GBC กับ ความหวัง จุดเปลี่ยนสงครามชายแดนไทย–กัมพูชาจะเกิดขึ้นหรือไม่?

ไทม์ไลน์ GBC มาเลเซีย จุดเปลี่ยนจากสนามรบสู่โต๊ะเจรจา?

ความขัดแย้งตามแนวชายแดนไทย–กัมพูชาในช่วงเดือนกรกฎาคม 2568 นั้น ได้ยกระดับสู่สถานการณ์ที่ทั่วโลกจับตามอง ทว่าหลังจากการปะทะยืดเยื้อและมีผู้เสียชีวิตทั้งจากทหารและพลเรือน ในที่สุดก็เริ่มมีสัญญาณบวกบางประการ และการประชุมคณะกรรมการชายแดนทั่วไป หรือ GBC ที่จะจัดขึ้น ณ ประเทศมาเลเซียระหว่างวันที่ 4–7 สิงหาคม 2568 นี้ จึงกลายเป็นความหวังสำคัญของทั้งสองประเทศว่าจะสามารถเปลี่ยนทิศทางจากความรุนแรงไปสู่การเจรจาอย่างแท้จริงได้หรือไม่

28 กรกฎาคม 2568 จุดเริ่มต้นของ “หยุดยิง”

หลังการปะทะอย่างต่อเนื่องในหลายจุดชายแดน โดยเฉพาะบริเวณช่องอานม้า ภูมะเขือ และซำแต ทำให้ทั้งสองฝ่ายได้รับแรงกดดันทั้งจากภายในประเทศและประชาคมโลก กระทั่งในวันที่ 28 ก.ค. ตัวแทนจากไทยและกัมพูชาได้หารือนอกรอบ ณ กรุงกัวลาลัมเปอร์ ประเทศมาเลเซีย และสามารถตกลงในเบื้องต้นเพื่อ "ยุติการใช้กำลัง" และสร้างกรอบความร่วมมือในการเปิดโต๊ะเจรจาอย่างเป็นทางการ

31 กรกฎาคม 2568 ประกาศนัดประชุม GBC อย่างเป็นทางการ

ต่อมาไม่นาน ทั้งสองประเทศประกาศจัดประชุมคณะกรรมการชายแดนทั่วไป (General Border Committee - GBC) ระหว่างวันที่ 4–7 สิงหาคม 2568 โดยเปลี่ยนสถานที่จากกัมพูชาไปยังประเทศที่สาม ซึ่งก็คือมาเลเซีย เพื่อหลีกเลี่ยงความอ่อนไหวทางการเมือง และสร้างบรรยากาศที่เอื้อต่อการพูดคุยอย่างเท่าเทียม

4–6 สิงหาคม 2568 ระดับเลขานุการเริ่มต้นวางกรอบเจรจา

ในช่วง 3 วันแรกของการประชุม (4–6 ส.ค.) เป็นการประชุมระดับ “เลขานุการ” จากทั้งสองฝ่าย เพื่อหารือในรายละเอียดเชิงเทคนิค เช่น การกำหนดพื้นที่ปลอดทหาร การงดเว้นการเคลื่อนย้ายกำลัง การส่งกลับผู้เสียชีวิตและบาดเจ็บตามหลักมนุษยธรรม รวมถึงการตั้ง “ทีมประสานงานพิเศษ” ที่จะทำหน้าที่เฝ้าระวังและประสานงานเหตุการณ์เฉพาะหน้า

แม้ในช่วงนี้จะยังไม่มีผู้สังเกตการณ์จากประเทศที่สามเข้าร่วม แต่ทั้งไทยและกัมพูชาต่างให้คำมั่นว่าจะเคารพข้อตกลงหยุดยิงที่ได้เริ่มขึ้นตั้งแต่ปลายเดือนกรกฎาคม โดยมีเจ้าหน้าที่ระดับสูงของกองทัพแต่ละฝ่ายทำหน้าที่ประสานงานใกล้ชิด

7 สิงหาคม 2568 เปิดประชุมระดับรัฐมนตรีกลาโหม พร้อมผู้สังเกตการณ์

ไฮไลต์ของการประชุม GBC ครั้งนี้จะเกิดขึ้นในวันที่ 7 ส.ค. โดยมีการประชุมเต็มคณะระดับรัฐมนตรีกลาโหมระหว่าง พล.อ.ณัฐพล นาคพาณิชย์ ตัวแทนฝ่ายไทย และ พล.อ.เตีย เซยฮา ฝ่ายกัมพูชา โดยมีผู้แทนจากมาเลเซีย สหรัฐอเมริกา และจีน เข้าร่วมเป็น “ผู้สังเกตการณ์” อย่างเป็นทางการ

การมีส่วนร่วมของประเทศที่สามนอกจากจะเป็นกลไกถ่วงดุลและสร้างแรงกดดันทางบวกให้ทั้งสองฝ่ายเคารพข้อตกลงแล้ว ยังอาจเป็นกุญแจสำคัญในการป้องกันไม่ให้ข้อสรุปของการประชุมครั้งนี้กลายเป็นเพียง “กระดาษ” ที่ไม่มีผลในทางปฏิบัติ

เป้าหมายของการประชุม GBC แค่หยุดยิง หรือวางรากฐานสันติภาพระยะยาว?

จากการประเมินของแหล่งข่าวด้านความมั่นคง เป้าหมายของการประชุม GBC ครั้งนี้ไม่ได้จำกัดแค่ “หยุดยิง” แต่ยังรวมถึงการวางโครงสร้างเพื่อจัดตั้งกลไกเฝ้าระวังตามแนวชายแดน การยุติการส่งเสริมกำลังทหารเพิ่มเติม และการหารือเพื่อแก้ไขปัญหาพื้นที่พิพาทในระยะยาว

อีกทั้งยังมีสัญญาณว่าอาจมีการหยิบยกข้อเสนอของฝ่ายไทย ที่เคยนำเสนอก่อนหน้านี้ เช่น การใช้ภาพถ่ายดาวเทียมร่วมกัน หรือการตั้งศูนย์ประสานปฏิบัติถาวรตามแนวชายแดนมาพิจารณาในเวทีนี้ด้วย