ทำไมการระเบิด “โนวา” ถึงให้กำเนิด “ดาวซอมบี้” ทั้งชีวิตอาจได้เห็นครั้งเดียว

หากสงสัยว่าทำไม นักวิทย์ฯ ทั้งหลาย ถึงตื่นเต้นกันการรอคอยครั้งนี้กัน เพราะนี่เป็นปรากฎการณ์ที่เราอาจมีโอกาสได้เห็นเพียงแค่ครั้งเดียวในชีวิต เนื่องจากการระเบิดนี้จะเกิดขึ้นทุก 80 ปี 

และเมื่อเกิดการระเบิดขึ้น ก็จะทำให้ดาวฤกษ์ที่ตายไปแล้ว ฟื้นคืนชีพกลับมาอีกครั้งเป็นระยะเวลาสั้น ๆ ที่ส่วนใหญ่เรามักจะเรียกดาวเหล่านี้ว่าเป็น “ดาวซอมบี้” 

---“ดาวซอมบี้” คืออะไร ?---

“ดาวซอมบี้” เป็นดาวที่เกิดขึ้นหลังการระเบิดโนวา ในระบบดาวคู่ที่โคจรรอบกัน อย่าง “ที โคโรนา โบรีอาลิส” (T CrB) ประกอบด้วย ดาวแคระขาว ขนาดเท่าโลก ซึ่งครั้งหนึ่งคือดาวฤกษ์ที่เคยสว่างไสว แต่ ณ ตอนนี้ได้ดับลงไปแล้ว เนื่องจากไม่มีการหลอมเชื้อเพลิงใด ๆ อีกที่แกนกลางของมัน ส่วนอีกดาวดวงหนึ่งคือ ดาวยักษ์แดง ซึ่งเป็นสถานะหนึ่งของดาวฤกษ์ที่ค่อย ๆ ดับสลายลง 

“ที โคโรนา โบรีอาลิส” อยู่ห่างจากโลกประมาณ 3,000 ปีแสง และเมื่อเกิดการระเบิดโนวากับระบบดาวดวงนี้ จะทำให้ดาวดวงใดดวงหนึ่งของมันฟื้นคืนชีพขึ้นมาอีกครั้ง 

“ดาวซอมบี้ เป็นชื่อเล่นของการระเบิดโนวาที่เราคาดว่า มันจะเกิดขึ้นเร็ว ๆ นี้ ดาวที่ทำให้เกิดการระเบิด เราเรียกว่า ดาวแคระขาว มันเป็นดาวที่ตายแล้ว ไม่มีการหลอมไฮโดรเจนให้เป็นฮีเลียมที่บริเวณแกนกลางของมันอีกต่อไป อย่างที่ดวงอาทิตย์ของเรากำลังทำอยู่ตอนนี้ และจะคงอยู่ไปอีกหลายพันปีกว่ากระบวนการนี้จะหยุด” ปาดี บอยด์ นักดาราศาสตร์ฟิสิกส์ องค์การบริหารการบินและอวกาศแห่งชาติ หรือ นาซา กล่าว 

“สิ่งที่จะเกิดขึ้น เมื่อเกิดการระเบิดโนวา คือ มันมีสสารมากพอ ที่ดาวแคระขาวรวบรวมจากดาวข้างเคียง จนทำใหเกิดการระเบิดแบบ Thermonuclear runaway และในช่วงเวลานั้น ดาวดวงนี้ก็จะฟืนคืนชีพ กลายเป็น ‘ดาวซอมบี้’” เธอ กล่าว 

ขณะที่ ดร.บิล คุก นักวิทยาศาสตร์จากนาซา กล่าวว่า ดาวแคระขาวเป็นวัตถุที่มีความหนาแน่นสุดในจักรวาล และแรงดึงดูดจากดาวแคระขาวใน “ที โคโรนา โบรีอาลิส” จะดูดกลืนสสารจากดาวฤกษ์ที่อยู่ข้างเคียงมันอย่าง ดาวยักษ์แดง คล้ายกับแวมไพร์ที่กำลังดูดเลือด 

