WHO ชี้วิกฤต วัยรุ่น 15 ล้านคนทั่วโลกสูบบุหรี่ไฟฟ้า แล้วเด็กไทยสูบมากแค่ไหน น่าห่วงหรือไม่ ?

บุหรี่ไฟฟ้า ไม่เพียงเป็นปัญหาเฉพาะแค่ในประเทศไทย ที่พบเด็กวัยรุ่นเสพมากขึ้น ไปถึงเด็กที่อายุน้อยลงเรื่อยๆ เพราะล่าสุดองค์การอนามัยโลก (WHO) ได้ออกมาเตือนว่า ตอนนี้คนทั่วโลกมากกว่า 100 ล้านคนที่ใช้บุหรี่ไฟฟ้า ซึ่งรวมถึงเด็กอย่างน้อย 15 ล้านคน ทำให้ถูกมองว่า บุหรี่ไฟฟ้ากลายเป็นการกระตุ้นการเสพติดนิโคตินระลอกใหม่

โดยจากตัวเลขนี้ องค์การอนามัยโลกชี้ว่าที่น่าเป็นห่วง คือจำนวนของเด็ก ที่ดร.เอเตียน ครูก แห่งองค์การอนามัยโลกกล่าวว่าบุหรี่ไฟฟ้ากําลังกระตุ้น ‘คลื่นลูกใหม่’ ของการเสพติดนิโคติน และมองว่าบุหรี่ไฟฟ้าถูกทำการตลาดว่าเป็นอันตรายน้อย แต่ในความเป็นจริง “ พวกเขากําลังทําให้เด็ก ๆ ติดนิโคติน และเสี่ยงต่อการบ่อนทําลายความก้าวหน้าไปอีกหลายทศวรรษ" ทั้งนพ.เทดรอส แอดฮานอม อธิบดีองค์การอนามัยโลกนั้น ยังกล่าวว่าอุตสาหกรรมยาสูบกำหนดเป้าหมาย และมุ่งเป้าไปที่คนหนุ่มสาวอย่างรุนแรง

จากตัวเลขจากการสูบบุหรี่ไฟฟ้าพบว่า ผู้ใช้บุหรี่ไฟฟ้าอย่างน้อย 86 ล้านคนเป็นผู้ใหญ่ ส่วนใหญ่อยู่ในประเทศที่มีรายได้สูง และจากการสํารวจจาก 123 ประเทศ วัยรุ่นอย่างน้อย 15 ล้านคน ที่มีอายุระหว่าง 13 ถึง 15 ปี ได้เริ่มสูบบุหรี่ไฟฟ้าแล้ว 

ซึ่งแม้ว่าหลายประเทศได้พยายามแนะนํากฎระเบียบเกี่ยวกับบุหรี่ไฟฟ้า เพื่อรับมือ จัดการกับผู้สูบที่เป็นเด็ก แต่ WHO ระบุว่า ในปี 2567 พบว่า มี 62 ประเทศที่ยังไม่มีนโยบายเกี่ยวกับบุหรี่ไฟฟ้า และ 74 ประเทศไม่มีอายุขั้นต่ำที่สามารถซื้อบุหรี่ไฟฟ้าได้ ซึ่ง WHO ผลักดันให้รัฐบาลและหน่วยงานสาธารณสุขทั่วโลก หานโยบาย และจัดการกับบุหรี่ไฟฟ้า โดยเฉพาะในการควบคุมกับเด็ก และวัยรุ่น 

แต่ในทางกลับกัน คนทั่วโลกสูบบุหรี่มวนน้อยคนจาก 1.38 พันล้านคนในปี 2543 เป็น 1.2 พันล้านคนในปี 2567 แต่หนึ่งในห้าของผู้ใหญ่ทั่วโลกยังคงใช้ยาสูบอยู่

แล้วเด็กไทยสูบบุหรี่ไฟฟ้าแค่ไหน ?

ขณะที่ทั่วโลกสูบบุหรี่ไฟฟ้ามากขึ้น ในไทยเองสถานการณ์ก็คล้ายคลึงกัน โดยข้อมูลจากสำนักงานสถิติแห่งชาติ ปี 2567 พบคนไทยสูบบุหรี่ไฟฟ้าเพิ่มขึ้น 11.44 เท่า จากเดิม 78,742 คนในปี 2564 เพิ่มเป็น 900,459 ในปี 2567 

และแม้พฤติกรรมการสูบบุหรี่ของประชากรอายุ 15 ปีขึ้นไป ในช่วงปี 2550-2567 มีแนวโน้มลดลงอย่างต่อเนื่อง แต่กลุ่มเด็กและเยาวชนกลับเพิ่มสูงขึ้น สอดคล้องกับข้อมูลการเฝ้าระวังพฤติกรรมทางสุขภาพเกี่ยวกับการสูบบุหรี่ไฟฟ้าของเยาวชนไทย ปี 2566 ของกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ สำรวจเด็กและเยาวชนอายุไม่เกิน 25 ปีทั่วประเทศ 61,688 คน พบ 25% สูบบุหรี่ไฟฟ้า 

ทั้งยังพบว่าจำนวนอายุเด็กที่เริ่มสูบบุหรี่ไฟฟ้าก็ลดลงเรื่อยๆ โดยมีตั้งแต่เด็กวัย 6 ขวบที่เริ่มสูบบุหรี่ไฟฟ้า และเมื่อสอบถามเกี่ยวกับความรู้ความเข้าใจของเยาวชน พบว่ามีความเข้าใจผิดเกี่ยวกับบุหรี่ไฟฟ้า คือ 

• เข้าใจว่าการสูบบุหรี่ไฟฟ้า ทำให้สามารถเลิกบุหรี่มวนได้ 61.23% -เข้าใจว่านิโคตินส่งผลดีต่อร่างกาย 51.19%

• เข้าใจว่าน้ำยาของบุหรี่ไฟฟ้าไม่มีส่วนผสมของนิโคติน 26.28%

• เข้าใจว่าบุหรี่ไฟฟ้าไม่ใช่สิ่งผิดกฎหมาย 23.28%

• เข้าใจว่าควันบุหรี่ไฟฟ้าไม่มีอันตราย 12.53% 

• เชื่อว่าบุหรี่ไฟฟ้า/พอต อันตรายน้อยกว่าบุหรี่มวน 50.2% อีกด้วย 

ขณะเดียวกัน ในการสำรวจของเครือข่ายสร้างเสริมสุขภาพเยาวชน (ขสย.) ในกลุ่มตัวอย่าง 1,435 คน ใน 12 พื้นที่ชุมชนทั่วประเทศ เมื่อเดือนตุลาคม 2567 ก็พบตัวเลขเกี่ยวกับเยาวชนที่น่ากังวลเช่นกันว่า

• 38.3% มีพฤติกรรมสูบบุหรี่ไฟฟ้า 

• กลุ่มตัวอย่าง 51.7% รู้แหล่งซื้อบุหรี่ไฟฟ้าในชุมชน

• กว่า 91.3% พบว่าเด็กและเยาวชนสามารถเข้าถึงบุหรี่ไฟฟ้าได้โดยง่าย

ซึ่งล้วนแต่สะท้อนความสะดวกในการเข้าถึงบุหรี่ไฟฟ้า และเป็นไปตามสถานการณ์เดียวกับที่องค์กรอนามัยโลกคาดว่า เด็ก และวัยรุ่นกลายเป็นกลุ่มเป้าหมายด้วย