"เหล็กไหลงอก" อาจารย์เจษฎ์ อธิบายชัด คืออะไร เกิดขึ้นได้อย่างไร?

จากกรณี ชาวบ้าน ม.4 ต.เขาดิน อ.เขาพนม จ.กระบี่ ได้ฝันว่ามีหญิงสาวนุ่งชาวห่มขาวมาเข้าฝันบอกว่ามีสมบัติอยู่บนควนเคี่ยม ซึ่งเป็นสวนปาล์มน้ำมันบนเนินสูง จากนั้นก็ไปเจอก้อนหินทรงกลมรี หนัก 7 กก. เมื่อนำมาทุบจนแตกเป็น 2 เสี่ยง ก็พบว่าภายในเป็นแร่สีดำมันวาว จึงนำไปโพสต์และส่งให้ผู้ที่ชื่นชอบเหล็กไหลดู ก็ยืนยันกันว่า เป็นเหล็กไหลงอก ซึ่งหาได้ยากและมีราคาแพง ประกอบกับก้อนนี้มีความพิเศษตรงที่มีหินอยู่ภายนอกลักษณะเหมือนก้อนไข่ หรือรังของเหล็กไหล จนมีคนมาขอพิสูจน์และให้ราคาสูง แต่ชาวบ้านไม่ขายเพราะหวั่นว่าจะเกิดอาถรรพ์กับตัวเองได้

ต่อมาเมื่อวันที่ 3 ก.ย. เพจ “อ๋อ มันเป็นอย่างนี้นี่เอง by อาจารย์เจษฎ์” หรือ ผศ.ดร.เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ อาจารย์ประจำภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์อธิบาย เกี่ยวกับเหล็กไหลงอก ว่า

"เหล็กไหลงอก (ตามข่าวที่เรียกกัน) เกิดขึ้นได้ตามธรรมชาติครับ" เห็นข่าวเรื่อง เหล็กไหลงอก จังหวัดกระบี่นี้หลายวันแล้ว และก็มีคนถามมาขอคำอธิบายเยอะเลย แต่รอว่าเผื่อจะมีคำชี้แจงโดยตรงจากนักธรณีวิทยา จะได้ชัดเจนที่สุด ซึ่งก็ยังไม่เห็นเลยคิดว่าจะลองเขียนดูครับ (ผิดพลาดตรงไหน ขอผู้เชี่ยวชาญช่วยชี้แนะด้วย)

คือตามรายงานข่าวบอกว่า มีชาวบ้าน ที่ตำบลเขาดิน อำเภอเขาพนม จังหวัดกระบี่ เจอก้อนหินหนักประมาณ 5 กิโลกรัม ผิวภายนอกสีเหลือง ด้านในกลวง โดยภายในมีลักษณะคล้ายแร่บางอย่าง มีสีดำมันวาว ซึ่งต่อมามีผู้นิยมเหล็กไหล บอกว่าเป็น "เหล็กไหลงอก" หายาก ราคาสูง! มีคนมาขอซื้อต่อ 50,000 บาท แต่ไม่ขาย

จนล่าสุด มีกลุ่มผู้ศึกษาเรื่องเหล็กไหล ได้เดินทางไปตรวจพิสูจน์ใช้วิธีนำกล่องไม้ขีดไฟมาวางไว้ใกล้กับเหล็กไหล ห่าง 1 คืบ เปิดกล่องไว้เล็กน้อย ผ่านไป 5 นาที ไม่เกิดปฏิกิริยาอะไร (ตามความเชื่อคือ เหล็กไหลจะทำให้หัวไม้ขีดเปลี่ยนสีได้) จึงบอกว่า อาจจะเป็นเหล็กไหลจริง แต่สิ่งที่สิงสถิตย์อยู่ในเหล็กไหลได้ออกไปตั้งแต่มีการทุบรังแตก (!?) แต่หากเป็นเหล็กไหลที่มีความศักดิ์สิทธิ์ ก็จะซื้อในราคาสูงถึง 500 ล้านบาท แต่ตอนนี้หัวไม้ขีดไม่เปลี่ยนสี แสดงว่าไม่ขลัง จะต้องทำพิธีเรียกสิ่งที่สถิตในเหล็กไหลกลับคืนมาก่อน มันจึงจะขลัง

คือ จะขลังจริงหรือไม่ อันนี้ก็ไม่อาจทราบได้ด้วย แต่ลักษณะของการมีก้อนหินที่กระเทาะออกมาเจอแร่อยู่ภายในเนี่ย ไม่ใช่เรื่องแปลกมากอะไร เกิดขึ้นได้ตามธรรมชาติครับ (และถ้าเป็นผม คงขายไปตั้งแต่ที่คนให้ราคา 5 หมื่นบาทแล้วล่ะ ฮะๆ)