“เมื่อมันดูดกลืนสสารมาก ก็จะเกิดการระเบิดที่เรียกว่า ‘โนวา’ การระเบิดจะส่งผลต่อชั้นผิวเท่านั้น ทำให้กระบวนการทั้งหมดเกิดขึ้นซำ้แล้วซ้ำเล่า” ดร.คุก กล่าว 

---ทั้งชีวิต เจอได้แค่ครั้งเดียว---

การระเบิดโนวาในกลุ่มดาว “ที โคโรนา โบรีอาลิส” จะเกิดขึ้นทุก 80 ปี เรียกได้ว่า ทั้งชีวิตของเรา อาจพบเจอปรากฎการณ์นี้เพียงแค่ครั้งเดียวเท่านั้น โดยครั้งล่าสุดเกิดขึ้นเมื่อปี 1946 ห่างจากปีปัจจุบันประมาณ 78 ปี 

มีบันทึกการเกิดระเบิดโนวาครั้งแรก ในช่วงฤดูใบไม้ร่วง ปี 1217 เมื่อนักบวช ชาวเยอรมัน และนักประวัติศาสตร์ ชื่อ “เบอร์ชาร์ด แห่งอูร์สแปร์ก” สังเกตเห็นดาวดวงหนึ่ง โดยปกติจะเป็นดาวที่ค่อนข้างสลัว ๆ กลับส่องแสงเจิดจ้าขึ้นมาในช่วงระยะเวลาหนึ่ง ซึ่งคาดว่า น่าจะเป็นปรากฎการณ์หลังการระเบิดโนวา ที่ทำให้พื้นผิวของดาวฤกษ์ที่ตายไปแล้ว กลับมาส่องแสงชั่วคราวอีกครั้ง 

---วันเวลาก่อกำเนิด “ดาวซอมบี้” ยังไม่แน่นอน---

นักดาราศาสตร์ คาดว่า การระเบิดโนวาจะเกิดขึ้นในปีนี้ แต่ขณะเดียวกันก็สามารถเกิดขึ้นได้ในปีหน้า โดยประชาชนสามารถมองเห็นดาวดวงใหม่ ที่เกิดจากการระเบิดครั้งนี้ บนท้องฟ้ายามค่ำคืน ได้ด้วยตาเปล่าเป็นเวลา 1 สัปดาห์หลังเกิดการระเบิด

สำหรับรอบนี้ ที่นักดาราศาสตร์ต่างคาดการณ์ว่า จะเกิดขึ้นก่อนครบรอบ 80 ปี จากเดิมที่ต้องเกิดขึ้นในปี 2026 หากนับจากครั้งล่าสุดที่เกิดขึ้น เนื่องจากว่า พวกเขาเห็นแสงหรี่ลงในดาวดวงนี้แล้ว พร้อมคาดว่า จะเกิดการระเบิดขึ้นในเร็ว ๆ นี้ 

อย่างไรก็ตาม การคำนวณดังกล่าว ยังไม่สามารถแม่นยำได้เท่ากับการคำนวณของการเกิดอุปราคา เป็นเรื่องที่เราต้องเฝ้าติดตามต่อไปว่า “ดาวซอมบี้” จะก่อกำเนิดขึ้นเร็ว ๆ นี้ หรือว่า เราต้องเฝ้ารอดูในอีก 2 ปีข้างหน้าต่อจากนี้ 

————-

แปล-เรียบเรียง: พรวษา ภักตร์ดวงจันทร์

ข้อมูลอ้างอิง: 

Scientists wait for 'zombie' star to brought back from the dead - AP 

https://abcnews.go.com/Technology/zombie-star-flare-time-80-years-halloween/story?id=115350074

https://www.msn.com/en-us/news/technology/what-is-a-zombie-star-and-how-can-you-see-it/ar-AA1thFpA