“ภาวะโลกร้อน” ต้นเหตุแผ่นดินไหวถี่? แม้ไม่ใช่ปัจจัยโดยตรงแต่ทำสมดุลเสีย

ดร.สนธิ คชวัฒน์ นักวิชาการด้านสิ่งแวดล้อมและสุขภาพ ชมรมนักวิชาการสิ่งแวดล้อมไทยโพสต์เฟสบุ๊ค ระบุว่า การเปลี่ยนแปลงระดับน้ำทะเลและการละลายของธารน้ำแข็งอาจทำให้เกิดแผ่นดินไหวบ่อยขึ้น..

แผ่นดินไหวใหญ่ที่สุดและอันตรายที่สุดเกิดจากแผ่นเปลือกโลก 

แผ่นดินไหวเหล่านี้เกิดขึ้นเนื่องจากแผ่นเปลือกโลกซึ่งเป็นแผ่นหินขนาดใหญ่ที่ประกอบขึ้นเป็นเปลือกโลกและชั้นแมนเทิลหรือส่วนบนที่มีความร้อนที่แผ่มาจากส่วนลึกของโลก เกิดการเคลื่อนที่โดยเฉลี่ยครึ่งนิ้ว หรือประมาณ 1.5 เซนติเมตรต่อปี เมื่อเกิดการเสียดสีกันขึ้น และเกิดความดันหรือความเครียดสะสมจนถึงจุดแตกหักที่แผ่นเปลือกโลกเคลื่อนที่อย่างฉับพลันก็จะปลดปล่อยพลังงานออกมาทำให้เกิดแผ่นดินไหว แต่การคาดการณ์ว่าแผ่นดินไหวจะเกิดขึ้นเมื่อใดนั้นแทบเป็นไปไม่ได้ ทำให้การวางแผนอพยพเป็นไปได้ยากมาก

สภาพภูมิอากาศเชื่อมโยงกับแผ่นดินไหว

โดยพื้นฐานแล้วแผ่นดินไหวเกิดขึ้นเมื่อความดันสะสมตามแนวรอยเลื่อนแล้วปลดปล่อยออกมาอย่างฉับพลัน แต่แรงจากพื้นผิวก็มีบทบาทเช่นกัน เมื่อมวลขนาดใหญ่ เช่น ธารน้ำแข็ง หิมะ หรือน้ำทะเลเคลื่อนตัวหรือละลาย พวกมันจะเปลี่ยนแปลงการกระจายตัวของแรงเค้นใต้ดินอย่างละเอียดอ่อน เมื่อระดับน้ำทะเลสูงขึ้น ความดันใต้น้ำบนพื้นทะเลก็จะสูงขึ้นด้วย เมื่อความดันน้ำเพิ่มสูงขึ้น ความดันบนรอยเลื่อนใกล้ชายฝั่งก็จะเพิ่มขึ้นเช่นกัน 

การละลายของธารน้ำแข็งอาจทำให้แผ่นดินไหวเพิ่มขึ้น

นักวิจัยพบว่าการละลายของธารน้ำแข็งในยุคน้ำแข็งดูเหมือนจะทำให้แผ่นดินไหวในท้องถิ่นเพิ่มขึ้นถึงห้าเท่าในเทือกเขาซานเกร เดอ คริสโต รัฐโคโลราโด รูปแบบที่คล้ายกันนี้ปรากฏขึ้นในอะแลสกาและตามแนวเทือกเขาแอลป์ โดยนักวิทยาศาสตร์จาก MIT พบว่าหิมะและฝนที่ตกหนักเพิ่มความดันใต้ดินในคาบสมุทรโนโตะของญี่ปุ่นมากพอที่จะทำให้เกิดแผ่นดินไหวขนาดเล็กหลายครั้ง

แผ่นดินไหวเกือบ 1 ใน 4 เกิดจากฝีมือมนุษย์

ประมาณ23% ของแผ่นดินไหวที่เกิดจากฝีมือมนุษย์เกี่ยวข้องกับเขื่อน ซึ่งน้ำจะซึมเข้าไปในรอยแตกใต้ดินและเพิ่มแรงดันบนรอยเลื่อน การหล่อลื่นที่เพิ่มขึ้นนี้สามารถผลักดันให้รอยเลื่อนเคลื่อนตัวทำให้เกิดแผ่นดินไหว 

ในปี 1975 เขื่อนโอโรวิลล์ในแคลิฟอร์เนียประสบกับแผ่นดินไหวขนาด 5.7  ริกเตอร์ และเขื่อนฮูเวอร์บันทึกการสั่นสะเทือนเล็กๆ หลายร้อยครั้งในช่วงปีแรกๆ ที่สำคัญที่สุด อ่างเก็บน้ำจือผิงปูในประเทศจีนน่าจะเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้เกิดแผ่นดินไหวเสฉวนในปี 2008 ซึ่งคร่าชีวิตหรือทำให้ผู้คนอพยพเกือบ 90,000 คน

ภาวะโลกร้อนอาจไม่ใช้สาเหตุโดยตรงของการเกิดแผ่นดินไหว

การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศไม่ได้เป็นสาเหตุโดยตรงของการเกิดแผ่นดินไหว แต่สามารถทำให้สมดุลเปลี่ยนแปลงไปได้ ไม่ว่าจะเป็นการละลายของธารน้ำแข็งที่ลดภาระบนรอยเลื่อน ปริมาณน้ำฝนที่เพิ่มแรงดันใต้ดิน หรือระดับน้ำทะเลที่สูงขึ้นส่งผลกระทบต่อแผ่นเปลือกโลกชายฝั่ง