เรอเปรี้ยว แน่นท้อง สัญญาณกรดไหลย้อนที่ไม่ควรชิน

กรดไหลย้อนคืออะไร ทำไมบางคนถึงเป็นเรื้อรัง

กรดไหลย้อน (Gastroesophageal Reflux Disease: GERD) คือภาวะที่กรดจากกระเพาะอาหารไหลย้อนขึ้นมาที่หลอดอาหาร ทำให้เกิดการระคายเคือง เยื่อบุหลอดอาหารอักเสบ และเกิดอาการต่าง ๆ เช่น

• แสบร้อนกลางอก
• เรอเปรี้ยวหรือมีรสขมในปาก
• แน่นท้อง อึดอัดหลังรับประทานอาหาร
• อาหารไม่ย่อยเรื้อรัง
• ไอเรื้อรัง เสียงแหบ หรือเจ็บคอโดยไม่ทราบสาเหตุ
• ในบางราย อาการอาจไม่ชัดเจนทำให้การวินิจฉัยจากอาการเพียงอย่างเดียวคลาดเคลื่อนได้

การตรวจกรดไหลย้อนมีกี่วิธี

ปัจจุบัน การตรวจเพื่อยืนยันว่าเป็น กรดไหลย้อน หรือไม่ ไม่ได้อาศัยการดูอาการเพียงอย่างเดียว แต่มีการตรวจวัดระดับกรดในหลอดอาหารโดยตรง ซึ่งช่วยให้แพทย์ทราบว่าอาการแสบร้อน แน่นท้อง หรืออาหารไม่ย่อยที่เป็นอยู่นั้น เกิดจากกรดไหลย้อนจริงหรือไม่

โดยหลักแล้ว การตรวจกรดไหลย้อนมี 2 วิธีหลัก ได้แก่

• การตรวจแบบ Wireless pH Monitoring
• การตรวจแบบ 24-Hour pH Monitoring

ทั้งสองวิธีมีเป้าหมายเดียวกัน คือการวัดความเป็นกรดในหลอดอาหารขณะใช้ชีวิตจริงในแต่ละวัน

• ตรวจกรดไหลย้อนด้วย 24-Hour pH Monitoring

24-Hour pH Monitoring เป็นการตรวจวัดระดับกรดในหลอดอาหารตลอด 24 ชั่วโมง โดยใช้สายขนาดเล็กสอดผ่านจมูกลงไปยังหลอดอาหาร เพื่อบันทึกค่าความเป็นกรดอย่างต่อเนื่อง

วิธีนี้ถือเป็นมาตรฐานที่ใช้กันมานาน และให้ข้อมูลละเอียดตลอดช่วงเวลาที่ตรวจ เหมาะสำหรับการประเมินความถี่และความรุนแรงของกรดไหลย้อน รวมถึงความสัมพันธ์ระหว่างกรดกับอาการต่าง ๆ เช่น แน่นท้อง แสบร้อน หรืออาหารไม่ย่อย

• ตรวจกรดไหลย้อนด้วย Wireless pH Monitoring

Wireless pH Monitoring เป็นการตรวจโดยใช้แคปซูลขนาดเล็กติดไว้ที่ผนังหลอดอาหาร แคปซูลจะทำหน้าที่วัดระดับกรดและส่งข้อมูลแบบไร้สายไปยังเครื่องรับสัญญาณที่ผู้ป่วยพกติดตัว

จุดเด่นของวิธีนี้คือ ผู้ป่วยไม่ต้องใส่สายผ่านจมูก ทำให้รู้สึกสบายกว่า และสามารถใช้ชีวิตประจำวันได้ใกล้เคียงปกติ ข้อมูลที่ได้สะท้อนพฤติกรรมจริง เช่น การกินอาหาร การนอน หรือการทำกิจกรรมต่าง ๆ ซึ่งมีผลต่ออาการกรดไหลย้อนและอาหารไม่ย่อย

การตรวจแบบนี้มักเก็บข้อมูลต่อเนื่อง 48–96 ชั่วโมง ช่วยให้แพทย์เห็นภาพรวมของการไหลย้อนของกรดได้ชัดเจนขึ้น โดยเฉพาะในผู้ที่มีอาการเป็น ๆ หาย ๆ หรืออาการไม่ชัดเจน

