รวมยาสมุนไพรไทย ช่วยอาการทางเดินหายใจ สร้างภูมิต้านทาน

จากการแพร่ระบาดของไวรัสโควิด-19 ซึ่งส่งผลต่อระบบทางเดินหายใจและปอดของเรา ทั้งต่อ เด็ก ผู้ใหญ่วัยทำงานและผู้สูงอายุต่างก็ได้รับผลกระทบโดยทั่วกัน แม้ว่าเราจะหาวิธีป้องกันกับไวรัสดังกล่าว และใส่ใจในสุขภาพรวมทั้งหายาบำรุง สมุนไพรบำรุงปอดต่างๆ เพื่อเป็นการป้องกันและรักษาร่างกายให้มีสุขภาพที่แข็งแรงแล้วนั้น ในทางการแพทย์แผนไทยกล่าวไว้ว่า ระบบทางเดินหายในเป็นเรื่องเกี่ยวกับปอดและเสมหะ ทำงานร่วมกันระหว่างธาตุน้ำและธาตุดิน หากเกิดความไม่สมดุลก็จะทำให้ร่างกายเกิดภาวะผิดปกติทำให้เกิดอาการเสมหะกำเริบ เช่น อาการไอ หอบหืด เจ็บคอ ปอดบวม อาการหวัด โรคภูมิแพ้ โรคปอด โรคเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจและอื่นๆอีกหลายชนิด  วันนี้ trueID รวบรวมหลากหลายสมุนไพรไทยมาให้แล้ว จะมีอะไรบ้างไปดูกัน

สมุนไพรหรือรสยาที่ช่วยเกี่ยวกับอาการเสมหะกำเริบ คือ 

สมุนไพรรสเปรี้ยว - บำรุงธาตุน้ำ ใช้แก้ในทางเสมหะ แก้กระหายน้ำ แก้ไอ กัดเสมหะ ฟอกโลหิตระดู สตรี บำรุงเลือด เช่น มะขามป้อม มะนาว ฝักส้มป่อย มะขาม สมอไทย  มะขามแขก

ยารสขม - แก้ทางดีและโลหิต บำรุงน้ำดี ช่วยย่อยอาหาร ใช้ในยา แก้ไข้ เจริญอาหาร แก้ร้อนใน  เช่น   บอระเพ็ด  โกฐกะกลิ้ง ยาดำ ฟ้าทะลายโจร ดีบัว ขี้เหล็ก  ระย่อม บวบขม กะดอม

ยารสหวาน - ซึมซาบไปตามเนื้อ  เช่น ชะเอมเทศ   ชะเอมไทย   น้ำตาลกรวด  น้ำตาลทรายแดง  หญ้าหวาน ส่วนใหญ่พบในตำรับยาบำรุงกำลัง แก้อ่อนเพลีย 

สาธารณสมบัติ

พลูคาว (ผักคาวตอง) (Saururaceae)  จัดเป็นสมุนไพรที่อยู่ในกลุ่มที่ช่วยกระตุ้นภูมิคุ้มกันของร่างกาย ทำให้ต่อต้านเชื้อไวรัสต่าง ๆ ได้ดีมากขึ้น ทางแผนไทยพบว่าสมุนไพรพลูคาวทั้งต้น เป็นสมุนไพรรสเผ็ดคาว มีสรรพคุณแก้โรคระบบทางเดินหายใจ ออกฤทธิ์ที่ปอด และตับ เป็นยาดับพิษร้อน แก้น้ำเหลืองเสีย โดยตัวยาจะเข้าไปบำรุงและปรับสมดุลระบบน้ำเหลือง ซึ่งเป็นระบบภูมิคุ้มกันที่ต่อต้านสิ่งแปลกปลอมโดยตรง เมื่อระบบน้ำเหลืองมีความสมดุลมากขึ้น ร่างกายจึงมีความสามารถในการต่อต้านเชื้อโรคดีมากขึ้น

