ไขข้อสงสัย หากเคยติดโควิดมาก่อน จะช่วยลดเสี่ยงป่วยรุนแรงได้นานเพียงใด?
หมอธีระ เผยงานวิจัย หากเคยติดเชื้อมาก่อน จะช่วยลดเสี่ยงป่วยรุนแรงได้นานเพียงใด? เช็กรายละเอียดเพิ่มเติมที่นี่
ศ.นพ.ธีระ วรธนารัตน์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์ข้อความแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับสถานการณ์โควิด ผ่านทางเฟซบุ๊ก Thira Woratanarat โดยระบุว่า
"18 กุมภาพันธ์ 2566
เมื่อวานทั่วโลกติดเพิ่ม 87,301 คน ตายเพิ่ม 519 คน รวมแล้วติดไป 678,367,359 คน เสียชีวิตรวม 6,788,478 คน
5 อันดับแรกที่ติดเชื้อสูงสุดคือ ญี่ปุ่น ไต้หวัน รัสเซีย เกาหลีใต้ และสหรัฐอเมริกา
เมื่อวานนี้จำนวนติดเชื้อใหม่มีประเทศจากยุโรปและเอเชียครอง 7 ใน 10 อันดับแรก และ 15 ใน 20 อันดับแรกของโลก
จำนวนติดเชื้อใหม่ในแต่ละวันของทั่วโลกตอนนี้ มาจากทวีปเอเชียและยุโรป รวมกันคิดเป็นร้อยละ 87.4 ของทั้งโลก ในขณะที่จำนวนการเสียชีวิตคิดเป็นร้อยละ 75.72
อัปเดตการระบาดในอเมริกา
ล่าสุดข้อมูลจาก US CDC ชี้ให้เห็นว่า ไวรัสโควิด-19 สายพันธุ์ Omicron XBB.1.5 ได้ครองการระบาดทั่วประเทศแล้ว ตรวจพบกว่า 80% ของการติดเชื้อใหม่ทั้งหมด และเป็นสายพันธุ์หลักของการระบาดทั่วทุกภูมิภาคของอเมริกา
...อัพเดตความรู้โควิด-19
"หากเคยติดเชื้อมาก่อน จะช่วยลดเสี่ยงป่วยรุนแรงได้นานเพียงใด?"
ถ้าเราจำกันได้ เคยนำเสนอข้อมูลวิชาการที่ชี้ให้เห็นแล้วว่า การฉีดวัคซีนนั้นมีประโยชน์ ช่วยลดป่วยรุนแรงและเสียชีวิตได้แน่นอน อย่างไรก็ตามประสิทธิภาพในการลดเสี่ยงป่วยรุนแรงนั้นจะลดลงเมื่อเวลาผ่านไป โดยเฉลี่ยแล้วจะป้องกันได้ราว 7-11 เดือน คำถามที่หลายคนค้างคาใจกันมานานว่า ถ้าเคยติดเชื้อโควิด-19 มาก่อนล่ะ จะเกิดภูมิคุ้มกันในร่างกายแล้วช่วยลดเสี่ยงติดเชื้อซ้ำ ลดป่วย และลดป่วยรุนแรงได้จริงไหม และได้นานเท่าใด
งานวิจัยล่าสุดเผยแพร่ในวารสารการแพทย์ระดับสากล The Lancet เมื่อวันที่ 16 กุมภาพันธ์ที่ผ่านมา ได้ทำการทบทวนงานวิจัยทั่วโลกอย่างเป็นระบบและวิเคราะห์อภิมาน เพื่อหาคำตอบให้เรา ผลการศึกษาจากงานวิจัย 65 ชิ้นจาก 19 ประเทศทั่วโลก พบว่า
...การติดเชื้อซ้ำ (Reinfection)...
การที่เคยติดเชื้อมาก่อนจะช่วยลดเสี่ยงติดเชื้อซ้ำสำหรับสายพันธุ์ก่อนๆ (สายพันธุ์ดั้งเดิม, อัลฟ่า, และเดลต้า) ได้ราว 78% ณ 10 เดือน แต่การติดเชื้อมาก่อนนั้น จะลดเสี่ยงติดเชื้อซ้ำจากสายพันธุ์ Omicron (BA.1 และ BA.2) ได้น้อยลงมาก เหลือราว 50% ณ 3 เดือนเท่านั้น และเหลือเพียง 36% ณ 10 เดือน
...การติดเชื้อแล้วมีอาการป่วย (symtomatic infection)...