การรักษากรดไหลย้อน หลังรู้ผลการตรวจ

หลังจากทราบผลการตรวจกรดไหลย้อน ไม่ว่าจะเป็น Wireless pH Monitoring หรือ 24-Hour pH Monitoring แพทย์จะนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์ร่วมกับอาการของผู้ป่วย เพื่อวางแผนการรักษาที่เหมาะสมกับแต่ละบุคคลโดยมีวิธีการรักษาดังนี้

1. การปรับพฤติกรรมและการใช้ชีวิตประจำวัน

ในผู้ที่มีอาการไม่รุนแรง หรือเพิ่งเริ่มมีอาการ แพทย์มักแนะนำให้เริ่มจากการปรับพฤติกรรมก่อน เพราะช่วยลดอาการกรดไหลย้อนและอาหารไม่ย่อยได้อย่างมีประสิทธิภาพ เช่น

• หลีกเลี่ยงอาหารมัน เผ็ด เปรี้ยว หรืออาหารมื้อใหญ่
• ไม่เอนตัวหรือนอนทันทีหลังรับประทานอาหาร
• ลดน้ำหนักในผู้ที่มีน้ำหนักเกิน
• งดสูบบุหรี่ และลดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
• จัดเวลาการกินอาหารให้สม่ำเสมอ

การปรับพฤติกรรมเหล่านี้ช่วยลดแรงดันในกระเพาะอาหาร และลดโอกาสที่กรดจะไหลย้อนขึ้นมาที่หลอดอาหาร

2. การใช้ยารักษากรดไหลย้อน

หากอาการยังไม่ดีขึ้น แพทย์อาจพิจารณาใช้ยาเพื่อควบคุมการหลั่งกรดในกระเพาะอาหาร ยาที่ใช้จะเลือกตามความรุนแรงและลักษณะของอาการ เช่น

• ยาลดการหลั่งกรด
• ยาช่วยลดการระคายเคืองของเยื่อบุหลอดอาหาร
• ยาช่วยการเคลื่อนไหวของกระเพาะอาหารในบางราย

การใช้ยาควรอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์ เพื่อให้ได้ผลดีและลดความเสี่ยงจากการใช้ยาต่อเนื่องโดยไม่จำเป็น

3. การรักษาเฉพาะทางในรายที่เป็นกรดไหลย้อนเรื้อรัง

ในผู้ป่วยบางรายที่เป็นกรดไหลย้อนเรื้อรัง มีอาการรุนแรง หรือไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยา แพทย์อาจพิจารณาแนวทางการรักษาเฉพาะทางเพิ่มเติม เช่น

การรักษาโดยใช้เทคนิคทางการแพทย์เพื่อลดการไหลย้อนของกรด

เป็นการรักษาที่มุ่งแก้ไขกลไกการไหลย้อนของกรดบริเวณรอยต่อระหว่างหลอดอาหารและกระเพาะอาหาร โดยใช้เทคนิคทางการแพทย์ที่ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการปิดของหูรูดหลอดอาหารส่วนล่าง เพื่อลดโอกาสที่กรดจะไหลย้อนขึ้นมา วิธีการรักษากลุ่มนี้เหมาะสำหรับผู้ป่วยที่ยังไม่จำเป็นต้องผ่าตัด แต่ต้องการการรักษาที่ได้ผลมากกว่าการใช้ยาเพียงอย่างเดียว

การรักษาเชิงหัตถการหรือการผ่าตัดในบางกรณี

ในผู้ป่วยที่มีกรดไหลย้อนรุนแรง มีภาวะแทรกซ้อนของหลอดอาหาร หรือไม่ตอบสนองต่อการรักษาในแนวทางอื่น แพทย์อาจพิจารณาการรักษาด้วยหัตถการหรือการผ่าตัด เพื่อแก้ไขโครงสร้างหรือกลไกที่ทำให้เกิดกรดไหลย้อนโดยตรง การรักษาในกลุ่มนี้จะช่วยลดการไหลย้อนของกรดได้อย่างมีประสิทธิภาพ และช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดอาการเรื้อรังในระยะยาว