ทางวิทยาศาสตร์พบว่าสารสำคัญในพลูคาว คือ สารรูทิน (Rutin) และเควอเซทิน (Quercitrin) เป็นสารในกลุ่ม flavonoid ซึ่งมีคุณสมบัติเด่นในการออกฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ต้านไวรัสโดยเฉพาะไวรัสที่ก่อให้เกิดอาการทางระบบหายใจ ต้านการ อักเสบ และเสริมสร้างภูมิคุ้มกันในร่างกาย กระตุ้นเซลล์เม็ดเลือดขาวให้ทำงานได้ดีมากขึ้น  จากงานวิจัยพบว่าสาร Rutin สามารถลดสารที่ก่อให้เกิดการอักเสบภายในปอด และยับยั้งกระบวนการที่ก่อให้เกิดความเสียหายกับเนื้อเยื่อปอดได้ และสาร Quercitrin มีผลในการยับยั้งไม่ให้ไวรัสเข้าสู่เซลล์ และกระบวนการรวมกันของเซลล์ไวรัส

CC BY 2.5

มะขามป้อม (Indian Gooseberry) มีสรรพคุณในการขับเสมหะและแก้ไอ บรรเทาอาการเจ็บคอ ใช้แก้ไอแห้ง ไม่มีเสมหะ มีอาการริมฝีปากแห้ง และรู้สึกร้อนในอก ไอที่มาจากทรวงอกจนเจ็บชายโครง หรือไอมานานแล้วไม่หาย เหมาะกับคนที่เป็นหวัด อาการเสมหะเรื้อรัง และช่วยบรรเทาอาการไอเรื้อรังได้เป็นอย่างดีอีกด้วย โดยใช้ผลสดจิ้มเกลือหรือตำคั้นเอาน้ำดื่ม มะขามป้อมมีรสฝาดเปรี้ยวหลังจากกลืนลงคอไปแล้วจะมีรสหวานชุ่มชื่นคอมาก

สาธารณสมบัติ

มะนาว (Lime) เป็นไม้ผลชนิดหนึ่ง ผลมีรสเปรี้ยวจัด จัดอยู่ในสกุลส้ม (Citrus) ผลสีเขียว เมื่อสุกจัดจะเป็นสีเหลือง เปลือกบาง ภายในมีเนื้อแบ่งกลีบๆ ชุ่มน้ำมาก นับเป็นผลไม้ที่มีคุณค่า นิยมใช้เป็นเครื่องปรุงรส นอกจากนี้ยังถือว่ามีคุณค่าทางโภชนาการและทางการแพทย์ด้วย รสเปรี้ยว ช่วยในการกัดเสมหะ แก้ไอ

สาธารณสมบัติ

เปลือกและผิวของพืชตระกูลส้ม (Citrus)โดยทางแผนไทยมีการนำส่วนของเปลือกและผิวส้มมาใช้ในการรักษาแก้อาการไอ ชุ่มคอ กัดเสมหะ แก้ลมวิงเวียน หน้ามืด แก้ลมจุกในท้อง โดยตัวยาจะสามารถออกฤทธิ์ได้ดีในระบบทางเดินหายใจส่วนบน และสามารถกระจายเลือดลมในร่างกายได้ดี โดยวีธีการทานจะแนะนำให้ทานพร้อมเปลือกและผิวเพราะมีสารสำคัญที่ช่วยในการรักษาอยู่ เมนูแนะนำ เช่น เมี่ยงคำ

ทางวิทยาศาสตร์พบว่าสารสำคัญในพืชตระกูลส้ม คือ สารเฮสเพอริดิน (hesperidin) รูทิน (rutin) และนาริง เป็นสารในกลุ่ม flavonoid อีกชนิดที่เป็นสารยับยั้งขบวนการทำลายเซลล์ ต้านการอักเสบ เสริมประสิทธิภาพในการต้านอนุมูลอิสระของวิตามินซี ยับยั้งการปลดปล่อยฮีสตามีนที่ก่อให้เกิดอาการแพ้จากเซลล์ปอด กระตุ้นการทำงานเซลล์เม็ดเลือดขาวให้ต่อต้านสิ่งแปลกปลอมได้ดีมากขึ้น

