นักวิทย์สร้างหุ่นยนต์จิ๋วที่สามารถว่ายผ่านกระแสเลือดส่งยาทำลายมะเร็งโดยตรง

นักวิจัยจาก Karolinska Institutet ประเทศสวีเดน ได้เผยแพร่งานวิจัยในปี 2023 เรื่อง “Nanorobot with hidden weapon kills cancer cells” ซึ่งพัฒนานาโนบอทที่สร้างขึ้นจากโครงสร้างดีเอ็นเอ (DNA Origami Nanorobot) ให้สามารถว่ายผ่านกระแสเลือดและเปิดปล่อยยาได้เฉพาะเมื่ออยู่ในสภาพแวดล้อมที่เป็นกรด ซึ่งเป็นลักษณะเฉพาะของก้อนเนื้อมะเร็ง เช่น มะเร็งเต้านมและมะเร็งตับอ่อน

จากการทดลองในหนูทดลอง พบว่านาโนบอทสามารถลดการเติบโตของก้อนเนื้อมะเร็งเต้านมได้ถึง 70% โดยไม่ทำลายเนื้อเยื่อปกติรอบข้าง ซึ่งถือเป็นก้าวสำคัญของการรักษาแบบ “พุ่งเป้าเฉพาะจุด (Targeted Therapy)” ที่ลดผลข้างเคียงจากยาเคมีบำบัดแบบเดิมได้อย่างชัดเจน

ต่อมาในปี 2024 วารสาร Journal of Hematology & Oncology ได้ตีพิมพ์บทความ “Advances of medical nanorobots for future cancer treatments” ซึ่งรวบรวมผลงานการทดลองจากทั่วโลก พบว่านาโนบอทถูกพัฒนาให้ใช้รักษา มะเร็งเต้านม มะเร็งตับ มะเร็งสมอง และมะเร็งปอด ได้อย่างมีแนวโน้ม โดยส่วนใหญ่ทดสอบแล้วให้ผลดีในสัตว์ทดลองและการเพาะเลี้ยงเซลล์มะเร็งในห้องแล็บ

นาโนบอทคืออะไร และทำงานอย่างไร

นาโนบอท (Nanobot) คือหุ่นยนต์ขนาดจิ๋วระดับนาโนเมตร (1 นาโนเมตร = 1 ในพันล้านของเมตร) ถูกออกแบบให้ทำหน้าที่เฉพาะ เช่น

 •ตรวจจับเซลล์มะเร็งจากโปรตีนเฉพาะบนผิวเซลล์

 •เดินทางผ่านกระแสเลือดโดยใช้แรงขับจากสนามแม่เหล็ก หรือปฏิกิริยาทางเคมี

 •ปล่อยยาเคมีตรงไปยังเซลล์มะเร็งเมื่อพบเป้าหมาย

 •และสุดท้าย “ย่อยสลายตัวเอง” หลังภารกิจเสร็จสิ้น เพื่อไม่ทิ้งสารตกค้างในร่างกาย

นาโนบอทบางรุ่นมี “ระบบนำทาง” ด้วยสนามแม่เหล็ก ทำให้แพทย์สามารถควบคุมทิศทางการเคลื่อนไหวของมันจากภายนอกร่างกายได้ ขณะที่บางรุ่นใช้ “เอนไซม์” เป็นเชื้อเพลิงให้เคลื่อนไหวได้เองในเลือดอย่างเป็นอิสระ

การรักษามะเร็งด้วยนาโนบอท

ปัจจุบันการวิจัยนาโนบอทเน้นใช้ในการรักษามะเร็งชนิดต่าง ๆ ได้แก่

 •มะเร็งเต้านม (Breast Cancer): นาโนบอทดีเอ็นเอจาก Karolinska Institutet สามารถปล่อยยาเฉพาะในก้อนเนื้อมะเร็งได้สำเร็จ

 •มะเร็งตับ (Liver Cancer): ใช้นาโนบอทที่มีโครงสร้างโลหะนาโนเพื่อส่งยาไปยังจุดเนื้องอกที่อยู่ลึกในตับ

 •มะเร็งสมอง (Brain Cancer): วิจัยในจีนและสหรัฐฯ ทดลองให้นาโนบอทผ่านแนวกั้นเลือด-สมอง (Blood-Brain Barrier) เพื่อส่งยาเคมีเข้าถึงเซลล์มะเร็งได้

 •มะเร็งปอด (Lung Cancer): พัฒนาอนุภาคนาโนที่ตอบสนองต่อออกซิเจนต่ำในก้อนเนื้อมะเร็ง

งานวิจัยทั้งหมดนี้ยังอยู่ในขั้นทดลองในสัตว์และห้องแล็บ แต่ให้ผลลัพธ์เชิงบวกที่น่าทึ่ง และคาดว่าเทคโนโลยีนี้จะเริ่มทดสอบในมนุษย์ภายใน 5–10 ปีข้างหน้า (ราวปี 2030–2035)

ความหวังใหม่ของการแพทย์สมัยใหม่

นาโนบอทถือเป็นนวัตกรรมที่ผสานระหว่าง วิศวกรรมศาสตร์ ชีววิทยา และการแพทย์ระดับโมเลกุล ซึ่งอาจเปลี่ยนวิธีรักษาโรคมะเร็งไปอย่างสิ้นเชิง จากการรักษาทั่วร่างกายที่มีผลข้างเคียงสูง สู่การรักษาเฉพาะจุดที่ปลอดภัย แม่นยำ และมีประสิทธิภาพมากกว่าเดิม