ดีต่อใจด้วย “ดีบัว” ช่วยบำรุงหัวใจ-สมอง ลดความดัน ตำหรับยาอาเซียน

“ดีบัว” มีสรรพคุณที่สืบทอดบอกกล่าวมานับร้อยปีว่า ช่วยบำรุงหัวใจ กินแล้วหัวใจชุ่มชื่น

ในการศึกษาใหม่ๆ และประสบการณ์ในปัจจุบัน พบว่าดีบัวช่วยขยายหลอดเลือดหัวใจ ช่วยเพิ่มการไหลเวียนเลือด ช่วยบรรเทาอาการในโรคเส้นเลือดหัวใจตีบให้ดีขึ้น

มีผู้ป่วยบางรายที่อาการเส้นเลือดตีบที่ไม่รุนแรงนัก คุณหมอจะจับผ่าตัดแต่คนไข้ยังไม่อยาก พอได้มากินดีบัวเป็นประจำสม่ำเสมอก็บรรเทาอาการไปได้

ดีบัว คืออะไรกันแน่

ดีบัวไม่ใช่บัวต้นดีที่ไม่เน่า

แต่ดีบัว คือ ต้นอ่อนในเมล็ดของบัว ผู้ที่เคยซื้อฝักบัวแล้วนั่งแกะเมล็ดบัวกินนั้น ย่อมเคยสัมผัสเนื้อรสมันๆ ของเมล็ดบัว และตรงส่วนข้างในที่มีรสขมๆ เป็นเส้นขาวๆ เขียวๆ นั้น คือดีบัวหรือต้นอ่อนนั่นเอง

นอกจากนี้ เข้าใจว่าคนไทยเรียก ดีบัว เนื่องจากคำว่า ดี มีความหมายอีกอย่างหนึ่งว่า อวัยวะในมนุษย์และสัตว์ที่ผลิตของเหลวชนิดหนึ่งมีรสขม คนไทยจึงนำเอารสขมแบบดีมาตั้งชื่อส่วนหนึ่งของบัวว่า ดีบัว ซึ่งมีรสขม

ดีบัวรสขมเป็นยาดีมาแต่ดั้งเดิมเพราะ ในรสขมมีสารกลุ่มอัลคาลอยด์หลายชนิด มีอยู่ชนิดหนึ่งชื่อ “เมธิลคอรีพอลลีน” (methylcorypalline) ออกฤทธิ์ขยายหลอดเลือดเลี้ยงหัวใจ

ชาวบ้านบอกว่าดีบัวเป็นยาแก้โรคหัวใจที่ราคาถูกกว่ายาแผนปัจจุบันมาก เพราะหาง่ายให้ผลทางการรักษาดี

นอกจากนี้ ในการศึกษาทางเภสัชวิทยา ดีบัวมีฤทธิ์ช่วยลดความดันโลหิต และพบว่าช่วยให้นอนหลับดีด้วย

ถ้ามองรอบบ้านสืบค้นภูมิความรู้แต่โบราณในถิ่นอาเซียนไปถึงจีนและอินเดีย ก็พบการใช้ประโยชน์ตรงกันหมด มีสรรพคุณ บำรุงหัวใจ บำรุงสมอง แก้ช้ำใน แก้กระหายน้ำ และบอกว่าใช้ได้ดีกับหลอดลมอักเสบด้วย

วิธีกิน ถ้าคนปกติอยากกินของกินเล่นก็ลองจัดเมนูเม็ดบัวกินเล่นบ้าง ก็จะได้กินดีบัวที่อยู่ในไส้เมล็ดบัว ซึ่งก็จะได้สรรพคุณดีบัวไปด้วย

แต่ถ้าต้องการ “จัดเต็ม” ให้สรรพคุณดีบัวออกฤทธิ์เต็มๆ นั้น ปัจจุบันหาซื้อได้ทั้งแบบดีบัวแห้งและดีบัวบดผงใส่แคปซูลกันแล้ว แต่พี่น้องเกษตรกรไปเก็บฝักบัวมาแล้วแกะเอาดีบัวมาล้าง ตากแห้ง แห้งแล้วให้อบหรือคั่วให้แห้งสนิทอีกที หาภาชนะที่มีฝาปิดเก็บดีบัวแห้งแบบนี้ได้เป็นปี เวลาใช้นำมาสัก 1 หยิบมือใส่ แก้วเติมน้ำร้อนแบบชงชา ปล่อยให้ยาละลายออกฤทธิ์สัก 15 นาที กินครั้งละ 1 แก้ว เช้าเย็น

หรือใครมีเวลามากๆ จะนำดีบัวแห้งไปบดผง หาซื้อแคปซูลมาใส่ เก็บไว้กินง่ายไม่มีรสขม ได้สรรพคุณดีเช่นกัน

ดีบัวที่กล่าวถึงนี้ ตามตำราและการศึกษานั้น ใช้ดีบัวจาก บัวหลวง มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Nelumbo nucifera Gaertn. หรือเป็นบัวที่เรานำมาบูชาพระพุทธหรือถวายพระภิกษุนั่นเอง ส่วนใหญ่ที่นำมาเป็นยาก็จะเลือกเอาบัวหลวงชนิดสีขาวหรือเขียว

อันที่จริงบัวหลวงหรือพวกบัวก้านแข็งทุกชนิด นำไปใช้เป็นยาได้ทุกส่วน ตั้งแต่ดอกลงไปถึงรากเหง้าในโคลนตม

จึงขอแนะนำสรรพคุณของบัวส่วนต่างๆ อย่างย่อ ดังนี้

เนื้อฝัก มีรสฝาด
แก้ท้องเสีย แก้พิษเห็ดเมา

ดีบัว ได้กล่าวไว้ข้างต้นแล้ว แต่ถ้าว่ากันตำรายาไทย ดีบัว รสขม ขยายหลอดเลือดหัวใจ แก้กระหายน้ำ แก้น้ำกามเคลื่อนขณะหลับ (อาการฝันเปียก) และแก้อาเจียนเป็นโลหิต

ใบบัวและก้านบัว นึกไม่ถึงล่ะซิว่านำมาทำยาได้ ใบบัวอ่อน รสฝาด เปรี้ยว มีวิตามินซีสูง ส่วนใบบัวแก่ ช่วยแก้ไข้ บำรุงเลือด ใบบัวนำมาตากแห้งเป็นชาชงแก้ไข้ได้ สำหรับก้านบัว ใช้เป็นยาห้ามเลือด

และรากบัว รสหวานมัน นำไปต้มกินน้ำเป็นยาชูกำลังได้ทั้งชายหญิง ถ้าเป็นสตรีที่ตั้งครรภ์จะช่วยบำรุงครรถ์ด้วย และรากบัวยังแก้ร้อนใน กระหายน้ำได้ดี เหมาะกับรับลมร้อนที่กำลังมาถึง

ทุกปีมีวันแห่งความรัก และมักจะใกล้กับวันมาฆบูชา ถ้ารักใครจริงอยากให้หัวใจเขาซู่ซ่าส์ มีกำลังวังชาดีๆ และมีจิตใจสงบเย็นด้วยยาดีสัญลักษณ์พุทธะ ก็ให้นึกถึงดีบัว ดีต่อหัวใจของเรา