การที่เคยติดเชื้อมาก่อนจะช่วยลดเสี่ยงติดเชื้อแล้วป่วย สำหรับสายพันธุ์ก่อนๆ (สายพันธุ์ดั้งเดิม, อัลฟ่า, และเดลต้า) ได้ราว 75% ณ 12 เดือน แต่การติดเชื้อมาก่อนนั้น จะลดเสี่ยงติดเชื้อแล้วป่วย จากสายพันธุ์ Omicron (BA.1) ได้น้อยลงมาก เหลือราว 50% ณ 6 เดือนเท่านั้น และเหลือเพียง 25% ณ 12 เดือน
...การป่วยรุนแรง (severe disease)...
การที่เคยติดเชื้อมาก่อนจะช่วยลดเสี่ยงป่วยรุนแรง สำหรับสายพันธุ์ก่อนๆ (สายพันธุ์ดั้งเดิม, อัลฟ่า, และเดลต้า) รวมถึงจากสายพันธุ์ Omicron (BA.1) ได้ราว 80-90% ณ 12 เดือน
ผลการศึกษาข้างต้น ชี้ให้เห็นว่า ในยุคปัจจุบันที่มีการระบาดของสายพันธุ์ Omicron ตั้งแต่ปีก่อนและต่อเนื่องมาจนถึงปัจจุบันนั้น แม้คนที่เคยติดเชื้อมาก่อน ก็จะมีโอกาสติดเชื้อซ้ำได้มากหลัง 3 เดือนเป็นต้นไป นอกจากนี้ติดเชื้อแล้วก็มีโอกาสเกิดอาการป่วยได้เช่นกัน
ในขณะที่ประสิทธิภาพในการป้องกันหรือลดเสี่ยงป่วยรุนแรงนั้น การติดเชื้อมาก่อนนั้นจะช่วยลดเสี่ยงป่วยรุนแรงได้ราว 12 เดือน ระยะเวลาเทียบเท่ากับการฉีดวัคซีนดังที่เราเห็นจากการศึกษาก่อนหน้านี้ นี่จึงอาจเป็นเหตุผลอธิบายปรากฏการณ์ที่ทั่วโลกมีอัตราการป่วยนอนโรงพยาบาลและเสียชีวิตลดลงในช่วงสองเดือนที่ผ่านมา ซึ่งนอกจากจะเป็นผลมาจากการฉีดวัคซีนแล้ว ยังน่าจะมาจากการที่ในช่วงปีที่ผ่านมานั้นมีคนติดเชื้อจำนวนมากมายด้วย เน้นย้ำกันอีกครั้งว่า การติดเชื้อแต่ละครั้งก็ตามมาด้วยความเสี่ยงเสมอ ทั้งเรื่องป่วย ป่วยรุนแรง ตาย และ Long COVID นอกจากนี้ประสิทธิภาพในการป้องกันนั้นย่อมลดน้อยถอยลงได้ตามกาลเวลา พฤติกรรมป้องกันตัวอย่างสม่ำเสมอจึงเป็นเรื่องจำเป็น
และที่สำคัญอีกเรื่องคือ การฉีดวัคซีน ถือเป็นสิ่งที่ควรปฏิบัติ โดยเฉพาะอย่างยิ่งคนที่มีความเสี่ยงในชีวิตประจำวัน รวมถึงคนสูงอายุ มีโรคเรื้อรัง อ้วน น้ำหนักเกิน ฯลฯ
การป้องกันตัวไม่ให้ติดเชื้อ หรือไม่ติดเชื้อซ้ำ ย่อมดีที่สุด
ระมัดระวังพฤติกรรมเสี่ยง สถานที่เสี่ยง
ช่วยกันปรับปรุงสภาพแวดล้อม ที่อยู่ ที่กินดื่ม ที่ทำงาน ที่เรียน ให้ระบายอากาศให้ดีกว่าในอดีต
ใส่หน้ากากอย่างถูกต้อง จะช่วยลดเสี่ยงโควิด-19 และ PM2.5 ลงไปได้มาก
อ้างอิง
Past SARS-CoV-2 infection protection against re-infection: a systematic review and meta-analysis. The Lancet. 16 February 2023."
ภาพจาก รอยเตอร์/AFP