สาธารณสมบัติ

กระเทียม (Garlic) เป็นยาบำรุงร่างกาย รับประทานเป็นยาแก้อักเสบในปอดในอก แก้เสลดจะใช้กระเทียมสดและขิงสดอย่างละเท่าๆกัน ตำให้ละเอียดละลายกับน้ำอ้อยสด คั้นน้ำแล้วจิบช่วยแก้ไอขับเสมหะและทำให้เสมหะแห้งหรือจะคั้นกระเทียมกับน้ำมะนาวเติมเกลือใช้จิบหรือกวาดคอก็ได้ เพื่อใช้ขับเสลดในระบบทางเดินหายใจ แก้โรคหืดหอบ แก้ไอให้เสลดแห้ง บำรุงปอด

สาธารณสมบัติ

กะเพรา (Sweet Basil) เป็นสมุนไพรรสร้อน สรรพคุณหลัก คือ ขับลม แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ แต่สรรพคุณที่มากกว่านั้นคือ บำรุงธาตุ ปรับธาตุในร่างกาย ช่วยให้ร่างกายอบอุ่น ป้องกันอาการหวัด ปรับสมดุลระบบภูมิต้านทาน และยังพบว่ามีการใช้ใบกะเพรา ร่วมกับสมุนไพรชนิดอื่นในการรักษากลุ่มอาการของระบบทางเดินหายใจ ได้แก่ ตำรับยาประสะมะแว้ง  มีสรรพคุณใช้บรรเทาอาการ ไอ มีเสมหะ ทำให้ชุ่มคอ ขับเสมหะ

ทางวิทยาศาสตร์พบว่าสารสำคัญในกะเพรา คือ โอเรียนทิน (orientin) และไวซีนิน (vicenin) ซึ่งเป็นสาร flavonoid มีฤทธิ์เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ป้องกันไม่ให้ไวรัสเข้าสู่เซลล์ และอีกสารหนึ่งที่สำคัญ คือ สารยูจีนอล (eugenol) ในน้ำมันกะเพรา มีฤทธิ์ลดการอักเสบโดยยับยั้งการสังเคราะห์สารพรอสตาแกลนดิน (prostaglandin) 

CC BY-SA 3.0

ตะไคร้ (Lemon Grass) เป็นพืชล้มลุก ในวงศ์หญ้า (Poaceae) ความสูงประมาณ 4-6 ฟุต ใบยาวเรียว ปลายใบมีขนหนาม ลำต้นรวมกันเป็นกอ มีกลิ่นหอม เป็นช่อยาวมีดอกเล็กฝอยเป็นจำนวนมาก ตะไคร้เป็นพืชที่สามารถนำส่วนต้นหัวไปประกอบอาหาร และจัดเป็นพืชสมุนไพรด้วย คนจีนและคนไทยโบราณ ใช้ตะไคร้รักษาหวัด ไข้หวัดใหญ่ แก้ไข้ ปวดหัว ปวดท้อง เป็นสมุนไพรที่มีฤทธิ์เพิ่มภูมิคุ้มกันได้ดี มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ มีฤทธิ์ต้านอักเสบ ต้านไวรัสหวัด

สาธารณสมบัติ

หอมใหญ่ (Onion) หอมแดง (Shallot)  มีสาร Quercetin มีฤทธิ์ต้านไวรัสไข้หวัดใหญ่ มีฤทธิ์เพิ่มภูมิคุ้มกัน มีฤทธิ์ต้านฮีสตามีน และช่วยขยายหลอดลม หอมสดจะมีน้ำมันหอมระเหยมากกว่าหอมที่ผ่านความร้อน และแก้อาการหวัดได้ดี

