เรียนรู้จาก คลัสเตอร์ยาดอง : เมทานอลในเหล้าเถื่อน ภัยที่ต้องแก้ไข

เหตุการณ์เมื่อเร็ว ๆ นี้ ที่มีผู้เสียชีวิตและเจ็บป่วยจำนวนมากจากการดื่มเหล้ายาดองเถื่อนในย่านมีนบุรี กรุงเทพมหานคร ได้สะท้อนให้เห็นถึงอันตรายจากการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ที่ผิดกฎหมายและไม่ได้มาตรฐาน นำมาซึ่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อสุขภาพและชีวิตของผู้บริโภค รวมถึงปัญหาทางสังคมในวงกว้าง

เมทานอลในเหล้าเถื่อน ภัยเงียบร้ายแรง 

จากการสอบสวนของเจ้าหน้าที่ พบว่าสาเหตุหลักของการเจ็บป่วยและเสียชีวิตในกรณีนี้ มาจากสารเมทานอลซึ่งเป็นแอลกอฮอล์ชนิดเชื้อเพลิงที่ใช้ในอุตสาหกรรม มีความเป็นพิษสูง แต่ถูกนำมาผสมในเหล้าเพื่อลดต้นทุน เนื่องจากราคาถูกกว่าเอทานอล  

เมื่อดื่มเหล้าที่มีเมทานอลปนเปื้อน จะทำให้ร่างกายดูดซึมอย่างรวดเร็ว และเกิดอาการแสดงออกมาใน 1-3 วันต่อมา ทั้งคลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง ตาพร่ามัว แพ้แสง อ่อนเพลีย ปวดศีรษะ มึนงง ไปจนถึงอาการรุนแรงอย่างชัก หัวใจเต้นผิดจังหวะ และอาจเสียชีวิตได้หากไม่ได้รับการรักษาทันท่วงที เนื่องจากเกิดภาวะเลือดเป็นกรดและเป็นพิษต่อดวงตา

ผู้ดื่มในคลัสเตอร์มีนบุรี ส่วนใหญ่ไม่รอดพ้นอาการรุนแรง เช่น ดวงตามองไม่เห็น ร่างกายไม่ตอบสนอง โคม่า ต้องช่วยชีวิต และบางรายเสียชีวิต อาการเหล่านี้ตรงกับภาวะพิษเมทานอลตามที่ศูนย์พิษวิทยารามาธิบดีอธิบายไว้ และมีแนวโน้มพบมากขึ้นทุกปี

ผลกระทบต่อสังคม 

นอกจากจะส่งผลต่อสุขภาพแล้ว ยังสะท้อนความรุนแรงของปัญหาสังคม นั่นคือ การเข้าถึงเหล้าเถื่อนผิดกฎหมายของผู้มีรายได้น้อย มีการลักลอบผลิตและขายกันอย่างแพร่หลาย ด้วยการใช้วัตถุดิบที่เป็นอันตรายเพื่อลดต้นทุนและได้กำไรสูงสุด ขาดการควบคุมจากภาครัฐ ข้อมูลจากกรมสรรพสามิตระบุว่า มีร้านยาดองถูกสั่งปิดไปแล้วอย่างน้อย 18 แห่ง เฉพาะในกรุงเทพฯ เท่านั้น

นอกจากนี้ยังพบว่า ผู้ประกอบการที่ลักลอบขายเหล้าเถื่อน ส่วนใหญ่มีการกระจายสินค้าเหล่านี้ในพื้นที่ชุมชนที่มีประชากรมีรายได้น้อย ทำให้เข้าถึงได้ง่ายและมีราคาถูก โดยไม่ตระหนักถึงอันตรายที่จะเกิดขึ้น แรงจูงใจของผู้ดื่มคือต้องการความคุ้มค่าเชิงเศรษฐกิจ แต่ขาดความรู้ความเข้าใจถึงโทษของสารเมทานอล  

บทเรียนและแนวทางป้องกัน

กรณีนี้จึงเป็นสัญญาณเตือนให้ทุกฝ่ายตระหนักถึงความจำเป็นในการเฝ้าระวังและป้องกันปัญหาการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ที่ผิดกฎหมายอย่างจริงจังและเป็นระบบมากขึ้น ทั้งการเพิ่มความเข้มงวดในการตรวจสอบและจับกุมผู้กระทำผิดทั้งสายการผลิตและการขาย ประชาสัมพันธ์สร้างความเข้าใจกับผู้บริโภคถึงอันตรายที่อาจเกิดขึ้น รวมถึงการให้ความช่วยเหลือดูแลสุขภาพกายใจและคุณภาพชีวิตแก่ประชากรกลุ่มเสี่ยง เพื่อลดปัจจัยเสี่ยงต่อการหันไปพึ่งพาเหล้าเถื่อน  

ทุกคนไม่ว่าจะเป็นรัฐบาล ภาคประชาสังคม สื่อมวลชน รวมถึงตัวผู้บริโภคเอง ต้องร่วมมือกันแบบบูรณาการในการสร้างกลไกการป้องกันปัญหา ถอดบทเรียน และแก้ไขปัญหาอย่างยั่งยืน เพื่อไม่ให้เกิดโศกนาฏกรรมเช่นนี้ขึ้นมาอีก และสร้างสังคมที่ปลอดภัยให้กับทุกคน

หากพบว่ามีอาการดังที่กล่าวมาแล้ว ไม่ว่าจะเพิ่งดื่มผ่านไปหรือดื่มมานานแล้ว ต้องรีบไปพบแพทย์โดยด่วนที่สุด เนื่องจากความเป็นพิษอาจสะสมและแสดงผลได้ในระยะยาว การไปรักษาตัวตั้งแต่เนิ่น ๆ จะช่วยลดความเสียหายและความเสี่ยงต่อชีวิตที่จะเกิดขึ้นได้มากที่สุด และที่สำคัญ ทางที่ดีที่สุดคือควรงดหรือลดการดื่มแอลกอฮอล์ ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อสุขภาพกายใจของตัวผู้ดื่มเอง และคนรอบข้างด้วย

ภาพ TNN / GettyImages