ประเด็นแรก ลักษณะของ "เหล็กไหลงอก" ตามข่าวเนี่ยจะคล้ายกับสิ่งที่เรียกว่า "จีโอด (Geode) " ซึ่งหน้าตาเหมือนก้อนหินทั่วไป แต่มีโพรงข้างในที่มีคริสตัลหรือผลึกอยู่ด้วย พบได้ทั่วโลก 

และในประเทศไทยเรามักพบจีโอดในหินปูนบางชนิดและหินภูเขาไฟ (ที่พบมาก คือที่ตำบลลำนารายณ์ อำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี) 

ส่วนแร่ที่มักพบในจีโอดและนำมาจำหน่ายกัน ก็มีทั้งแร่แอเมทิสต์ (amethyst) หรือเขี้ยวหนุมาน, ควอตซ์ (quartz), อาเกต (agate) หรือโมรา, หยก และแร่อื่นๆ เช่น ไลมอไนไนต์ โคเลมาไนต์ เซเลสไทต์ และ แบไรต์

จีโอด อาจเกิดขึ้นได้ในหินตะกอน โดยเกิดจากมีซากพืชหรือสัตว์ถูกฝังเน่าเปื่อยอยู่ในตะกอนซึ่งพัดพามากับน้ำ จากนั้นเมื่อเวลาผ่านไป ตะกอนแข็งตัวกลายเป็นหิน ก็เกิดเป็น "กระเปาะ" ขึ้นในชั้นหิน กระเปาะนี้อาจขยายตัวใหญ่ขึ้นได้จากการที่ภายในกระเปาะมีน้ำที่มีเกลือแร่ละลายอยู่ ทำให้น้ำที่อยู่ภายในซึมเข้าไปมากขึ้น ตามสมดุลออสโมซิสระหว่างความเข้มข้นของสารละลายภายในและภายนอกกระเปาะ เมื่อถึงจุดที่กระเปาะหยุดการขยายตัวแล้ว น้ำที่มีแร่ธาตุต่างๆ ละลายอยู่ ก็อาจเกิดการตกผลึกของแร่ธาตุนั้นอยู่ภายในของกระเปาะ งอกเพิ่มใหญ่ขึ้นเรื่อยๆ (อาจเป็นที่มาของคำว่า "งอก" ที่คนนิยมเหล็กไหล เรียกกัน)

นอกจากก้อนจีโอดแล้ว ยังมีก้อน "วัก (vug)"  ซึ่งดูคล้ายกับก้อนหินที่มีผลึกแร่อยู่ภายในเช่นกัน แต่วักจะเป็นช่องว่างที่มีอยู่แต่เดิมในสายแร่หรือหิน แล้วมีแร่ละลายเข้ามาสะสมเป็นผลึกอยู่ข้างใน

ประการที่สอง ในส่วนของ "เหล็กไหล" สีดำๆ ในก้อนหิน (ที่น่าจะเป็นจีโอด) ตามข่าวนั้น ในทางวิทยาศาสตร์ทางธรณีวิทยา มันไม่มีสินแร่ที่มีชื่อเรียกว่า เหล็กไหล แต่ส่วนใหญ่ที่เอามาขาย เอามาบูชากันนั้น ก็เป็นการอาศัยของเชื่อเรื่องสิ่งศักดิ์สิทธิ์มาผนวกกับพวกหินแร่ ซึ่งมักจะมีองค์ประกอบเป็นธาตุเหล็กอยู่ด้วย ทำให้ดูดด้วยแม่เหล็กได้ แถมดูแปลกตา เพราะมีประกายวับวาวๆ เช่น พวกแร่ฮีมาไทต์ (Hematite) แร่ไพไรต์ (Pyrite) หรือพวกซิลิคอนคาร์ไบด์ (Silicon Carbide) 

ความเชื่อเหล่านี้ก็นำไปสู่การตั้งราคากันตามความนิยม ความศรัทธา ปั่นกันจนราคามากเป็นแสนเป็นล้านได้ ทั้งที่ราคาดังกล่าวเกินกว่าความเป็นสินแร่ของตัวหินตัวแร่มันเองครับ

อย่างก้อนจีโอดที่เอามาใช้ประกอบโพสต์นี้ ก็เป็นชนิดที่เรียกว่า เกอไทต์ จีโอด Goethite Geode ซึ่งเป็นก้อนหินจีโอดที่มีแร่เกอไทต์อยู่ภายใน (เกอไทต์ เป็นชื่อของแร่กลุ่ม แร่เหล็กออกไซด์) ซึ่งดูคล้ายกับเหล็กไหลงอกที่เป็นข่าว แต่ราคาที่จำหน่ายกันอาจจะแค่หลักพัน หลักหมื่น ขึ้นกับความหายาก ชนิด และความบริสุทธิ์ของแร่ที่อยู่ข้างใน (แต่พอใส่เรื่องความขลังลงไป ก็อาจจะปั่นไปเป็นหลักล้านได้ ตามศรัทธา)"

ที่มา อ๋อ มันเป็นอย่างนี้นี่เอง by อาจารย์เจษฎ์

ภาพจาก ผู้สื่อข่าวกระบี่