วันเฉลิม สัตย์ศักดิ์สิทธิ์ : สำรวจจุดเกิดเหตุและคำบอกเล่าจากผู้เห็นเหตุการณ์ “อุ้มหาย”

"ที่พักอาศัยในอุดมคติทั้งสำหรับผู้ที่อยู่ลำพังและเป็นครอบครัว...ชมวิวแม่น้ำโขงและกรุงพนมเปญอันงามงด บรรยากาศสดชื่น เงียบสงบ ผ่อนคลายและไปมาสะดวก"

ใครที่ได้ไปเยือน "แม่โขงการ์เดนส์ เซอร์วิส อพาร์ตเมนต์และคอนโดมิเนียม" ย่อมบอกได้ว่าข้อความบนหน้าเว็บไซต์โครงการไม่ใช่คำโฆษณาเกินจริง แม้แต่วันเฉลิม สัตย์ศักดิ์สิทธิ์ หนุ่มไทยวัย 37 ปี ซึ่งเคยพักอยู่ที่คอนโดมิเนียมหรูแห่งนี้ก็อาจจะคิดเช่นนั้น จนกระทั่งถึงวันที่มีคนพบเห็นเขาเป็นครั้งสุดท้ายขณะซื้อลูกชิ้นปิ้งจากร้านรถเข็นเจ้าประจำหน้าคอนโดเมื่อเวลาเกือบห้าโมงเย็นของวันที่ 4 มิ.ย.

ผ่านไป 2 สัปดาห์เต็มนับจากวันที่เขาหายตัวไป มีความเคลื่อนไหวเกิดขึ้นมากมาย ตั้งแต่เพื่อน ครอบครัวไปจนถึงนักกิจกรรม และ หน่วยงานด้านสิทธิมนุษยชนของสหประชาชาติ ต่างเรียกร้องให้ทางการไทยและกัมพูชาตามหาตัววันเฉลิมและสืบสวนเรื่องนี้ แต่ก็ยังไม่มีความชัดเจนใด ๆ ว่าผู้ลี้ภัยทางการเมืองที่ต่อต้านรัฐประหารและมักโพสต์ข้อความวิจารณ์รัฐบาล พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา คนนี้อยู่ที่ไหนหรือยังมีชีวิตอยู่หรือไม่

ปฏิกริยาแรกจากโฆษกของสำนักงานตำรวจแห่งชาติของกัมพูชา คือ ระบุว่าเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเป็น "ข่าวปลอม" ตามด้วยข่าวที่ระบุในว่าต่อมาว่า ได้ตรวจสอบกับเจ้าของคอนโดแล้ว ไม่พบว่า มี ชายชื่อ วันเฉลิม สัตย์ศักดิ์สิทธิ์ พักอยู่

ขณะนี้ยังไม่มีข้อมูลจากทางการว่าเกิดอะไรขึ้นกับเขา มีเพียงคลิปจากกล้องวงจรความยาวไม่กี่วินาทีและคำบอกเล่าของ น.ส.สิตานัน สัตย์ศักดิ์สิทธิ์ พี่สาวของวันเฉลิม ที่พอเป็นเบาะแสเหตุการณ์ได้บ้าง

คลิปจากกล้องวงจรปิดดังกล่าวถูกนำมาเผยแพร่โดยเว็บไซต์ประชาไทหนึ่งวันหลังจากวันเฉลิมหายตัว โดยประชาไทระบุว่า "ได้รับภาพและวิดีโอคลิปจากกล้องวงจรปิด เปิดเผยถึงรถคนร้ายที่ใช้ลักพาตัววันเฉลิม พร้อมหมายเลขทะเบียนและรุ่นรถ" บันทึกเหตุการณ์ด้านหน้าคอนโด ณ เวลา 16.40 น. ของวันที่ 4 มิ.ย. เป็นภาพชายสองคนมีท่าทางตื่นตกใจเหมือนเห็นเหตุการณ์อะไรบางอย่าง พวกเขาทำท่าจะเดินเข้าไปที่จุดเกิดเหตุ แต่ก็ต้องถอยหลบรถสีดำที่ขับมาด้วยความเร็วก่อนจะเลี้ยวซ้ายออกไปสู่ทางหลวงหมายเลข 6

ส่วนพี่สาววันเฉลิมให้สัมภาษณ์บีบีซีไทยในเวลาต่อมาว่าเธอคือผู้ที่พูดคุยกับวันเฉลิมในนาทีที่เชื่อว่าเขา "ถูกอุ้ม" และบอกว่าได้ยินเสียงน้องชายร้องตะโกนว่า "หายใจไม่ออก ๆ" อยู่นานหลายนาที