สาธารณสมบัติ

พริก (Chili) สารแคปไซซินที่อยู่ในพริก มีคุณสมบัติช่วยลดน้ำมูกหรือสารคัดหลั่งที่ขัดขวางระบบทางเดินหายใจ บรรเทาอาการไอในผู้ป่วยที่เป็นหวัด ไซนัส หรือภูมิแพ้ สารเบต้าแคโรทีนในพริก ยังช่วยป้องกันการคิดเชื้อต่างๆ ในบริเวณเนื้อเยื่อบุผนังช่องปาก จมูก ลำคอ และปอด

สาธารณสมบัติ

ขิง (Ginger) สมุนไพรที่ดีต่อระบบทางเดินหายใจ ช่วยในการรักษาอาการไอและขับเสมหะในลำคำ หรือเสลดในหลอดลม สมุนไพรขิงสรรพคุณรสร้อน จะช่วยในการขยายหลอดลมและขับของเหนียวข้นภายในหลอดลมออกมาได้โดยง่าย มีสารต้านอนุมูลอิสระสูง ช่วยลดความเสี่ยงโรคมะเร็ง 

ภาพโดย Joseph Mucira จาก Pixabay 

น้ำอ้อย (Sugar Cane) ช่วยกำจัดเสมหะหนืดเหนียวข้นได้ดี ทั้งยังเป็นยาอายุวัฒนะ ช่วยบำรุงกำลัง คลายเครียด สรรพคุณช่วยขับปัสสาวะ แก้ร้อนใน แก้ไอและขับเสมหะ ทำให้ชุ่มชื่น และยังช่วยบำรุงกระเพาะได้อีกด้วย

ภาพโดย SERGEN YETKIN จาก Pixabay 

ลูกหม่อน (Mulberry) เป็นสมุนไพรรสเปรี้ยวเย็น สรรพคุณช่วยดับพิษร้อนในร่างกาย บรรเทาอาการกระหายน้ำ ชุ่มคอ แก้ไข้ ตัวร้อนได้ ทางวิทยาศาสตร์พบว่าสารสำคัญในลูกหม่อน คือ สารไมริเซติน (Myricetin) และรูทิน (rutin) เป็นสารในกลุ่ม flavonoid มีฤทธิ์ในการเป็นสารต้านอนุมูลอิสระ ต้านไวรัส และมีกรดคลอโรจีนิก (Chlorogenic acid) เป็นสารประกอบฟีนอล (phenolic compounds) มีสมบัติเป็นสารต้านอนุมูลอิสระได้เช่นกัน 

CC0

ลูกยอ (Noni) โดยจะใช้ลูกยอดิบ นำไปเผาไฟให้สุก แล้วแช่ในน้ำต้มสุก รินเอาแต่น้ำดื่ม สรรพคุณช่วยแก้อาการเจ็บคอ และแก้เสมหะ หรือจะทำเป็นชาลูกยอ ใบอ่อนนำมาลวกกินกับน้ำพริก แกงจืด แกงอ่อม หรือใช้รองกระทงห่อหมก ผัดไฟแดง ลูกยอสุกกินกับเกลือหรือกะปิ ลูกห่ามใช้ตำส้มตำ ปัจจุบันมีการนำลูกยอไปคั้นเป็นน้ำลูกยอ ใช้ดื่มเป็นยาลดความดันโลหิต ทำให้นอนหลับ ป้องกันโรคภูมิแพ้

ภาพโดย taharbekkaye จาก Pixabay 

ขมิ้นชัน (Tumeric) สมุนไพรยอดนิยม เป็นพืชที่มีเหง้าอยู่ใต้ดิน เนื้อของเหง้ามีสีเหลืองเข้มไปจนถึงสีแสด เอกลักษณ์เด่นชัด คือ รสชาติจัดจ้านมีสรรพคุณหลายด้าน สารเคอคูมินในขมิ้นชัน ช่วยลดการอักเสบ ป้องกันระบบหัวใจและหลอดเลือดรวมทั้งปอดด้วย อายุรเวทแนะนำให้ กินขมิ้นชันผง ละลายผสมกับน้ำผึ้ง เพื่อใช้เป็นยาบำรุงปอด รักษาแผลอักเสบในปอด  ขมิ้นชันมีสารต้านอนุมูลอิสระ (Antioxidant) ซึ่งช่วยสร้างภูมิคุ้มกันเยื่อบุทางเดินหายใจให้แข็งแรงขึ้น นำมากินสดๆ หรือผลแห้ง ปัจจุบันมีการทำเป็นผงบรรจุแคปซูลทำให้รับประทานง่าย นอกจากนี้ขมิ้นชันยังช่วยระบบลำไส้ทำงานได้ดี ขับถ่ายดี และทำให้ผิวพรรณสดใส แต่มีข้อระวังและข้อห้ามในผู้ป่วย “ท่อน้ำดีอุดตัน” “นิ่วในถุงน้ำดี” หากต้องการใช้ควรปรึกษาแพทย์

