“หอยแมลงภู่” กำลังเตือนมนุษย์ มหาสมุทรเต็มไปด้วยขยะพลาสติก

ใต้ผืนน้ำสีครามของประเทศกรีซ ซึ่งหลายคนหลงใหลในความงดงามของทะเลไอโอเนียนและอีเจียน มีสิ่งมีชีวิตตัวเล็ก ๆ ที่กำลังทำหน้าที่สำคัญต่อโลกใบนี้ “หอยแมลงภู่” นับพันตัวที่นักวิทยาศาสตร์นำไปวางไว้ใต้ท้องทะเล เพื่อเป็นดัชนีวัดสุขภาพของมหาสมุทรเมดิเตอร์เรเนียน แต่สิ่งที่พวกมันกำลังสะท้อนกลับมาคือสัญญาณอันน่ากังวลว่า มหาสมุทรที่เราเคยคิดว่าสะอาดใสนั้น กำลังถูกปกคลุมด้วยเศษไมโครพลาสติกมากขึ้นทุกปี

หอยแมลงภู่เป็นสัตว์น้ำที่มีพฤติกรรมกรองอาหารจากน้ำทะเลโดยตรง จึงดูดซับสารปนเปื้อนต่าง ๆ เข้าไปในเนื้อเยื่อ ไม่ว่าจะเป็นโลหะหนัก สารเคมี หรือแม้แต่เศษพลาสติกขนาดเล็กที่ตาเปล่ามองไม่เห็น นักวิจัยจากศูนย์วิจัยทางทะเลแห่งเฮลเลนิก (Hellenic Centre for Marine Research – HCMR) จึงใช้หอยเหล่านี้เป็นเครื่องมือสำคัญในการตรวจวัดคุณภาพน้ำในทะเลเมดิเตอร์เรเนียน

ในแต่ละปี นักวิจัยจะนำหอยแมลงภู่ไปบรรจุในกรงเหล็กแล้วนำไปวางไว้ตามจุดต่าง ๆ ทั้งบริเวณท่าเรือที่มีผู้คนพลุกพล่านและเกาะเล็กอันเงียบสงบ หลังจากผ่านไปหลายเดือน พวกเขาจะเก็บตัวอย่างขึ้นมาวิเคราะห์ พบว่าแทบทุกตัวอย่างมีอนุภาคไมโครพลาสติกสะสมอยู่ในปริมาณเพิ่มขึ้นจากเดิม

เศษพลาสติกที่พบมีหลายรูปแบบ ทั้งเส้นใย ฟิล์ม เศษเม็ดเล็ก และส่วนใหญ่มีสีฟ้าหรือโปร่งแสง ซึ่งบ่งบอกได้ชัดว่าแหล่งกำเนิดมาจากขวดน้ำ ถุงขยะ และบรรจุภัณฑ์พลาสติกแบบใช้ครั้งเดียวทิ้งที่มนุษย์ปล่อยลงทะเลโดยไม่รู้ตัว เมื่อพลาสติกเหล่านี้ลอยอยู่ในทะเลเป็นเวลานาน คลื่น แสงแดด และกระแสน้ำจะย่อยสลายมันให้กลายเป็นชิ้นเล็กลงเรื่อย ๆ จนกลายเป็นไมโครพลาสติกที่ยากจะมองเห็นหรือกำจัดออกจากระบบนิเวศได้

สิ่งที่น่าห่วงไปกว่านั้นคือ หอยแมลงภู่เหล่านี้เป็นสัตว์ที่มนุษย์บริโภคกันอย่างแพร่หลาย การที่มันมีไมโครพลาสติกสะสมในร่างกายจึงอาจหมายถึงว่า เศษพลาสติกกำลังย้อนกลับมาสู่ร่างกายของเราด้วยเช่นกัน แม้ในปัจจุบันระดับการปนเปื้อนยังไม่สูงจนเป็นอันตรายต่อสุขภาพโดยตรง แต่นักวิทยาศาสตร์เตือนว่า หากไม่มีการควบคุมการใช้และการทิ้งพลาสติกอย่างเหมาะสม ปริมาณไมโครพลาสติกในสิ่งแวดล้อมจะเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง และจะส่งผลกระทบต่อห่วงโซ่อาหารในระยะยาว

งานวิจัยของกรีซจึงไม่เพียงเป็นการตรวจสุขภาพของทะเลเท่านั้น แต่ยังเป็นเสียงเตือนสำคัญจากธรรมชาติ ว่าการกระทำเล็ก ๆ ของมนุษย์กำลังสร้างผลกระทบใหญ่ที่อาจย้อนกลับมาทำร้ายเราในที่สุด

ทะเลเมดิเตอร์เรเนียนยังคงสวยงามในสายตาใครหลายคน แต่ภายใต้ผิวน้ำนั้นกำลังเต็มไปด้วยขยะที่มองไม่เห็น เศษพลาสติกขนาดจิ๋วที่อาจดูไร้พิษสง แต่กลับเป็นภัยเงียบที่สะสมวันแล้ววันเล่า และบางที…หอยแมลงภู่ตัวเล็ก ๆ เหล่านี้ อาจกำลังพยายามส่งเสียงเตือนให้มนุษย์ฟัง ว่าทะเลกำลังร้องขอให้เราช่วยมันก่อนจะสายเกินไป