เปิดสรรพคุณ "ฟ้าทะลายโจร" สมุนไพรรักษาโควิด-19 ได้จริงหรือ?

"ฟ้าทะลายโจร" เป็นสมุนไพรเย็นที่มีสรรพคุณรักษาอาการไข้หวัด แก้ไอ และเจ็บคอ และอยู่ระหว่างศึกษาและทดลองเพื่อใช้ในการรักษาโควิด-19 ในกลุ่มผู้ป่วยที่อาการไม่รุนแรง ขณะที่ ผลการศึกษาเบื้องต้นพบว่าสาร “แอนโดรกราโฟไลด์” ซึ่ง เป็นสารสำคัญในฟ้าทะลายโจร มีความสามารถในการยับยั้งกระบวนการติดเชื้อไวรัสของเซลล์ปอด และยับยั้งการแบ่งตัวของเชื้อไวรัสโควิด-19 ได้ ซึ่ง จะมีการนำข้อมูลนี้มาศึกษาและวิเคราะห์อีกครั้ง

ตามศาสตร์การแพทย์แผนไทย “ฟ้าทะลายโจร” จัดเป็นสมุนไพรที่มีรสขม อยู่ในกลุ่มยาเย็น มีสรรพคุณใช้บรรเทาอาการไข้หวัด แก้ไอ และเจ็บคอ เป็นสมุนไพรที่ได้ถูกบรรจุอยู่ในบัญชียาหลักแห่งชาติ พ.ศ. 2542 (บัญชียาจากสมุนไพร) กระทรวงสาธารณสุข ในรูปแบบยาเดี่ยว

ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน มีการศึกษาวิจัยเกี่ยวสมุนไพรฟ้าทะลายโจรกันอย่างแพร่หลาย มีข้อมูลสนับสนุนจากงานวิจัยทางคลินิก พบว่า สมุนไพรฟ้าทะลายโจร มีส่วนช่วยรักษาอาการของโรคติดเชื้อเฉียบพลันของระบบทางเดินหายใจ เช่น อาการไอ อาการเจ็บคอได้ดี ในปี พ.ศ.2555 ได้มีข้อมูลงานวิจัย จากผู้ป่วยจำนวน 807 คน พบว่าผลิตภัณฑ์สารสกัดจากฟ้าทะลายโจรร่วมกับสมุนไพรอื่นๆ ขนาดรับประทาน 31.5-200 มิลลิกรัมต่อวัน รับประทานเป็นเวลา 3-10 วัน มีผลช่วยลดความถี่และความรุนแรงของอาการไอเนื่องจากไข้หวัด และอาการอักเสบของระบบทางเดินหายใจส่วนบนได้

สำหรับการศึกษาเรื่องสารสกัดฟ้าทะลายโจรในการรักษาโควิด-19 ซึ่งโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร จังหวัดปราจีนบุรี ส่งให้คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ศึกษากลไกในการต้านโควิด-19 และปัจจุบันผลงานวิจัยดังกล่าวได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร “Natural Products” แล้ว

ผลการศึกษาพบว่า สารสกัดฟ้าทะลายโจร และสาร “แอนโดรกราโฟไลด์” ซึ่งเป็นสารสำคัญในฟ้าทะลายโจร มีความสามารถในการยับยั้งกระบวนการติดเชื้อไวรัสของเซลล์ปอด โดยผ่านกลไกที่สำคัญคือ การยับยั้งการแบ่งตัวของเชื้อไวรัสโควิด-19 ได้ ซึ่งจะมีการนำข้อมูลนี้วิเคราะห์ และนำเสนอผลการวิจัยสู่สาธารณะอีกครั้ง

ทั้งนี้ จากข้อมูลที่ผ่านมา ผู้ป่วยโควิด-19 จะมีอาการติดเชื้อแต่ละรูปแบบแตกต่างกัน โดยหากได้รับเชื้อปริมาณมาก เชื้อจะลงไปอยู่ในถุงลม ทำให้เกิดอาการปอดอักเสบติดเชื้อ มีอาการเหนื่อย หายใจไม่ทัน ต้องได้รับเครื่องช่วยหายใจ หากได้รับเชื้อปริมาณน้อย มีอาการคล้ายไข้หวัด ปวดเมื่อยตามตัว มีไข้ หายเองได้ บางรายอาจพบการอักเสบในปอดร่วมด้วย และผู้ป่วยที่ได้รับเชื้อแต่ไม่มีอาการ ก็สามารถพบการอักเสบของปอดได้เช่นกัน

เภสัชกรหญิง สุภาภรณ์ ปิติพร ผู้ช่วยผู้อำนวยการด้านการแพทย์แผนไทยและสมุนไพร โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร ระบุว่า โควิด-19 เป็นโรคอุบัติใหม่ ที่ยังไม่มียารักษา หรือวัคซีนใดที่ป้องกันได้ แต่จากการทบทวนการศึกษาวิจัยหลายฉบับ มั่นใจว่าฟ้าทะลายโจรมีประโยชน์ในการนำมาใช้กับผู้ป่วยโควิด-19 และได้ส่งมอบเอกสารให้กับกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข (สธ.) ในการระบาดระลอกแรก จนนำไปสู่การใช้ฟ้าทะลายโจรรักษาผู้ป่วยโควิดที่มีอาการน้อย และไม่มีอาการในโรงพยาบาล สังกัดกระทรวงสาธารณสุข พบว่าผู้ที่มีอาการน้อย หลังจากได้รับยาฟ้าทะลายโจร มีอาการดีขึ้น โดยไม่มีผลข้างเคียงแต่อย่างใด

สำหรับปริมาณการใช้ “ฟ้าทะลายโจร” ที่โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร แนะนำ ดังนี้

- ใช้รักษาผู้ป่วยไข้หวัด : สารสกัดฟ้าทะลายโจรใช้ปริมาณ 60 มิลลิกรัมต่อวัน (ครั้งละ 20 มิลลิกรัม 3 ครั้ง) แต่หากเป็นผงบดประมาณ 1.5-3 กรัม วันละ3-4 ครั้ง

- ใช้รักษากลุ่มโควิด-19 : ปริมาณ 180 มิลลิกรัมต่อวัน (ครั้งละ 60 มิลลิกรัม 3 ครั้ง) แต่แนะนำว่าควรใช้ไม่เกิน 5 วัน เพราะการใช้นานกว่านั้น โดยเฉพาะในปริมาณ 180 มิลลิกรัม จะส่งผลต่อตับ นอกจากนี้ ต้องได้รับคำแนะนำจากแพทย์ด้วย