การนอนหลับช่วยให้สมองเข้าสู่โหมดซ่อมแซมเพื่อกำจัดอนุมูลอิสระ

การนอนหลับไม่เพียงเป็นกิจกรรมที่ทำให้ร่างกายเราได้พักผ่อนและซ่มแซมร่างกายจากการทำงานมาทั้งวัน งานวิจัยจากประเทศจีนชิ้นล่าสุด เปิดเผยว่า การนอนหลับอย่างมีคุณภาพ ยังช่วยสมองทำความสะอาด ชะล้างและกำจัดอนุมูลอิสระที่เกิดจากออกซิเจน ซึ่งสะสมในระหว่างที่เราตื่น

งานวิจัยที่ตีพิมพ์ในวารสาร Cell Metabolism ได้ถอดรหัสการทำงานของไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ หรือ H₂O₂ ซึ่งได้จากกระบวนการเมแทบอลิซึม เพื่อทำหน้าที่เป็นสัญญาณโมเลกุลในการกระตุ้นการนอนหลับและฟื้นฟูสมดุลในสมอง

ก่อนอื่นเรามาทำความรู้จักกับเจ้าสาร H₂O₂ กันก่อน 

H₂O₂ มีอยู่ในสิ่งมีชีวิตทุกชนิด เป็นสิ่งจำเป็นในการควบคุมกระบวนการทางชีวภาพอินทรีย์ บทบาทสำคัญที่ใช้ในทางการแพทย์ คือ ล้างพิษในร่างกาย โดยไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์จะออกซิไดซ์สารพิษและแบคทีเรีย และสร้างเกราะป้องกันต่อไวรัส เมื่อใช้อย่างถูกต้องในเครื่องสำอาง สารละลายไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์จะเพิ่มประสิทธิภาพและทำให้ร่างกายดูดซึมได้ง่ายขึ้น

ในงานวิจัยล่าสุดนี้ นักวิจัยพบประโยชน์ของสารตัวนี้ที่เกิดขึ้นสมองของเรา เมื่อยามที่เราหลับสนิท โดยพวกเขา พบว่า เมื่อระดับ H₂O₂ ในเซลล์ประสาทที่ควบคุมการนอนหลับเพิ่มสูงขึ้น สมองจะเปลี่ยนไปสู่ "โหมดซ่อมแซม" และกำจัดการสะสมของสารอนุมูลอิสระ ซึ่งนำไปสู่โรคสมองเสื่อมเมื่อายุมากขึ้น

นี่เป็นคำตอบที่ตอกย้ำปริศนาอันยาวนานที่อยู่คู่กับประวัติศาสตร์ของมนุษย์ ที่บอกว่าทำให้การนอนหลับจึงมีความสำคัญและจำเป็นต่อการทำงานทางชีวภาพของร่างกาย 

แม้ว่านักวิทยาศาสตร์ทั่วโลกจะได้ระบุการเปลี่ยนแปลงในระดับโมเลกุลบางอย่างที่เกิดขึ้นในสมองระหว่างการนอนหลับแล้ว แต่หลิว ต่านเฉียน นักวิจัยจากศูนย์เพื่อความเป็นเลิศด้านวิทยาศาสตร์สมองและเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ในเซี่ยงไฮ้ ซึ่งสังกัดสถาบันวิทยาศาสตร์แห่งจีน และเป็นผู้นำการศึกษานี้ กล่าวว่า นี่เป็น "ครั้งแรก" ที่พวกเขาได้อธิบายอย่างครบถ้วนว่าโมเลกุลหนึ่งทำงานในสมองอย่างไร

ย้อนกลับไปในปี ในปี 1994 E. Reimund นักพยาธิวิทยาจากโรงเรียนแพทย์เท็กซัสเทค ได้เสนอทฤษฎีเกี่ยวกับการนอนหลับที่เรียกว่า "ทฤษฎีการไหลของอนุมูลอิสระ" ซึ่งอธิบายว่า อนุมูลอิสระที่สะสมในสมองระหว่างการตื่นอาจเป็นหนึ่งในสัญญาณที่กระตุ้นการนอนหลับ และการนอนหลับทำหน้าที่เป็นวิธีการกำจัดอนุมูลอิสระส่วนเกิน

เนื่องจากในเซลล์ประสาทควบคุมการนอนหลับ การเปลี่ยนแปลงของ H₂O₂ จะเริ่มขึ้นตั้งแต่ระยะแรกของการนอน และเพิ่มจำนวนมากขึ้น ในระหว่างที่เราหลับสนิท ระหว่างนั้น มันก็จะเข้าไปกำจัดเอาอนุมูลอิสระตัวก่อโรค ออกจากสมอง

กลับกันหากนอนไม่ดี หรืออดนอน จะไม่พบการเพิ่มขึ้นของ H₂O₂ สารอนุมูลอิสระก็จะสูงขึ้น กระตุ้นการตอบสนองการอักเสบในสมอง หรือการสะสมของคราบโปรตีน ที่จะนำไปสู่การเกิดภาวะสมองเสื่อมได้