อนาคต... "หนาวแบบไทยๆ" จะหายไปตลอดกาล?

ใครที่รอคอยการมาเยือนของอากาศหนาวในปี 2567 นี้ อาจต้องผิดหวังเล็กน้อย เพราะแม้กรมอุตุนิยมวิทยาจะประกาศการเข้าสู่ฤดูหนาวอย่างเป็นทางการตั้งแต่วันที่ 29 ตุลาคมที่ผ่านมา แต่หลายพื้นที่โดยเฉพาะในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑลกลับยังไม่รู้สึกถึงความหนาวเย็นอย่างที่ใจจดใจจ่อ

น่าสนใจว่าปีนี้ฤดูหนาวมาช้ากว่าปกติถึง 2 สัปดาห์ แต่กลับมีการคาดการณ์ว่าจะหนาวเย็นกว่าปีที่ผ่านมา โดยเฉพาะในช่วงเดือนธันวาคม 2567 ถึงมกราคม 2568 ที่จะเป็นช่วง "พีคของความหนาว" แต่ทำไมความรู้สึกของคนในเมืองกลับไม่สอดคล้องกับการพยากรณ์?

ปรากฏการณ์ "ความหนาวที่หายไป" ในปีนี้สะท้อนให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศที่น่าสนใจ โดยเฉพาะในมุมมองทางวิทยาศาสตร์ การอ่อนกำลังของมวลอากาศเย็นที่ไหลเข้าสู่ประเทศไทยในปีนี้เป็นสัญญาณหนึ่งที่บ่งชี้ถึงความผันผวนของสภาพอากาศระดับภูมิภาค ส่งผลให้การกระจายตัวของความเย็นไม่สม่ำเสมอและไม่ต่อเนื่องเหมือนในอดีต

ที่น่าสนใจไปกว่านั้นคือปรากฏการณ์ "เกาะความร้อนในเมือง" (Urban Heat Island) ที่เห็นได้ชัดในกรุงเทพมหานคร การพัฒนาเมืองอย่างรวดเร็วนำมาซึ่งการเพิ่มขึ้นของแหล่งปล่อยความร้อนสังเคราะห์จำนวนมาก ทั้งจากระบบปรับอากาศ การจราจร และกิจกรรมต่างๆ ในเมือง เกิดเป็นชั้นความร้อนที่ห่อหุ้มพื้นที่เมืองไว้ ทำให้อุณหภูมิโดยรวมสูงกว่าพื้นที่รอบนอกอย่างมีนัยสำคัญ

แต่ในขณะที่คนเมืองกำลังคร่ำครวญถึงความหนาวที่หายไป พื้นที่ยอดดอยและภูเขาสูงกลับยังคงรักษาความหนาวเย็นได้อย่างน่าประทับใจ อย่างที่ภูกระดึง จังหวัดเลย ที่อุณหภูมิลดลงถึง 7-10 องศาเซลเซียส พร้อมด้วยทะเลหมอกสวยงามในยามเช้า หรือแม้แต่ในจังหวัดลำปางที่อุณหภูมิลดลงถึง 9 องศาเซลเซียสบนยอดดอย สะท้อนให้เห็นว่าภูมิประเทศยังคงมีอิทธิพลสำคัญต่อการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิ

อย่างไรก็ตาม ยังมีความหวังสำหรับคนเมืองที่รอคอยสัมผัสความหนาวเย็น เพราะนักอุตุนิยมวิทยาคาดการณ์ว่าในช่วงเดือนมกราคม 2568 อาจมีมวลอากาศเย็นกำลังแรงแผ่ลงมาถึงกรุงเทพฯ ทำให้อุณหภูมิลดลงเหลือ 17-18 องศาเซลเซียส แม้จะเป็นช่วงสั้นๆ เพียง 1-2 วันก็ตาม

ปรากฏการณ์นี้นำมาสู่คำถามที่น่าขบคิดว่า การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศโลก (Climate Change) ผนวกกับการขยายตัวของเมืองอย่างรวดเร็ว จะส่งผลกระทบต่อฤดูกาลของประเทศไทยในระยะยาวอย่างไร? เราจะต้องปรับตัวอย่างไรกับความแปรปรวนของสภาพอากาศที่เพิ่มขึ้น? และที่สำคัญ เราจะยังมีโอกาสได้สัมผัสบรรยากาศ "หนาวแบบหนาวจริง" เหมือนในอดีตอีกหรือไม่?

สำหรับภาคใต้ กลับมีเรื่องให้กังวลมากกว่าเรื่องอากาศหนาว เพราะในขณะที่ภาคเหนือและอีสานกำลังสัมผัสกับความเย็น ทางภาคใต้กลับต้องเผชิญกับฝนตกหนักและน้ำท่วมฉับพลัน โดยเฉพาะใน 6 จังหวัดที่ต้องเฝ้าระวังเป็นพิเศษ ได้แก่ สงขลา ยะลา ปัตตานี นราธิวาส ตรัง และสตูล สะท้อนให้เห็นถึงความแปรปรวนของสภาพอากาศที่เกิดขึ้นพร้อมกันในหลายพื้นที่

เมื่อมองไปข้างหน้า เราอาจต้องยอมรับความจริงว่า "ฤดูหนาว" ในแบบที่เราคุ้นเคยอาจเปลี่ยนแปลงไป การเตรียมพร้อมรับมือกับความแปรปรวนของสภาพอากาศ และการปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตให้สอดคล้องกับสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนไป อาจเป็นสิ่งที่เราหลีกเลี่ยงไม่ได้ในอนาคตอันใกล้นี้

ภาพ Freepik