เปิดที่มาคำว่า "Clade" (เคลด) "หมอยง" ชี้ยังเร็วไปที่จะสรุปชื่อเรียก "ฝีดาษลิง"

"หมอยง" เผย คำเรียกฝีดาษลิงที่ องค์การอนามัยโลก ประกาศตั้งชื่อใหม่ว่า "Clade" (เคลด) นั้น คืออะไร มาจากไหน คาดยังเร็วไปที่จะสรุปว่าชื่อนี้ ตามหลักการตั้งชื่อโรคมองว่าน่าจะขึ้นต้นด้วยตัว "P" ที่มาจากไวรัสในกลุ่ม "POX" มากกว่า

จากกรณีที่ องค์การอนามัยโลก หรือ WHO ประกาศตั้งชื่อใหม่ให้แก่ไวรัสกลายพันธุ์สายพันธุ์ต่างๆ ของฝีดาษลิง รวมถึงฝีดาษลิงกลายพันธุ์ 2 สายพันธุ์หลักที่กำลังระบาดอยู่ในโลกตอนนี้ เพื่อหลีกเลี่ยงการเลือกปฏิบัติในเชิงสังคมและวัฒนธรรม 

โดยกลุ่มไวรัสฝีดาษลิงกลายพันธุ์ ที่เคยเรียกชื่อว่า "คองโก เบซิน" (Congo Basin) ที่พบในแอฟริกากลาง ต่อไปนี้จะเรียกเปลี่ยนชื่อเป็น "เคลด1"

ส่วนกลุ่มไวรัสฝีดาษลิงกลายพันธุ์อีกกลุ่มหนึ่ง ที่เคยเรียกชื่อว่า "เวสต์ แอฟริกัน" จะเปลี่ยนชื่อใหม่เป็น "เคลด2" 

ไวรัสกลุ่มเคลด 2 นี้ ซึ่งประกอบด้วยฝีดาษลิงกลายพันธุ์อีก 2 กลุ่มย่อย คือ เคลด2เอ (Clade IIa) กับเคลด2บี (Clade IIb) ทั้งเคลด 2 เอ และเคลด 2 บี คือไวรัสฝีดาษลิงกลายพันธุ์ ที่กำลังระบาดเป็นหลักอยู่ในโลกในขณะนี้

ล่าสุด วันนี้ (16 ส.ค.65) ศ.นพ.ยง ภู่วรวรรณ หัวหน้าศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะทาง ด้านไวรัสวิทยาคลินิก ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้ออกมาโพสต์ให้แสดงความคิดเห็นและให้ข้อมูลในเรื่อง "ฝีดาษลิง" หรือ "ฝีดาษวานร" โดยระบุว่า ยังเร็วไปที่จะสรุปว่า "องค์การอนามัยโลก" หรือ WHO จะมีการตั้งชื่อว่า "Clade" (เคลด)

คำว่า "เคลด" คืออะไร มาจากไหน?

ศ.นพ.ยง อธิบายว่า คำว่า "เคลด" มาจากภาษาอังกฤษว่า "Clade" ตามความหมายแล้วแปลว่า "กลุ่มย่อย" เช่น ไวรัสไข้หวัดใหญ่ A H1N1 ก็จะแบ่งกลุ่มย่อยเป็น clade ต่างๆ 

ขณะที่ ไวรัสตับอักเสบซี เมื่อแบ่งสายพันธุ์ตาม genotype แล้วกลุ่มย่อยก็จะเป็น clade ต่างๆ โดยจะใช้ตัวอักษรและตัวเลข เช่น 1a, 1b หรือ A1, B1, B2

ส่วน "ฝีดาษลิง" หรือ "ฝีดาษวานร" ก็เช่นเดียวกัน ถ้าแบ่งกลุ่มย่อย (clade) จะเป็นสายพันธุ์ "แอฟริกากลาง" กับ "แอฟริกาตะวันตก" ซึ่งองค์การอนามัยโลกเองไม่อยากให้ใช้ คำว่า "แอฟริกา" มากกว่า เลยใช้คำว่า clade A, clade B ที่จริงก็ใช้อยู่แล้ว

ที่มาของการตั้งชื่อโรคไวรัส "โควิด-19" 

การตั้งชื่อไวรัสโควิด คือ "SARS CoV-2" แต่ชื่อโรค ใช้คำว่า "โควิด-19" หรือ "COVID-19" ที่มาจากคำว่า Coronavirus disease

โดยถอดคำ Co-Vi-D มาจาก Corona Virus Disease ชื่อยังเห็นเค้าโครงของโรค และเติมเลข 19 เพราะพบครั้งแรกในปี 2019 ซึ่งในอนาคตอาจจะมีโรคที่คล้ายกันก็ใส่ตัวเลขที่ต่างกัน

ดังนั้น การตั้งชื่อโรค แต่เดิมใช้ชื่อบุคคลที่ค้นพบ ใช้ชื่อสถานที่ เช่น ไข้หวัดใหญ่สเปน ใช้ชื่อโฮสต์ เช่น ไก่ หวัดนก ไข้หวัดหมู และเพื่อไม่ให้เป็นตราบาป หรือความน่ารังเกียจ โรคอุบัติใหม่ที่เกิดขึ้น จึงจะไม่มีการใช้ชื่อดังกล่าว และมากำหนดคำให้เหมาะสม 

คาดชื่อใหม่ของ "ฝีดาษลิง" น่าจะขึ้นต้นด้วยตัว "P"

ศ.นพ.ยง ระบุว่า "ฝีดาษลิง" เกิดจากไวรัสในกลุ่ม POX โดยคาดว่าชื่อโรคนี้น่าจะต้องขึ้นต้นด้วยตัว “P” มากกว่าที่จะไปตั้งชื่อเป็น clade ที่หมายถึงกลุ่มย่อยของไวรัสแต่ละชนิด อย่างไรก็ตาม ต้องคอยติดตามดูกันต่อไป.

ข้อมูลจาก Yong Poovorawan

ภาพจาก AFP