“โอโซน” ฟื้นตัว ดีหรือไม่? งานวิจัยชี้เหมือนเป็นดาบสองคม เพราะทำให้โลกร้อนขึ้น 40%!

การซ่อมแซมชั้นโอโซนอาจกำลังทำให้โลกร้อนขึ้นเกินคาด! เพราะนักวิทยาศาสตร์พบ ชั้นโอโซนที่ฟื้นตัวกลับมา มีส่วนเพิ่มความร้อนให้โลกถึง 40% แต่ย้ำว่าการฟื้นฟูยังคงเป็นสิ่งที่ถูกต้องแล้ว

การซ่อมแซมชั้นโอโซนของโลก ซึ่งเป็นหนึ่งในความสำเร็จครั้งสำคัญของความร่วมมือระดับนานาชาติในการแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อม กำลังถูกเปิดเผยว่ามีผลข้างเคียงที่คาดไม่ถึง นั่นคือโอโซนที่ฟื้นตัวกลับกำลังทำให้โลกของเราอุ่นขึ้นถึง 40% ซึ่งสูงกว่าที่นักวิทยาศาสตร์เคยคาดการณ์ไว้ในตอนแรกอย่างมาก

ศาสตราจารย์บิล คอลลินส์ จากมหาวิทยาลัยรีดดิง และทีมวิจัยได้ใช้แบบจำลองคอมพิวเตอร์ที่ซับซ้อนเพื่อจำลองการเปลี่ยนแปลงของโอโซนในชั้นบรรยากาศระหว่างปี 2015-2050 โดยแบบจำลองนี้ได้พิจารณาปัจจัยสำคัญอื่นๆ อย่างครอบคลุม เช่น การเปลี่ยนแปลงของความชื้น เมฆ และการสะท้อนแสงของพื้นผิวโลก ผลการศึกษาที่ตีพิมพ์ในวารสาร Atmospheric Chemistry and Physics ชี้ว่า หากเรายังคงเดินหน้าตามมาตรการควบคุมมลพิษทางอากาศที่กำหนดไว้ในพิธีสารมอนทรีออล (Montreal Protocol) ปี 1987 ซึ่งเป็นสนธิสัญญาที่บังคับให้ประเทศต่างๆ หยุดผลิตสารเคมีทำลายโอโซน เช่น สารคลอโรฟลูออโรคาร์บอน (CFCs) การฟื้นตัวของชั้นโอโซนจะสร้างความร้อนให้กับโลกมากขึ้น จนอาจหักล้างประโยชน์ด้านสภาพอากาศส่วนใหญ่ที่ได้จากการหยุดใช้สารเคมีเหล่านั้น

เพื่อทำความเข้าใจเรื่องนี้ เราต้องแยกโอโซนออกเป็นสองส่วนหลัก

1. โอโซนในชั้นสตราโตสเฟียร์ (Stratospheric Ozone): นี่คือโอโซนที่อยู่ในชั้นบรรยากาศสูง ทำหน้าที่เป็น "เกราะป้องกัน" ธรรมชาติที่สำคัญของโลก โดยการดูดซับรังสีอัลตราไวโอเลต (UV) ที่เป็นอันตรายจากดวงอาทิตย์ ซึ่งเป็นสิ่งที่เราพยายามซ่อมแซมและฟื้นฟู นี่คือโอโซนที่ดีต่อเรา
2. โอโซนในชั้นโทรโพสเฟียร์ (Tropospheric Ozone): นี่คือโอโซนที่อยู่ใกล้กับพื้นดิน ซึ่งมักเกิดจากการปล่อยมลพิษจากรถยนต์และโรงงานอุตสาหกรรม และถือเป็นมลพิษทางอากาศที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพของมนุษย์ สัตว์ และพืช

การศึกษาล่าสุดนี้บ่งชี้ว่า การฟื้นตัวของโอโซนในชั้นสตราโตสเฟียร์ซึ่งเป็น "โอโซนที่ดี" นั้น กลับมีส่วนทำให้เกิดการกักเก็บความร้อนในชั้นบรรยากาศมากขึ้นอย่างที่คาดไม่ถึง ซึ่งนักวิจัยประเมินว่าภายในปี 2050 โอโซนจะกลายเป็นปัจจัยสำคัญอันดับสองที่ทำให้โลกร้อนขึ้น รองจากก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์เท่านั้น

แล้วเราควรหยุดซ่อมแซมชั้นโอโซนหรือไม่?คำตอบจากทีมนักวิจัยคือไม่!พวกเขาย้ำชัดเจนว่าการฟื้นฟูชั้นโอโซนยังคงเป็นสิ่งที่ถูกต้องและจำเป็นอย่างยิ่ง เพราะประโยชน์ด้านสุขภาพที่ได้รับนั้นมหาศาล ทั้งการป้องกันผู้คนจากโรคมะเร็งผิวหนังและโรคต้อกระจก รวมถึงการปกป้องสิ่งมีชีวิตบนโลกจากรังสี UV ที่อันตรายแต่สิ่งที่ต้องทำคือการปรับเปลี่ยนนโยบายด้านสภาพอากาศให้สอดคล้องกับความจริงใหม่นี้ นักวิทยาศาสตร์แนะนำว่า การลดมลพิษทางอากาศที่ก่อให้เกิดโอโซนใกล้พื้นดิน (โอโซนที่ไม่ดี) จะช่วยบรรเทาผลกระทบจากความร้อนที่เพิ่มขึ้นได้บางส่วน และเป็นสิ่งที่ต้องทำควบคู่กันไป

ดังนั้น บทสรุปจากงานวิจัยนี้คือ การฟื้นฟูชั้นโอโซนคือความสำเร็จที่ต้องดำเนินต่อไป แต่ก็เป็นบทเรียนสำคัญที่เตือนให้เราเห็นถึงความซับซ้อนของระบบภูมิอากาศโลก และความจำเป็นที่ต้องมีการประเมินผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นได้อย่างรอบด้าน เพื่อที่เราจะสามารถรับมือกับปัญหาโลกร้อนได้อย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืนยิ่งขึ้นในอนาค