ค้นพบสาร "diAcCA" ในโรสแมรี่ กุญแจสำคัญสู่แนวคิดการเยียวยาโรคอัลไซเมอร์ พลังธรรมชาติกู้คืนสมอง

สมุนไพรต่างประเทศที่รู้จักกันมานาน อย่าง โรสแมรี่ (Rosmarinus officinalis) อาจไม่ได้เป็นเพียงสมุนไพรเพิ่มกลิ่นหอมในอาหารอีกต่อไป แต่กำลังได้รับการยอมรับในฐานะขุมทรัพย์ทางชีวภาพ เมื่อทีมนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยคิงสตัน (Kingston University) ในสหราชอาณาจักร  ได้ศึกษาวิจัย "กรดคาร์โนซิก" (Carnosic acid) ซึ่งเป็นสารพฤกษเคมีที่ทรงพลังในโรสแมรี่ และได้พัฒนาออกมาเป็นสารประกอบ ได-แอค-คา "diAcCA" ซึ่งเป็นอนุพันธ์ที่เสถียรกว่าของกรดคาร์โนซิกที่พบในพืชชนิดนี้ โดยเชื่อว่าสารประกอบนี้ อาจเป็นกุญแจสำคัญในการต่อสู้กับโรคอัลไซเมอร์ ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของภาวะสมองเสื่อมทั่วโลก

diAcCA สู่การเยียวยาโรคอัลไซเมอร์

สารประกอบ "diAcCA" เป็นผลงานที่นักวิจัยได้พัฒนาขึ้นในปี 2025 โดยเป็นสารที่ปรับปรุงมาจากกรดคาร์โนซิกในโรสแมรี่ จากการศึกษาแสดงให้เห็นว่า diAcCA มีความสามารถในการปรับปรุงความจำ เพิ่มจำนวนไซแนปส์ หรือการเชื่อมต่อระหว่างเซลล์สมอง และสามารถลดโปรตีนอันตรายที่เกี่ยวข้องกับโรคอัลไซเมอร์ เช่น อะไมลอยด์-เบต้า (amyloid-beta) และเทา (tau) ซึ่งเป็นตัวการของโรคนี้

สิ่งที่ทำให้ diAcCA โดดเด่นคือกลไกการออกฤทธิ์ ซึ่งสารประกอบนี้จะทำงานและออกฤทธิ์อย่างเฉพาะเจาะจงในบริเวณสมองที่มีการอักเสบเท่านั้น ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญที่อาจช่วยลดผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์ได้ 

กลไกที่ส่งผลต่อสมอง

โดยสารประกอบ "diAcCA" นี้ส่งผลดีต่อสมอง สี่ประการด้วยกัน:

ประการแรก สารประกอบ "diAcCA" สามารถส่งผลด้านการเพิ่มการไหลเวียนโลหิต โดยสารในโรสแมรี่ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของเลือดไปยังสมอง นำพาออกซิเจนและสารอาหารที่จำเป็นไปหล่อเลี้ยงเซลล์สมอง 

ประการที่สอง ช่วยลดความเครียด โดยกลิ่นของโรสแมรี่มีคุณสมบัติช่วยลดความวิตกกังวลและปรับปรุงคุณภาพการนอนหลับ ซึ่งส่งผลโดยตรงต่อการมีสมาธิและการจดจำที่ดีขึ้น 

ประการที่สาม ข่วยปกป้องสารสื่อประสาท ช่วยป้องกันการสลายตัวของอะซีติลโคลีน ซึ่งเป็นสารเคมีในสมองที่จำเป็นต่อการเรียนรู้และความจำ การรักษาสารนี้ให้คงอยู่เป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งต่อประสิทธิภาพการรับรู้เมื่อเราอายุมากขึ้น 

ประการที่สี่ มีสารต้านอนุมูลอิสระ ที่ช่วยปกป้องเซลล์สมองจากความเสียหายที่เกิดจากภาวะที่ร่างกายมี สารอนุมูลอิสระมากเกินสมดุล (Oxidative stress) ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการเสื่อมถอยของการรับรู้

ปัจจุบันมีการทดลองในหนูแล้ว และยังไม่พบสัญญาณของความเป็นพิษใด ๆ แต่กลับแสดงให้เห็นถึงการปรับปรุงการทำงานของการรับรู้ที่สำคัญอย่างมีนัยยะสำคัญ นี่จึงจุดประกายความหวังว่าการทดลองในมนุษย์อาจเกิดขึ้นในอนาคตอันใกล้

ศักยภาพที่มากกว่าแค่สมอง แต่ครอบคลุมโรคอักเสบเรื้อรัง

มากกว่าผลลัพท์ที่น่าสนใจต่อสมอง นักวิจัยยังเชื่อว่า diAcCA ไม่ได้มีศักยภาพเพียงแค่ในการเยียวยาโรคอัลไซเมอร์ แต่ยังอาจเป็นแนวทางใหม่ในการบรรเทาภาวะอักเสบอื่น ๆ เช่น โรคเบาหวานชนิดที่ 2 โรคหัวใจและหลอดเลือด รวมถึงโรคพาร์กินสัน ซึ่งเป็นกลุ่มโรคที่เกี่ยวข้องกับการอักเสบเรื้อรัง

อีกทั้งยังถูกใช้ในแพทย์แผนโบราณเพื่อช่วยย่อยอาหาร ลดอาการท้องอืด และลดการอักเสบ สารประกอบเช่นกรดโรสมาลินิกและกรดยูร์โซลิกขึ้นชื่อเรื่องฤทธิ์ต้านการอักเสบทั่วร่างกาย และยังอาจมีประโยชน์ต่อผิวหนัง ช่วยบรรเทาสิวและกลาก รวมถึงปกป้องผิวจากแสงแดดด้วยคุณสมบัติชะลอวัยจากกรดคาร์โนซิก ยิ่งไปกว่านั้น น้ำมันโรสแมรี่ยังมีคุณสมบัติต้านจุลชีพ ซึ่งแสดงให้เห็นถึงศักยภาพในการถนอมอาหารและการประยุกต์ใช้ทางเภสัชกรรมในการยับยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรียและเชื้อรา

ข้อควรระวัง

การใช้ในปริมาณเข้มข้นหรือสารสกัดอาจมีความเสี่ยง การบริโภคในปริมาณมากอาจทำให้เกิดอาการอาเจียน หรือในกรณีที่หายากอาจเกิดอาการชัก โดยเฉพาะในผู้ป่วยโรคลมบ้าหมู นอกจากนี้ ผู้ที่ตั้งครรภ์ควรหลีกเลี่ยงการใช้ในปริมาณสูง เนื่องจากอาจกระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก และเนื่องจากโรสแมรี่อาจทำปฏิกิริยากับยาบางชนิด เช่น ยาละลายลิ่มเลือด จึงควรปรึกษาแพทย์ก่อนรับประทานในรูปแบบผลิตภัณฑ์เสริมอาหารปริมาณมาก

อย่างไรก็ตาม การค้นพบ diAcCA สะท้อนให้เห็นถึงศักยภาพอันไร้ขีดจำกัดของธรรมชาติที่ผสานรวมกับความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีชีวภาพ ซึ่งอาจนำไปสู่การพัฒนายาและความน่าจะเป็นเกี่วกับวิธีการรักษาใหม่ ๆ ที่มีประสิทธิภาพและปลอดภัยยิ่งขึ้นในอนาคต

สำหรับงานวิจัยชิ้นนี้ได้รับการตีพิมพ์ที่ https://www.mdpi.com/2076-3921/14/3/293