ท่ามกลางความสับสนคลุมเครือและข้อมูลที่จำกัดเกี่ยวกับเหตุการณ์นี้ บีบีซีไทยเดินทางไปที่แม่โขงการ์เดนส์คอนโดมิเนียม เพื่อดูจุดเกิดเหตุและพูดคุยกับผู้คนที่อยู่ในละแวกนั้น และนี่คือข้อมูลที่เราได้มา

1. แม่โขงการ์เดนส์คอนโดมิเนียม

คอนโดมิเนียมแห่งนี้อยู่ห่างจากใจกลางกรุงพนมเปญราว 5 กิโลเมตร หากเดินทางด้วยรถตุ๊กตุ๊กตั้งต้นที่ศาลาว่าการกรุงพนมเปญจะใช้เวลาราว 15 นาที โดยต้องใช้สะพานมิตรภาพญี่ปุ่น-กัมพูชา ข้ามแม่น้ำโตนเล ขับไปตามทางหลวงหมายเลข 6A มุ่งหน้าไปทางนครวัด จังหวัดเสียมเรียบ ลงจากสะพานไม่ไกลนักก็ถึงทางเข้าคอนโดมิเนียม เข้าไปประมาณ 200 เมตรก็จะถึงที่ตั้งอาคารชุดซึ่งอยู่ริมน้ำแม่น้ำโขงที่ไหลคนละฝั่งกับแม่น้ำโตนเล

แม่โขงการ์เดนส์คอนโดมิเนียมหรือ "แม่โขงคอนโด" ประกอบด้วยอาคารแฝดสูง 20 ชั้น เรียกว่าอาคาร A และอาคาร B มีห้องพักอาศัยทั้งหมด 143 ห้อง ตั้งแต่ห้องสตูดิโอขนาด 50 ตร.ม.ไปจนถึงห้องขนาด 3 ห้องนอน 122 ตร.ม. มีทั้งให้เช่าระยะสั้นและซื้อถาวร

ภาพที่เผยแพร่ในเว็บไซต์โครงการมีสิ่งอำนวยความสะดวกครบครันทั้งสระว่ายน้ำเด็กและผู้ใหญ่ พื้นที่ส่วนกลาง ห้องฟิตเนส กล้องวงจรปิด ห้องที่อยู่ฝั่งแม่น้ำจะมองเห็นวิวแม่น้ำโขงอันสวยงาม

ด้านหน้าคอนโดมีถนนแคบ ๆ พอให้รถวิ่งสวนกันได้ บนถนนฝั่งตรงข้ามคอนโดมีอาคารพาณิชย์ชั้นเดียวเปิดเป็นร้านอาหาร ร้านของชำ ร้านกาแฟ และร้านเสริมสวย

ที่น่าสนใจก็คือร้านรวงเหล่านี้ดูมีความเกี่ยวข้องกับคนไทยอยู่ไม่น้อย เช่น มีร้านอาหารไทยชื่อ "Sabai Sabai Thai food" ร้านขายส้มตำไม่มีชื่อ และร้านขายของชำชื่อ "Arrow Marts" ที่มีธงชาติกัมพูชาประดับคู่ธงชาติไทยอยู่หน้าร้าน

ช่วงเย็นในวันธรรมดา บริเวณด้านหน้าคอนโดไม่เปลี่ยวเพราะมีรถราวิ่งขวักไขว่ ทั้งมอเตอร์ไซค์ ตุ๊กตุ๊ก รถเก๋ง มีผู้คนออกมาซื้อข้าวของที่แผงขายผักสดหรือรถเข็นขายก๋วยเตี๋ยวและลูกชิ้นปิ้งที่มาจอดขายบริเวณนั้น

ผู้สื่อข่าวพิเศษของบีบีซีไทยในกัมพูชารายงานว่าเจ้าของคอนโดมิเนียมแห่งนี้คือ นายปุ๋ง เขียว เซ (Pung Kheav Se) เป็นนักธุรกิจใหญ่ที่มีความสนิทสนมกับนายฮุน เซน นายกรัฐมนตรีกัมพูชา ผู้สื่อข่าวโทรศัพท์ไปหาบุคคลนี้และผู้จัดการคอนโด แต่ทั้งสองคนไม่รับสายและไม่ติดต่อกลับ

2. คนแถวนั้นรู้จัก วันเฉลิม ส่วนรถเข็นขายลูกชิ้นปิ้งหายไปแล้ว

สัปดาห์ที่แล้ว ตำรวจกัมพูชาบอกกับผู้สื่อข่าวท้องถิ่นว่าไม่มีข้อมูลยืนยันว่าวันเฉลิมพักอยู่ที่แม่โขงคอนโด และเจ้าของคอนโดไม่ยืนยันตัวตนของวันเฉลิมจากภาพที่ตำรวจเอาให้ดู แต่พ่อค้าแม่ค้าที่ขายของอยู่บริเวณด้านหน้าคอนโดที่บีบีซีไทยสอบถามเหตุการณ์ยืนยันว่าวันเฉลิมพักอยู่ที่นี่ และมักมาซื้อของแถวนี้เป็นประจำ

