อีกไม่นานเราจะไม่ต้องใช้เหรียญกษาปณ์ และธนบัตรแล้ว

เช้าวันนี้ในห้องไลน์ Fan Page ปิง ประกิต มีคำถามมาว่า คุณปิง คิดยังไงกับเรื่อง ถ้าธนาคารกลางในประเทศออก software wallet มาให้ประชาชน ใช้รับส่ง digital baht (ยิงตรงจากประชาชนสู่ภาครัฐบาล) แล้วธนาคารเอกชนจะสูญเสียรายได้ส่วนที่คนไม่ต้องเปิดบัญชีธนาคารกันอีก กลายเป็นธนาคารขาดสภาพคล่อง ผมตอบไปว่า

 

 

 

1. กระแสหลักตอนนี้คือบรรดาธนาคารกลางเล็งเห็นว่า ในเมื่อประชาชนสนใจและใช้ Digital Currencies กันอย่างแพร่หลาย และภาคเอกชน hi-tech หลายรายก็มี digital coin ของตัวเองเช่น diem ของ face book ขณะที่ธนาคารกลางมีหน้าที่ควบคุมปริมาณเงินในระบบให้เหมาะสม ในเมื่อ digital money มันเข้าระบบมาเยอะ การควบคุมยาก จึงเป็นเรื่องที่ธนาคารกลางหลีกเลี่ยงไม่ได้ที่จะต้องเข้ามามีบทบาท ด้วยการออก digital currencies ของตัวเองเพื่อให้ประชาชนใช้จ่ายในชีวิตประจำวันไปเลย เราจะเรียกกันว่า central bank digital currencies (CBDC)

 

 

 

2. ข้อดีของ CBDC มีหลายอย่าง 2.1 ลดต้นทุนการผลิตเหรียญและธนบัตร 2.2 ธนาคารคารกลางจะเป็นฝ่ายรับฝากเงินให้กับประชนชน 2.3 รัฐสามารถอัดฉีดเงินเข้าสู่ระบบด้วยการแจก CBDC ได้ง่าย 2.4 รัฐจะสามารถตรวจสอบการเคลื่อนไหวทางการเงินของประชาชนได้ง่าย ขณะที่ข้อเสียหลักๆคือ ความเสถียรและความปลอดภัยของระบบ

 

 

 

ส่วนคนที่จะได้รับผลกระทบคือธนาคารคารพาณิชย์อาจจะขาดสภาพคล่องได้ เพราะประชาชนขนเงินไปฝากกับธนาคารกลางกันหมด เรื่องนี้เลยเป็นที่ถกเถียงกันเยอะ ที่สหรัฐบรรดาสมาคมธนาคารกำลังคัดค้านกันเต็มที่ จึงทำให้ CBDC ในสหรัฐยังอยู่ในการศึกษาเท่านั้น อย่างไรก็ตามที่ยุโรป ECB พยายามผลักดัน e-EUR อย่างเต็มที่ เพราะต้องการให้ EURO เป็นที่แพร่หลายและได้รับการยอมรับ

 

 

 

3. เป็นไปได้สูงที่อาจไปยึดโมเดลของ digital yuan หรือ e-CNY (สกุลดิจิตอลของจีน) ซึ่งจะมีกลไกคร่าวๆ ธนาคารกลางออกสกุล e-CNY และกระจายลงสู่ระบบ ผ่านธนาคารต่างๆ (แต่ละธนาคารต้องสำรองเงินเต็มจำนวนเช่นเดียวกับการจัดการธนบัตร) ส่วนประชาชน สามารถที่จะใช้ e-CNY ผ่าน software wallet โดยที่ไม่ต้องเปิดบัญชีกับธนาคาร เฉพาะธุรกรรมขนาดเล็กมากๆเท่านั้น (จะมีเกณฑ์กำหนด) ส่วนการฝากเงินและการดำเนินธุรกรรมขนาดใหญ่ยังคงต้องผ่านธนาคารพาณิชย์

 

 

 

สรุปง่ายๆคือ e-CNY จะมีไว้เพื่อมาแทน M0 หรือปริมาณเงินสด เหรียญ ธนบัตร ที่ใช้กันในท้องตลาด ระยะแรกจึงมีเป้าหมายที่การจับจ่ายใช้สอย สินค้าอุปโภคบริโภค อาหารหรือค่าขนส่ง ระยะถัดไปเมื่อทุกอย่างพัฒนามากขึ้นถึงจะขยายไปยังธุรกรรมที่มีความซับซ้อนสูงขึ้น ดังนั้น digital currencies ก็จะไม่มีผลกระทบต่อธนาคารพาณิชย์อย่างมีนัยสำคัญ

 

 

ประกิต สิริวัฒนเกตุ

กรรมการผู้จัดการบริษัทหลักทรัพย์จัดการกองทุน เมอร์ชั่นพาร์ทเนอร์ จำกัด