ย้อนรอย สหรัฐฯ ระงับเจรจาภาษีกับไทย ปมปฏิญญาชายแดน จุดเริ่ม ความตึงเครียดทางการค้า–การเมือง

ย้อนรอย สหรัฐฯ ระงับเจรจาภาษีกับไทย ปมปฏิญญาชายแดน จุดเริ่ม ความตึงเครียดทางการค้า–การเมือง

ความสัมพันธ์ไทย–สหรัฐฯ เข้าสู่ภาวะซับซ้อนเมื่อวอชิงตันประกาศหยุดการเจรจาการค้าต่างตอบแทนชั่วคราว พร้อมตั้งเงื่อนไขให้ไทยแสดงท่าทีต่อปฏิญญาสันติภาพชายแดนไทย–กัมพูชา การเคลื่อนไหวดังกล่าวทำให้หลายฝ่ายจับตามองว่าปัญหาเขตแดนกำลังก้าวขึ้นมาเป็นตัวแปรสำคัญบนพื้นที่การค้าโลก

การระงับเจรจาไม่ได้เกิดขึ้นอย่างฉับพลัน แต่เป็นผลจากชุดเหตุการณ์ที่ต่อเนื่องกันหลายวัน จึงจำเป็นต้องมองย้อนหลังเพื่อเข้าใจที่มาของเงื่อนไขและแรงกดดันที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน

ย้อนรอยเหตุการณ์สำคัญ 

1. บรรยากาศชายแดนเริ่มตึงตัว

ความขัดแย้งตามแนวชายแดนไทย–กัมพูชาเพิ่มขึ้นในช่วงเดือนที่ผ่านมา เหตุการณ์เหล่านี้อยู่ในสายตานานาชาติและสร้างแรงกดดันทางการทูตอย่างมีนัยสำคัญ ไทยยืนยันท่าทีว่าประเด็นชายแดนเป็นเรื่องทวิภาคีที่ต้องแก้ไขร่วมกับกัมพูชาโดยตรง

2. สหรัฐฯ ส่งสัญญาณจับตานโยบายไทย–กัมพูชา

ในช่วงที่เกิดความเคลื่อนไหวทางทหารบริเวณเขตแดน ผู้แทนการค้าสหรัฐฯ เริ่มประสานข้อมูลกับไทยบ่อยครั้งขึ้น โดยเน้นความจำเป็นของเสถียรภาพในภูมิภาค การจับตาในระดับนี้เป็นสัญญาณว่าประเด็นชายแดนกำลังทับซ้อนกับผลประโยชน์เชิงยุทธศาสตร์ของสหรัฐฯ

3. หนังสือแจ้งไทย ระงับเจรจาภาษีชั่วคราว

จุดเปลี่ยนเกิดขึ้นเมื่อสหรัฐฯ ส่งหนังสือแจ้งไทยว่าการเจรจาการค้าจะหยุดลงจนกว่าไทยจะให้คำยืนยันเกี่ยวกับปฏิญญาสันติภาพชายแดน การนำประเด็นความมั่นคงมาเชื่อมกับโต๊ะเศรษฐกิจสร้างแรงกระเพื่อมอย่างหนักต่อการวางแผนการค้าของไทย

4. ไทยแสดงความผิดหวังต่อเงื่อนไขใหม่

กระทรวงต่างประเทศและฝ่ายเศรษฐกิจของไทยออกแถลงการณ์ร่วม ย้ำว่าสองเรื่องนี้ควรแยกจากกันอย่างสิ้นเชิงเพราะความไม่แน่นอนของการค้าอาจสร้างผลกระทบรอบด้าน ทั้งต่อภาคส่งออกและต่อความเชื่อมั่นของนักลงทุนต่างประเทศ

5. การหารือระดับผู้นำ ไทย–สหรัฐฯ

ระหว่างการสนทนาทางการทูตระดับสูง ผู้นำสหรัฐฯ อธิบายว่าการตั้งเงื่อนไขเกี่ยวข้องกับโครงสร้างนโยบายการค้าระลอกใหม่ของวอชิงตัน ไม่ได้ต้องการแทรกแซงข้อพิพาทไทย–กัมพูชาโดยตรง แต่ไทยยังคงยื่นจุดยืนชัดเจนว่าความร่วมมือเชิงเศรษฐกิจต้องเดินหน้าอย่างเป็นอิสระจากความมั่นคง

6. เศรษฐกิจไทยรับแรงสั่นสะเทือน

การหยุดเจรจาเริ่มส่งผลต่อบรรยากาศเศรษฐกิจจริง ภาคเอกชนกังวลว่าอาจเสียโอกาสการแข่งขันในตลาดสหรัฐฯ รวมถึงการรอความชัดเจนเรื่อง FTA ซึ่งมีผลต่อการตัดสินใจลงทุนในอุตสาหกรรมเทคโนโลยีและเครื่องจักรขั้นสูง

7. ไทยเดินเกมทูตเพื่อเปิดเจรจารอบใหม่

ฝ่ายไทยเร่งชี้แจงต่อวอชิงตันโดยหวังให้โต๊ะเจรจากลับมาเปิดทันทีเมื่อสถานการณ์ชายแดนมีความคืบหน้า ไทยพยายามทำให้การค้าไม่ตกเป็นตัวประกันของความขัดแย้งทางภูมิรัฐศาสตร์ที่กำลังเคลื่อนอยู่ในหลายประเทศ

ลำดับเหตุการณ์ชี้ให้เห็นว่าภาพรวมความสัมพันธ์ไทย–สหรัฐฯ กำลังก้าวเข้าสู่ยุคที่พรมแดนระหว่างเศรษฐกิจและความมั่นคงมีเส้นแบ่งที่เบาบางลงมากขึ้น สหรัฐฯ ต้องการเสถียรภาพเชิงยุทธศาสตร์ในภูมิภาค ขณะที่ไทยต้องปกป้องผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจและรักษาความอิสระในการจัดการปัญหาเขตแดน

เกมทูตในช่วงต่อจากนี้จึงขึ้นอยู่กับความสามารถของไทยในการแยกสองประเด็นออกจากกันให้มากที่สุด พร้อมสร้างความเข้าใจในวงนานาชาติว่าความร่วมมือด้านเศรษฐกิจไม่ควรถูกชะงักจากเหตุการณ์ความมั่นคงที่กำลังแก้ไขผ่านช่องทางทวิภาคี