CC BY 3.0

รางจืด (Fresh Trough) สรรพคุณช่วยในการล้างพิษ ทำความสะอาดร่างกาย ปกป้องอวัยวะภายในจากสารพิษสะสมและโลหะหนักทีปนเปื้อนในอาหารและอากาศ อีกหนึ่งสมุนไพรที่โดดเด่นเรื่องการล้างพิษเช่นเดียวกับหญ้าดอกขาว เป็นพืชที่พบหาง่าย ขึ้นง่าย ปลูกได้ทุกที่ รางจืดเป็นสมุนไพรไทยที่ได้รับฉายา “ราชายาแก้พิษ” ช่วยแก้ร้อนแก้เย็น แก้ร้อนในได้ด้วย รางจืดสามารถปกป้องอวัยวะจากสารพิษโลหะหนัก เช่น ตะกั่ว จากการสูดดมเข้ามาสะสมในร่างกายและคั่งค้าง ช่วยขับพิษได้ นำมาชงดื่มเป็นชา หรือกินเป็นเม็ดแคปซูล ผู้ป่วยโรคตับ ไต ต้องปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ และต้องระวังปริมาณในการรับประทานด้วย

CC BY 3.0

หญ้าดอกขาว (Little Ironweed) พืชต้นเล็กแต่มีสรรพคุณมากมาย มีชื่อเรียกอื่นๆ ว่า หมอน้อย หรือหญ้าละออง ถือเป็นตัวถอนพิษ เนื่องจากมีงานวิจัยรองรับว่าสามารถช่วยลดคาร์บอนมอนอกไซด์ที่คั่งค้างในปอดของผู้สูบบุหรี่ได้ดี สามารถนำหญ้าดอกขาวมาล้างทำความสะอาดตามความเหมาะสม ผึ่งลมให้แห้งแล้วนำมาอบความร้อนด้วยอุณหภูมิ 40-45 องศาเซลเซียส นาน 4-6 ชั่วโมง หรือจนกว่าจะแห้ง จากนั้นนำมาบดให้ละเอียดบรรจุซองเยื่อกระดาษ ซองละ 1 กรัม หรือห่อผ้าขาวใส่น้ำร้อน ดื่มเป็น “ชาหญ้าดอกขาว” จิบหลังอาหาร แต่ผู้ป่วยโรคหัวใจ โรคไตต้องล้างไต ต้องระวัง เนื่องจากยาหญ้าดอกขาวมีโพแทสเซียม (เกลือในร่างกาย) สูง

CC BY 3.0

ฟ้าทะลายโจร (Andrographis paniculata) สรรพคุณแก้ไอ แก้ไข้ ช่วยเสริมภูมิคุ้มกัน โดยเฉพาะระบบทางเดินหายใจ ทั้งยังช่วยป้องกันและรักษาหวัด หลอดลมอักเสบ ทอมซินอักเสบ และ ไซนัสอักเสบได้อีกด้วย

CC BY-SA 4.0

เพกา (Oroxylum indicum) สรรพคุณและประโยชน์ รสขมอมฝาด แพทย์แผนจีนใช้เมล็ดมาทำเป็นยาบำรุงปอด กระเพาะ และตับ ช่วยให้เจริญอาหาร แก้ร้อนใน เจ็บคอ แก้ไอ เนื่องจากโรคหลอดลมอักเสบเรื้อรัง และ วัณโรคปอด บรรเทาอาการแน่นหน้าอก บำรุงปอด รักษาวัณโรคปอด

