"หวยเกษียณ" จะช่วยคนไทยมีเงินเก็บยามเกษียณได้จริงหรือ?

หวยเกษียณ: นวัตกรรมการออมรูปแบบใหม่จากรัฐบาล ที่ผสานความตื่นเต้นของการลุ้นรางวัลเข้ากับการออมเงินเพื่อวัยเกษียณอย่างยั่งยืน มาพร้อมข้อดี-ข้อเสียที่ต้องพิจารณา ร่วมถกเถียงและหาคำตอบไปพร้อมกันว่า "หวยเกษียณ" จะเป็นทางออกหรือสร้างปัญหาใหม่ให้สังคมไทย?

หวยเกษียณ: ทางเลือกใหม่เพื่อการออมระยะยาว

ปัญหาการขาดเงินออมเพื่อวัยเกษียณของคนไทยเป็นเรื่องท้าทายที่ภาครัฐต้องเร่งแก้ไข เพราะในไม่กี่ปีข้างหน้าประเทศไทยจะก้าวเข้าสู่สังคมสูงวัยอย่างเต็มตัว ประชากรวัยทำงานจะลดลงขณะที่ผู้สูงอายุจะเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง หากประชาชนส่วนใหญ่ยังไม่มีเงินเก็บเพียงพอไว้ใช้ยามเกษียณ ก็จะกลายเป็นปัญหาสังคมที่รัฐบาลต้องแบกรับภาระในการดูแล ด้วยเหตุนี้ นายเผ่าภูมิ โรจนสกุล รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง จึงเปิดเผยว่ากระทรวงการคลังกำลังพิจารณานำ "หวยเกษียณ" หรือ "สลากเกษียณ" มาใช้ เพื่อสร้างแรงจูงใจให้คนไทยหันมาออมเงินมากขึ้น โดยอาศัยนิสัยรักความเสี่ยงที่มีอยู่แล้วของคนไทย

แนวคิดและรูปแบบการซื้อ

แนวคิดของหวยเกษียณคือการออมที่ผสมผสานความตื่นเต้นของการลุ้นรางวัลเข้าไว้ด้วยกัน โดยจะออกในรูปแบบสลากดิจิทัลให้ประชาชนซื้อในราคาใบละ 50 บาท ผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์ของกองทุนการออมแห่งชาติ (กอช.) เปิดให้ซื้อได้ทุกวันแต่จำกัดเพดานเงินสูงสุดไว้ที่ 3,000 บาทต่อคนต่อเดือน ซึ่งเงินที่ซื้อสลากจะถูกสะสมไว้เป็นเงินออมในบัญชี กอช. และจะถอนออกมาได้เมื่อผู้ซื้อมีอายุครบ 60 ปี ไม่ว่าจะถูกรางวัลหรือไม่ก็ตาม 

กลุ่มเป้าหมายและเงินรางวัล

ในระยะแรกหวยเกษียณจะเปิดให้สมาชิก กอช. ผู้ประกันตนมาตรา 40 และแรงงานนอกระบบซื้อก่อน ซึ่งเป็นกลุ่มที่มักไม่ค่อยมีเงินเก็บออมนัก โดยจะมีการออกรางวัลทุกวันศุกร์ รางวัลที่ 1 มูลค่า 1 ล้านบาท จำนวน 5 รางวัล และรางวัลที่ 2 มูลค่า 1,000 บาท จำนวน 10,000 รางวัล แต่ทั้งนี้โครงสร้างเงินรางวัลอาจมีการปรับเปลี่ยนได้ตามความเหมาะสม 

ประเด็นถกเถียงเรื่องหวยเกษียณ

อย่างไรก็ตาม นายภูมิธรรม เวชยชัย รองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ ได้ออกมาให้สัมภาษณ์ปฏิเสธข้อกล่าวอ้างของพรรคไทยสร้างไทย ที่ระบุว่าหวยเกษียณเป็นสิ่งที่คุณหญิงสุดารัตน์ เกยุราพันธุ์ ประธานพรรคไทยสร้างไทย เป็นผู้คิดค้นขึ้นสมัยที่ยังสังกัดพรรคเพื่อไทย โดยนายภูมิธรรมยืนยันว่าตนในฐานะฝ่ายนโยบายของพรรคเพื่อไทยเป็นผู้ริเริ่มแนวคิดนี้เอง ส่วนประเด็นข้อวิพากษ์วิจารณ์ว่าพรรคเพื่อไทยลอกนโยบายมานั้น เขาไม่ขอเข้าไปยุ่งเกี่ยวกับความขัดแย้ง ให้เป็นดุลยพินิจของสังคมในการตัดสิน

ประโยชน์และผลกระทบ

การนำหวยเกษียณมาใช้กระตุ้นให้คนออมเงินมากขึ้น ถือเป็นไอเดียใหม่ที่อาจเปลี่ยนพฤติกรรมการออมของคนไทยได้ในระยะยาว เพราะเป็นการนำความชอบเสี่ยงโชคมาเป็นตัวดึงดูด แต่ในทางกลับกันเงินที่จ่ายไปก็ไม่สูญเปล่าเหมือนการซื้อหวยทั่วไป แต่จะถูกเก็บสะสมเป็นเงินออมเอาไว้ใช้ในวัยเกษียณนั่นเอง 

อย่างไรก็ดี หากไม่วางกฎเกณฑ์ให้รัดกุม หวยเกษียณก็อาจมีผลเสียในแง่การกระตุ้นนิสัยการพนันของผู้คน จนอาจทำให้บางคนมองข้ามความสำคัญของการประหยัดอดออม หรือลงทุนอย่างมีเป้าหมายไป ดังนั้นควรต้องมีการกำหนดวงเงินซื้อในแต่ละเดือนให้เหมาะสม และต้องให้ความรู้ทางการเงินแก่ประชาชนควบคู่ไปด้วย เพื่อให้เข้าใจว่าหวยเกษียณเป็นเพียงหนึ่งในเครื่องมือการออมเท่านั้น ไม่ใช่หนทางลัดสู่ความร่ำรวย 

นอกจากนี้ยังมีเสียงสะท้อนจากประชาชนว่าการจำกัดเพดานการซื้อไว้ที่ 3,000 บาทต่อเดือน อาจจูงใจให้คนออมได้ไม่มากนัก เพราะต้องใช้ระยะเวลาการออมนานมาก บางคนอยากให้เพิ่มรางวัลมากขึ้น และให้ถอนเงินออกมาใช้ก่อนอายุ 60 ปีได้บ้าง เพื่อเพิ่มแรงจูงใจ ส่วนบางกลุ่มก็กังวลเกี่ยวกับความโปร่งใสในการบริหารจัดการเงินกองทุน เนื่องจากเคยมีตัวอย่างปัญหาการทุจริตในกองทุนต่างๆ ของรัฐมาก่อน รัฐบาลจึงต้องสร้างความเชื่อมั่นในเรื่องนี้ให้ได้ 

บทสรุป

หวยเกษียณจึงเป็นความพยายามของรัฐบาลในการแก้ปัญหาการขาดเงินออมของประชาชน แม้จะมีทั้งข้อดีและข้อเสียที่ต้องพิจารณา แต่หากออกแบบกติกาได้ดี บริหารจัดการอย่างโปร่งใส และให้ความรู้กับประชาชนอย่างต่อเนื่อง ก็น่าจะช่วยปลูกฝังวินัยการออมในหมู่คนไทย และบรรเทาปัญหาสังคมสูงวัยในระยะยาวได้ไม่มากก็น้อย

ภาพ Getty Images