รูัจัก "ทรามาดอล" ยาแก้ปวดชนิดเฉียบพลัน ที่ราชกิจจาฯ ประกาศให้ เป็นยาควบคุมพิเศษ

ทรามาดอล (Tramadol)  เป็นยาระงับปวด กลุ่มโอปิออยด์ (Opioids) ข้อบ่งใช้รักษาอาการปวดระดับปานกลางถึงรุนแรงชนิดเฉียบพลันและเรื้อรัง เช่น อาการปวดจาก บาดแผล กระดูกหัก การบาดเจ็บของเส้นประสาท ไม่ควรใช้ในอาการปวดเล็กน้อย  

กลไกการออกฤทธิ์มี 2 กลไก คือ

1. กระตุ้นมิวรีเซปเตอร์ จะมีฤทธิ์ลดความปวด และมีฤทธิ์กดการทำงานของระบบประสาทส่วนกลาง ทำให้เกิดภาวะเคลิ้มสุข (euphoria)  

2. ยับยั้งการเก็บกลับของสารสื่อประสาทชนิดโมโนเอมีน (monoamine) คือ นอร์เอพิเนฟริน (norepinephrine) และ เซอโรโทนิน (serotonin) ทำให้สารสองชนิดนี้มีปริมาณเพิ่มขึ้นและลดอาการปวดได้

ขนาดยาที่แนะนำ

ขนาดยาเริ่มต้นในผู้ใหญ่ คือ รับประทานครั้งละ 50 มิลลิกรัม ทุก 4-6 ชั่วโมง เวลาปวด

ขนาดยาสูงสุดในผู้ใหญ่ไม่ควรใช้เกิน 400 มิลลิกรัม ต่อวัน

การใช้ยาทรามาดอลเกินขนาด ในปัจจุบันพบมากในกลุ่มวัยรุ่นที่นำยามาใช้ผิดวัตถุประสงค์ในการเสพเพื่อผ่อนคลายและหากใช้ไปนานๆ จะเกิดการเสพติด และทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์ ได้แก่ อารมณ์แปรปรวน มึนงง เคลิ้ม เฉื่อยชา

การเกิดพิษจากทรามาดอลแบ่งเป็น 2 รูปแบบคือ  การตั้งใจรับประทานยาเกินขนาด (เช่น การรับประทานยาเพื่อฆ่าตัวตาย) และเป็นผลจากการเสพเพื่อผ่อนคลาย

อาการเมื่อใช้ยาเกินขนาด ได้แก่ อาการซึม หมดสติ  คลื่นไส้อาเจียน เวียนศีรษะ หัวใจเต้นเร็ว ความดันโลหิตต่ำ หรือความดันโลหิตสูง ชัก หมดสติแบบลึก

ดังนั้นการรับประทานยาทรามาดอลเกินขนาด และการนำยาไปใช้ผิดวัตถุประสงค์ อาจทำให้เกิดเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่อันตรายต่อชีวิตได้

ทั้งนี้ เว็บไซต์ราชกิจจานุเบกษาเผยแพร่ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง ยาควบคุมพิเศษ ฉบับที่ 57 ลงนามโดยนายสมศักดิ์ เทพสุทิน รมว.สาธารณสุข เมื่อวันที่ 16 มิ.ย.2568

โดยระบุว่า อาศัยอำนาจตามความในมาตรฐาน 76(4) แห่งพระราชบัญญัติยา พ.ศ.2510 ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติ (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2522  และมาตรา 78 แห่งพระราชบัญยัติยา พ.ศ. 2510 รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข โดยคำแนะนำของคณะกรรมการยา ในการประชุม ครั้งที่421-5/2567  เมื่อวันที่ 20 ก.ย.2567 จึงออกประกาศ ดังต่อไปนี้

ข้อ 1 ประกาศฉบับนี้ให้ใช้บังคับเมื่อพ้นกำหนด 180 นับตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป

ข้อ 2 ให้เพิ่มความต่อไปนี้ เป็น(99) ของข้อ 3 แห่งประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่องยาควบคุมพิเศษ ลงวันที่ 26 พ.ค. พ.ศ.2521