CC BY-SA 3.0

หนุมานประสานกาย (Schefflera leucantha) อีกหนึ่งสมุนไพรที่ใช้ในการบำรุงปอด ป้องกันและต่อสู้กับไข้หวัด  ใบหนุมานประสานกายนำไปใช้รักษาโรคหอบหืด รักษาวัณโรคปอด แก้ไอ รักษาโรคหลอดลมอักเสบ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

CC BY-SA 3.0

มะแว้ง (Solanum violaceum) สรรพคุณช่วยแก้ไอและชุ่มคอ สามารถทานได้ทั้งเป็นอาหารและยา ปัจจุบันมีการผลิตเป็นยาอมมะแว้ง ยาน้ำแก้ไอมะแว้งออกมาจำหน่าย

อาหารสีขาวธรรมชาติ ตามตำราแพทย์แผนจีน ซึ่งช่วยบำรุงปอด อาทิ สาลี่ ตำรับแพทย์แผนจีน มีฤทธิ์ช่วยแก้กระหายน้ำ คอแห้ง แก้ไอ ขับเสมหะ ดีต่อระบบทางเดินหายใจ, หัวไชเท้า ช่วยแก้ไอ ขับเสมหะ ช่วยย่อยได้ดี, สมหวัง หรือชื่อเดิมว่า “แห้ว” แก้ไอ เจ็บคอ แก้ไขปัญหาเสมหะจากลมร้อนภายนอกมากระทบ นอกจากนี้ข้อแนะนำตามแพทย์แผนจีนให้ฝึกลมหายใจชี่กง ช่วยให้เส้นลมปราณไหลเวียนได้ดี มีผลดีต่อระบบทางเดินหายใจ

สมุนไพรใกล้ตัวเหล่านี้สามารถหาทานได้ในชีวิตประจำวัน และที่สำคัญไม่เกิดผลเสียต่อร่างกาย สามารถทานเพื่อเสริมสร้างและกระตุ้นภูมิคุ้มกัน ร่วมกับการพักผ่อนให้เพียงพอ ออกกำลังกายเป็นประจำ นอกจากนี้ก็ควรป้องกันไวรัสจากภายนอก โดยการสวมใส่หน้ากากอนามัย เมื่อจำเป็นต้องเข้าไปในที่แออัด กินร้อน ช้อนกลางของตัวเอง และล้างมืออยู่เสมอ วิธีง่าย ๆ เพียงเท่านี้เราก็สามารถสร้างเกราะป้องกันขึ้นมาได้ และห่างไกลจากเชื้อไวรัสCOVID-19นี้ได้แน่นอน

ข่าวที่เกี่ยวข้อง : 

• เช็กที่นี่! แจกฟ้าทะลายโจรฟรีที่ไหนบ้าง โดยไม่คิดค่าใช้จ่าย
• เปิดวิธีรับกล้าไม้ 'ฟ้าทะลายโจร' ฟรี! ที่สวนพฤกษศาสตร์พุแค จ.สระบุรี
  
• ข้อควรระวัง ข้อแนะนำ การใช้ "ฟ้าทะลายโจร"
• ปลูกผัก 6 ชนิด สู้วิกฤตโควิด-19
• #ของมันต้องมี เปิดสรรพคุณ “กระชาย” สมุนไพร
• วิธีปลูก กระชายขาว ด้วยตัวเอง ราคาแพงนัก ปลูกไว้กินเองเลย

--------------------

เกาะติดสถานการณ์โควิด-19  ทันความเคลื่อนไหว ได้ความรู้ที่ถูกต้อง ส่งตรงถึงมือคุณ
คลิกเลย!! >>> รู้ทันกันโควิด <<< หรือ กด *301*35# โทรออก

ข้อมูล : Thai Herb , Wikipedia , กรุงเทพธุรกิจ