินหายใจ โดยเฉพาะเมื่อมีความเข้มข้นสูงหรือสูดดมเป็นเวลานาน

โอโซนมีประโยชน์อย่างไร?

 • ฆ่าเชื้อแบคทีเรีย ไวรัส เชื้อราได้

 • สลายกลิ่นไม่พึงประสงค์ เช่น กลิ่นควันอับ ชื้น

 • ใช้ในพื้นที่ปิด เช่น ห้องพัก โรงงาน ห้องเย็น โรงงานอาหาร โรงพยาบาลบางจุด แต่ต้องใช้ เมื่อไม่มีคนหรือสัตว์อยู่ในพื้นที่

โอโซนเป็นก๊าซที่มี “กลิ่นเฉพาะตัว” มากจนสามารถรู้ได้ทันทีแม้ความเข้มข้นยังไม่สูง โดยลักษณะกลิ่นที่คนทั่วไปมักอธิบายตรงกันคือ

 • กลิ่นคล้ายคลอรีน (เหมือนกลิ่นสระว่ายน้ำอ่อน ๆ)

 • กลิ่นโลหะหรือกลิ่นไหม้ไฟฟ้า (electrical, metallic smell)

 • กลิ่นแหลม ฉุน และเย็นจมูก

 • เมื่อเข้มข้นมากจะ แสบจมูก แสบตา และรู้สึกฝืดคอ

กลิ่นนี้เกิดจากคุณสมบัติออกซิไดซ์แรงของโอโซนที่ทำปฏิกิริยากับเยื่อบุจมูกของมนุษย์อย่างรวดเร็ว ทำให้เรารับรู้ได้แม้ในระดับต่ำ ประมาณ 0.01–0.03 ppm ซึ่งยังไม่เป็นอันตราย แต่ถือว่าเป็นสัญญาณว่าเริ่มมีโอโซนในอากาศแล้ว

ก๊าซโอโซนจัดอยู่ในกลุ่มสารอันตรายด้านสุขภาพตามมาตรฐานงานอาชีวอนามัยหลายประเทศ เช่น NIOSH และ OSHA ผลกระทบจากการสูดดมโอโซนเกินมาตรฐาน ได้แก่

อาการระคายเคืองระยะสั้น

 • แสบจมูก แสบคอ

 • ตาแสบ น้ำตาไหล

 • หายใจไม่สะดวก แน่นหน้าอก

 • ไอเรื้อรัง

 • เวียนศีรษะ

ผลกระทบระยะยาว

 • ทำลายเยื่อบุปอด

 • เพิ่มความเสี่ยงโรคหลอดลมอักเสบหรือติดเชื้อ

 • ทำให้โรคหอบหืดกำเริบ

 • สัตว์เลี้ยงมีความเสี่ยงสูง เพราะตัวเล็ก สูดดมในปริมาณอันตรายได้เร็วกว่า

ในต่างประเทศเคยมีรายงานสัตว์เลี้ยงเสียชีวิตจากการเปิดเครื่องโอโซนทิ้งไว้ในบ้านโดยไม่รู้วิธีใช้ไม่ควรใช้เครื่องโอโซนในพื้นที่ที่มีสิ่งมีชีวิตอยู่เด็ดขาด

หลายประเทศกำหนดค่าความเข้มข้นของโอโซนในพื้นที่ที่มีคนอยู่ไว้ที่ 0.05–0.1 ppm (ส่วนในล้านส่วน) ถือเป็นระดับที่สูงกว่านี้จะมีผลต่อร่างกายแต่ เครื่องโอโซนทั่วไปในท้องตลาดมักสร้างโอโซนสูงกว่าระดับนี้หลายเท่า หากใช้ผิดวิธีจึงเกิดอันตรายได้ง่าย

การใช้เครื่องโอโซนอย่าง “ถูกต้องและปลอดภัย”

 ควรทำ

 1. ใช้ในพื้นที่ปิดที่ ไม่มีคนและสัตว์เลี้ยง

 2. เปิดเครื่องเฉพาะช่วงที่ไม่มีการใช้งาน เช่น หลังร้านปิด หรือหลังเวลาทำงาน

 3. ปิดพื้นที่หรือแขวนป้ายเตือน “กำลังใช้โอโซน ห้ามเข้า”

 4. ปิดเครื่องและรอให้ก๊าซสลายตัวเองประมาณ 30 นาที – 2 ชั่วโมง แล้วจึงเข้าไป

 5. เปิดประตูหน้าต่างระบายอากาศก่อนให้คนเข้า

ไม่ควรทำ

 • ไม่ควรเปิดเครื่องในพื้นที่ที่มีคนอยู่แม้สัก 1 นาที

 • ไม่ควรใช้แทนเครื่องฟอกอากาศทั่วไป

 • ไม่ควรใช้ในโรงหนัง ร้านอาหาร ร้านกาแฟ หรือห้องออกกำลังกายในขณะให้บริการ

 • ไม่ควรให้พนักงานทำงานใกล้เครื่องโดยไม่รู้วิธีใช้