ทุกคนที่บีบีซีไทยได้คุยด้วยมีความกังวลเรื่องความปลอดภัย และขอให้ข้อมูลโดยไม่เปิดเผยชื่อ

"เขา (วันเฉลิม) อยู่ที่คอนโดนี้แหละ เขายังเคยมาซื้อของที่ร้านฉันเลย" แม่ค้าที่ตั้งแผงขายอาหารสดบอกกับผู้สื่อข่าวบีบีซีไทย แผงของเธออยู่ใกล้กับจุดที่มีคนเห็นวันเฉลิมถูก "อุ้ม" ไป

แม่ค้าอีกรายที่ตั้งรถเข็นอยู่ใกล้กัน บอกว่าเธอไม่เห็นเหตุการณ์ตอนที่วันเฉลิมถูกคนพาตัวไป แต่เธอจำได้ว่าวันเฉลิมเคยมาซื้อของที่ร้านของเธอหลายครั้ง

"เวลามาซื้อ เขาก็จะชี้ ๆ ว่าจะเอาอะไรบ้าง" แม่ค้าที่ขายของตรงจุดนี้เล่าถึงลูกค้าคนไทยที่กลายเป็นข่าวดังหลังจากเขาหายตัวไป

ผู้เห็นเหตุการณ์อีกคน ลังเลอยู่นานว่าจะให้ข้อมูลกับเราดีหรือไม่ แต่สุดท้ายก็ยอมให้ข้อมูลบางอย่าง

"ก่อนเขาจะถูกลักพาตัวไป ฉันเห็นเขาซื้อบุหรี่ซองหนึ่ง นมสองขวด แล้วก็เบียร์สองกระป๋อง เขาเข้าออกคอนโดนี้ตลอด ใคร ๆ ก็รู้ว่าเขาอยู่ที่นี่"

• วันเฉลิม : จาก #SaveWanchalerm สู่ #ปล่อยเพื่อนเรา สำรวจการขับเคลื่อนคู่ขนานของคนหนุ่มสาวในโลกออนไลน์และท้องถนน
• วันเฉลิม สัตย์ศักดิ์สิทธิ์ : สนง.ข้าหลวงใหญ่เพื่อสิทธิมนุษยชนฯ ของยูเอ็น ตรวจสอบกรณีลักพาตัวผู้ลี้ภัยทางการเมืองในกัมพูชา
• วันเฉลิม : ย้อนรอยผู้ลี้ภัย ใครถูก “อุ้มหาย” บ้างหลังรัฐประหาร 2557

"ฉันไม่เห็นเหตุการณ์ตอนที่เขาถูกอุ้ม แต่มีคนเล่าให้ฟังว่าเขาถูกบังคับให้ขึ้นรถไป ตอนนี้คนแถวนี้กลัวกันหมด ไม่มีใครอยากพูดถึงเรื่องนี้...ฉันสงสารเขานะ แต่ถ้าพูดอะไรมากก็กลัวว่าตัวเองจะเป็นอันตราย"

ส่วนรถเข็นขายลูกชิ้นปิ้งที่พี่สาวของวันเฉลิมบอกว่าน้องชายไปสั่งซื้อไว้ก่อนที่จะถูกอุ้มหายไปนั้น ไม่มาขายที่นี่อีกเลยนับตั้งแต่เกิดเหตุ

3. จุดเกิดเหตุ

บีบีซีไทยสอบถามผู้เห็นเหตุการณ์ได้ความว่า ช่วงเกือบห้าโมงเย็นของวันที่ 4 มิ.ย. วันเฉลิมเดินมาซื้อลูกชิ้นปิ้งจากร้านรถเข็นที่จอดอยู่ราว 25-30 เมตรจากประตูทางเข้าคอนโดที่มีป้อมและพนักงานรักษาความปลอดภัยประจำการอยู่ตลอด 24 ชม.

หลังสั่งลูกชิ้นแล้ว เขาก็มานั่งรอที่เตียงเก่า ๆ ตัวหนึ่งซึ่งตั้งอยู่ใกล้ ๆ กับรถเข็นขายก๋วยเตี๋ยว เขาถูกลักพาตัวไปขณะที่นั่งอยู่ที่เตียงเก่าตัวนี้

"เขาถูกลักพาตัวไปจากตรงนั้น" ผู้เห็นเหตุการณ์บอกพร้อมกับแอบ ๆ ชี้นิ้วไปที่เตียงเก่าด้านหลังรถเข็นขายก๋วยเตี๋ยว

4. ร้านขายส้มตำของวันเฉลิม

จากการเดินสำรวจพื้นที่ด้านนอกคอนโดและพูดคุยกับร้านค้า 2-3 แห่งบริเวณนั้น บีบีซีไทยได้ข้อมูลว่าวันเฉลิมลงทุนเปิดร้านขายส้มตำกับเพื่อนกลุ่มหนึ่ง แต่ไม่มีข้อมูลว่าเป็นเพื่อนคนไทยหรือกัมพูชา ร้านส้มตำนี้อยู่ใกล้กับร้ายขายของชำและร้านอาหารไทย Sabai Sabai ไม่มีชื่อร้าน และเปิดบ้างปิดบ้างไม่แน่นอน มองจากประตูกระจกด้านหน้าร้านเข้าไป เห็นภาพวันเฉลิมกับเพื่อนผู้ชาย 3 คนพิมพ์ใส่กระดาษ A4 แปะไว้ที่ผนัง ทุกคนมีสีหน้ายิ้มแย้ม

จากการสอบถามร้านค้าในย่านนั้น อาคารพาณิชย์ชั้นเดียวบริเวณนี้เป็นของนายปุ๋ง เขียว เซ เจ้าของคอนโด ซึ่งคิดค่าเช่าประมาณ 250 ดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อเดือน (ประมาณ 7,750 บาท)

5. คำบอกเล่าจาก "เพื่อน" ชาวกัมพูชา

บีบีซีไทยพบกับหญิงสาวคนหนึ่งที่บอกเราว่าเป็นเพื่อนกับวันเฉลิมและยินดีจะให้สัมภาษณ์โดยการบันทึกภาพวิดีโอแบบไม่เห็นหน้า แต่อีกไม่กี่ชั่วโมงต่อมา เธอติดต่อกลับมาและขอปฏิเสธให้สัมภาษณ์โดยการบันทึกภาพเพราะครอบครัวเป็นห่วงเรื่องความปลอดภัย แต่อนุญาตให้เผยแพร่บทสัมภาษณ์ที่เธอพูดถึงเพื่อนชื่อ "ต้าร์" ได้

ต่อไปนี้เป็นคำบอกเล่าของหญิงสาวที่บีบีซีไทยเรียบเรียงจากการสัมภาษณ์เมื่อวันที่ 16 มิ.ย.

"ฉันเสียใจที่เกิดเรื่องนี้ขึ้นกับต้าร์ หนึ่งวันก่อนที่เขาจะหายตัวไป ฉันเห็นเขามานั่งที่ร้านเครื่องดื่ม สั่งช็อกโกแลตปั่นของโปรด จิบไปสูบบุหรี่ไป" สตรีชาวกัมพูชาระบุ และเสริมว่า เธอได้ยินต้าร์บอกคนขายว่า "ไม่ต้องปิดฝาครอบเพราะอยากช่วยลดโลกร้อนด้วยการลดขยะพลาสติก"

"เขาเป็นคนง่าย ๆ เป็นมิตร สุภาพ ไม่กลัวอะไรเลย ชอบชวนคุยเรื่องการเมือง เคยบอกด้วยว่าไม่ชอบประยุทธ์ แต่ชอบทักษิณ ต้าร์พูดบ่อย ๆ ว่าเขาอยากเห็นคนไทยมีเสรีภาพ" เธอเล่า

"ฉันเคยถามเขาครั้งหนึ่งว่าจริง ๆ แล้วเขาทำอาชีพอะไร เขาไม่ตอบ แต่พูดทีเล่นทีจริงว่าผมเป็นคนดังนะ ไม่เชื่อลองหาเชื่อเขาในกูเกิ้ลดูก็ได้"

เธอยืนยันว่าวันเฉลิมอยู่ที่แม่โขงคอนโด "มานานหลายปี" เขายังเคยชวนเธอไปนั่งเล่นในสวนของคอนโดริมแม่น้ำโขง

"ฉันแปลกใจว่าทำไมถึงมีคนบอกว่าต้าร์ไม่ได้อยู่ที่นี่หรือบอกว่าไม่เคยเห็นเขาที่คอนโดนี้"

"ปีที่แล้ว ต้าร์บอกว่ามีคนกำลังตามหาตัวเขาอยู่ เขาบอกฉันด้วยว่าถ้ามีคนมาถามหาเขา อย่าพูดอะไรทั้งสิ้น" เธอบอกว่าตอนนั้นวันเฉลิมพูดแบบขำ ๆ เธอจึงไม่คิดว่านี่เป็นเรื่องจริงจังหรือร้ายแรง

"เพื่อนต้าร์บอกกับฉันว่า เราคงไม่ได้เจอต้าร์อีกแล้ว...แต่ฉันยังเชื่อว่าเขาจะกลับมา"